4-Mavzu: auditorlik faoliyatining tashkiliy asoslari reja

4.4. Auditorlik tashkilotlarining professional xizmatlari
Auditorlik tashkilotlari majburiy va tashabbus tarzidagi (ixtiyoriy) auditorlik tekshiruvlaridan tashqari, O‘zbekiston Respublikasi «Auditorlik faoliyati to‘g‘risida»gi qonuni va N 90-«Auditorlik tashkilotlarining professional xizmatlari» nomli auditorlik faoliyati milliy standarti (AFMS)da ko‘rsatilgan, istalgan professional xizmatlarni ko‘rsatishlari mumkin. Bunday xizmatlarga quyidagilar kiradi:
a) buxgalteriya hisobini yo‘lga qo‘yish, qayta tiklash va yuritish
b) moliyaviy hisobotni tuzish;
v) milliy moliyaviy hisobotni buxgalteriya hisobi xalqaro standartlariga o‘tkazish;
g) xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning moliya-xo‘jalik faoliyatini tahlil qilish;
d) buxgalteriya hisobi, soliq solish, rejalashtirish, menedjment va moliya-xo‘jalik faoliyatining boshqa masalalari yuzasidan konsalting xizmati;
ye) soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar bo‘yicha hisob-kitoblar va deklaratsiyalarni tuzish;
j) auditorlik tashkilotlari auditorlik faoliyatining milliy standartlarida nazarda tutilgan boshqa professional xizmatlarni ham ko‘rsatishlari mumkin.
Ushbu keltirilgan professional xizmatlar ro‘yxati kengaytirilishi va to‘ldirilishi mumkin, ammo hozirgi ko‘rinishda ham auditorlik tashkilotlari tomonidan taklif qilinadigan xizmatlarning qanchalik xilma-xil ekanligini ko‘rsatmoqda.
Auditorlik tashkiloti yuqori sifatli professional xizmat ko‘rsatishga erishishi uchun o‘z faoliyatini shunday tashkil etishi kerak-ki, uning ish bajarish yoki xizmat ko‘rsatishda qatnashayotgan xodimlari quyidagi talablarga javob berishi lozim:

• 
  halollik va haqqoniylik;
  
• 
  professional kompetentlilik va zarur tajriba hamda malakaga egalik;
  
• 
  professional axloq normalariga rioya qilish va belgilangan standartlar (shu jumladan korxonadagi ham) talablarini bajarish;
  
• 
  o‘z professional majburiyatlarini bajarish chog‘ida xodimlarga ma’lum bo‘lgan axborotlarni maxfiy (sir) tutish prinsipiga rioya qilish va hokazo.
  

Mijoz-korxona rahbariyati shartnoma asosida professional xizmatlar ko‘rsatayotgan auditorlar faoliyati ustidan joriy nazorat o‘rnatishi va ko‘rsatiladigan xizmatlar sifatiga ta’sir etuvchi muammolar yuzaga kelganda ularga ma’lum qilishi mumkin.
Ta’kidlash, joizki odatda buyurtmachi auditorlik tashkilotiga murojat qilganida bitta emas, balki bir necha xizmatni olishni hohlaydi. Shuning uchun ayrim xizmat turlarini alohida ko‘rib chiqamiz.