4,5,6-amaliy ishlar bajardi: O`sarov Anvar Tekshirdi : Suvonov h nurafshon-2023

Ishning maqsadi Chastota modulyatori sxemasini va ishlash jarayonini tadqiq etish 24 maqsad qilib olingan.


Ishni bajarish tartibi Laboratoriya ishini bajarish uchun quyidagi vazifalar amalga oshiriladi: 6.1-rasmda chastota modulyatori prinsipial elektr sxemasi keltirilgan bo‘lib keltirilgan elektr sxemani tadqiq etish zarur. 6.1- rasm. Chastota о’zgartirgich prinsipial elektr sxemasi Kompyuterda laboratoriya ishining dasturi ishga tushgandan so‘ng vertual stend paydo bo‘ladi. 6.2-rasmda chastota о ’zgartirgichni tahlil etishning virtual stendi keltirilgan. 6.2- rasm. Chastota modulyatori ishlash jarayonini tadqiq etishning virtual stendi 25 Laboratoriya ishini bajarish uchun uslubiy ko‘rsatmalar Ossillograf ekranidagi ko‘rsatkichlarni 1-katak kirish signali kuchaytirish koeffitsiyentini o‘zgartirib 1-katak 0,6 В va signal yoyish qiymatini 1-bo‘lim 0,008 ms qilib o‘rnating. Siljitish kuchlanishini avtogenerator generatsiya qiladigan signal chastotasiga ta’sirini tahlil etish uchun tuzilmaviy sxema 2-nazorat nuqtasini ossillograf 1-kanali kirishiga ulang. Siljitish kuchlanishini ECM=0 qilib o‘rnating. Ossillograf ekranida o‘zgarmas tasvir bo‘lishiga erishing. Siljitish kuchlanishini ko‘paytirib va kamaytirib uning generatsiya qilinayotgan signal tasvirini ekrandagi signal tasvirini kuzatib boring. Ossillograf ekranidagi signal davrini ekrandagi shartli to‘rlar orqali siljitish kuchalnishi ECM=0 va 6V qiymatlari uchun generatsiya etilayotgan signal chastotasi necha marotaba o‘zgarishini aniqlang. Kuzatishlar natijasini jadval shaklida yozib boring. Chastotasi modulyatsiyalangan signal ossillogrammalarini kuzatish uchun va chizib olish uchun, ossillograf 1-kanali kirishini 1- nazorat nuqtasiga va 2-kanal kirishini 2-nazorat nuqtasiga ulang. Chastotasi modulyatsiyalangan signal ossillogrammalarini kuzatish uchun va chizib olish uchun, ossillograf 1-kanali kirishini 1-nazorat nuqtasiga va 2-kanal kirishini 2-nazorat nuqtasiga ulang. "Выбор вида сигналов" blokida past chastotalar generatori (PChG-GNCh) ni tanlab, uning chiqishidagi signal amplitudasini 1V va chastotasini 800 Gs qilib o‘rnating. Siljitish kuchlanishi ECM = 2V va ossillograf kirish signallari kuchaytirgichi yordamida signalni yoyib 1-katak 0,15 ms qilib o‘rnating. Past chastotali signal va chastotasi modulyatsiyalangan signal tasvirini kuzating, ularni biri ostiga ikkinchisi ko‘rinishida qilib chizib oling. Chastota modulyatori statistik modulyatsion xarakteristikasini tadqiq etish. Statistik modulyatsion xarakteristikasining o‘lchash natijalarini yozib borish uchun 6.1-jadvalni tayyorlang. «Снять CMX ЧМ» blokidagi «Да» knopkasini va «Электронным частотомер» blokidagi «Да» tugmasini bosing. 6.1- jadval ECM, V 0 0,5 1 …. 5,5 6 F, Gs 6.1-jadvaldagi qiymatlar asosida statistik modulyatsion tavsif j=f(ECM) generatsiya chastotasining siljitish kuchlanishiga bog‘liqligini quring. 