5,6-Maruza: Sifatni boshqarishning xorijiy tajribalari

solishtirish

G‘arbiy yondashish (AQSH va

Sifat past daraja narxga asoslangan.

• 
  Birinchi maqsad - daromad, sifat — tasodifty toifa.
  
• 
  Xaridorlar sifat masalalari bo‘yicha ta'minotchilar kelishuvini so‘rashi lozim
  
• 
  sifat
  

Sharqiy yondashish (Yaponiya)

Sifat past darajada nuqsonga asoslangan.

• 
  Birinchi maqsad - sifat, izidan sekinlashmagan daromad.
  
• 
  Sifat masalalari bo‘yicha xaridorlaming talablari bilan kelishish
  
• 
  Har bir sifat
  

2.4-rasm. Mahsulotning sifat darajasi (Dj. Djuran tadqiqotiga asoslangan AQSh va Evropa hamda Yaponiya uchun chiziqli grafigi).
Bu grafikdan 1975-yilda ushbu sohada peshqadamlikning o‘z- garishi almashinishi boshlangan. Mahsulot sifati bo‘yicha pesh- qadamlik urushdan jabrlangan, o‘zining tabiiy resurslari bo‘1- magan, iqtisodiy krizisda turgan, kam miqdorda mahsulot ishlab chiqargan mamlakatlar, sifatni boshqarishni tashkillashtirishning noan'anaviy usullaridan foydalanish asosida aholining hayot tarzi va mamlakat iqtisodiyotini haqiqatdan ko‘tarishga erishishgan. Sifatning miqdorga o‘tishi 1985-yildan boshlab jahon bozorida sotiladigan tovarlarning yarimdan ko‘p ulushi masalan, fotoka- meralar (84%), kassetali video magnitofonlar (84%), soatlar (82%),

kalkulyatorlar (77^o/»), yuqori chastotali oshxona pechlari (71^o/o), telefonli apparatlar (66%), mototsikllar (55%), rangli televizorlar (53%) va boshqalar Yaponiya tomonidan ishlab chiqarilgan.
Biroq, 1991-1992-yi11arda sifat sohasida peshqadanı (lider) bo‘1gan Yaponiyada iqtisodiy krizis boshlanib, mahsulotlar raqo- batbardoshligini kamayishi va sotish hajmining o‘zgarishini yuzaga keltirdi va bu vaziyatda sifat darajasi Yaponiya, AQSH va Yevro- pada o‘zaro tenglashishiga olib keldi.
Turli xi1 mamlakatlarda ko‘p1ab sabablar bilan sifat darajasini yaqinlashishiga erishilgan. Ulardan asosiysi sifatni boshqarish bo‘yicha ilg‘or tajribalarni ijodiy almashish, yuqori sifatga erishish nazariyasi va amaliyotini evolyutsion rivojlanish yo‘l1ari insoniyat o‘z1ashtirishi, barcha usullar va yondashishlami integratsiyasi bo‘- lib hisoblanadi.
Yalpi sifatni boshqarish (TQM) tamoyillari sifatida tanilgan barcha mamlakat mutaxassislari tomonidan tan olingan bunday yagona yondashishlar ishlab chiqilgan.

3.Rossiyada sifatni boshqarish tajribasi

Rossiyada mahsulot sifatini yaxshilash uchun harakatlar sanoatlashtirishga o‘tish davrida yuzaga kelgan. Vaqt o‘tish davo- mida hattoki alohida va katta, tarqoq chora-tadbirlarni o‘tkazish yo‘1i bilan mahsulot sifatini muvaffaqiyatli takomillashtirish eri- shish mumkin emasligi aniq edi. Faqat ilmiy asoslangan o‘zaro alo- qador texnikaviy, tashkiiy, iqtisodiy va ijtimoiy tadbirlarni tizimli va kompleks ravishda amalga oshirish bilan mahsulot sifatini muvaffaqiyatli va tez takomillashtirish mumkin.
Mahsulot sifatini ta’sir etuvchi omillarni umumlashgan uchta blokga bo‘lish mumkin:

1. 
   Ichki (fîrma ichida) holat: tartib; qurilmalar; texnologiya; metrologik ta'minot; sinov bazasi; texnikaviy nazorat; tashkiliiy tuzilma; tizim.
   
2. 
   Inson omillari: malaka; tajriba; kasbiy mahorat; dunyo qarashi; faolligi va qiziqishi; i1g‘or tajriba almashinish.
   
3. 
   Tashqi sharoitlar: bozor talabi; yetkazib berilayotgan xom-
   

ashyo, materiallar, butlovchi buyumlarning sifati; sheriklardan
ta'minotning bir maromligi; sifatni huquqiy ta'minoti (nuqsonli mahsulotlar uchun yuridik javobgarlik); sifatni tasdiqlash va baholashning zaruriyati; davlatning qo‘llab-quvvatlashi, investit- siyalar; nazorat va tekshirishni talabchanlik; mahsulot va ishlab chiqarish tarkibiga talablami kelishilganligi; konstruktorlik ishlan- malar darajasi.
Mahsulot sifatini ta'sir etuvchi omillami kengroq va batafsil