26 6.2- rasm. Chastota modulyatori optimal ish rejimini aniqlash Chastota modulyatori optimal ishlash rejimini aniqlash Chastota optimal rejimi signal o‘rtacha chastotasi (tashuvchi signal chastotasi modulyatsiya qilingan holatdagi) qiymati f0 detektorlash xarakteristikasi chiziqli qismining qoq o‘rtasiga mos kelishi kerak. Modulyatsiyalovchi past chastotali kuchlanish amplitudasi chastota detektori tebranish konturlari rezonans chastotalari f1 va f2 ga teng bo‘lganda, modulyatsiyalangan signal chastotasi maksimal (eng ko‘p) o‘zgarishi Δf ≥ 0,5 (f1 - f2) bo‘lishini ta’minlashi kerak. Modulyatorda Е0, Е1 va Е2 siljish kuchlanishlarga mos f0, f1, f2 chastotalarni aniqlash uchun quyidagilarni bajarish kerak: Tokning sonli qiymati maksimal (musbat) qiymatga erishadigan Е1 siljish kuchlanishini o‘rnatib, yozib olish kerak. So‘ngra f1 ga mos bo‘lgan ishlab chiqarish chastotasi aniqlanadi. Tokning sonli qiymati minimal (manfiy) qiymatga erishadigan Е2 siljish kuchlanishini o‘rnatib, yozib olish kerak. So‘ngra f2 ga mos bo‘lgan ishlab chiqarish chastotasini aniqlanadi. Tokning sonli qiymati 0 qiymatga erishadigan Е1, Е2 va Е0 siljish kuchlanishlarining o‘rtacha qiymatini o‘rnatib, yozib olish kerak. So‘ngra f0 ga mos bo‘lgan ishlab chiqarish chastotasini aniqlanadi. Optimal chiljish kuchlanishi Е0 bo‘lib, modullashgan past chastota signalining ruxsat beriladigan amplitudasi UFmax ≤ (Е1-Е2)/2 bo‘ladi. UFmax ning qiymatini aniqlang va yozib qo‘ying. Past chastotali modulyatsiyalovchi signalni ChM traktidan o‘tish jarayonini tahlil etish Past chastotali modulyatsiyalovchi signalning ChM traktidan o‘tishni o‘rganish uchun ossillograf 1-kanali kirishini 1-nazorat nuqtasiga va 2-kanal 27 kirishini 3-nazorat nuqtasiga ulang. «Выбор вида сигнала» bloki yordamida to‘g‘ri burchakli impulslar generatorini KPIni tanlang va uning chiqishida chastotasi 1000 Gs va amplitudasi IB bo‘lgan signalni o‘rnating. Ossillograf ekranida ChM kirishidagi to‘g‘ri burchakli signallar ketma-ketligi va chastota modulyatori (ChM) chiqishidagi modulyatsiyalangan signallar tasvirini oling. Siljish kuchlanishining E0, E1, E2 qiymatlarida ossillogrammalarni biri ostiga ikkinchisini moslab, kuzating va chizib oling. Ossillogrammalar yon tomoniga tegishli siljish kuchlanishi qiymatini yozib qo‘ying va ular yordamida modulyatsiyalangan signal chastotasini aniqlang. «Выбор вида сигнала» «отключить ГПН» ni uzib, uning o‘rniga «ГНЧ» ni ulang va modulyatsiyalovchi signal amplitudasini UF = UFmax, chastotasini esa UFmax =800 Gs qilib o‘rnating. Siljitish kuchlanishlari va past chastotali modulyatsiyalovchi signal amplitudalari quyidagi qiymatlari uchun chastota modulyatori (ChM) kirishida signal ossillogrammalarini kuzating va chizib oling.

	0	0,5	1	1,5	2	2,5	3	3,5	4	4,5	5	5,5	6
	-0,101	-0,14	-0,214	-0,375	-0,67	-0,471	-0,076	0,375	0,529	0,224	0,11	0,062	0,039
	18000	16542	15116	13726	12380	11083	9842	8661	7548	6508	5548	4672	3888

Xulosa:
Men bu ishi bajarish davomida chastota madulyatori va chastota detektiri va sxemalarni hamda ishlash jarayoninida tadqiq etishni tushinib o’rgandim. Va yana siljitish kuchlanishini avto generatsiya qiladigan signal chastotaasiga tasirini tahlil etishni tushundim. Endi men shuni qo’rqmasdan aytaolamanki bu malumotlarni o’z ongimga singdirgandan keyin o’z kelajagim uchun ancha as qotishini judayam anglab yetdim.