6-mavzu. Vaqt oralig‘ida xatti-harakatlar

C1 ≤Y1 + (1+ r)S 6.2

(6.1) va (6.2) ni umumlashtirish orqali quyidagiga ega bo’lamiz.

6.3

Bu vaqtlar oralig’idagi byudjet cheklovidir. Agar biz buni bir xil davrdagi olma va apelsin kabi turli xil tovarlar uchun byudjet cheklovi bilan solishtirsak va agar biz turli davrlardagi bir xil mahsulotni turli xil tovarlar sifatida ko’rsak, unda biz 1/(1+r), C1 va C0 o’rtasidagi nisbiy narx ekanligini ko’ramiz. Ushbu byudjet cheklovining chap tomonida biz kelajakdagi iste’molni hozirgi iste’mol bilan bir xil birlik bilan o’lchash uchun (1+r) ga chegiramiz. Shuning uchun (6.3) tenglikning chap tomoni joriy va kelajakdagi iste’molning diskontlangan joriy qiymati deb ataladi. Xuddi shunday, uning o’ng tomoni - joriy va kelajakdagi mehnat daromadlarining diskontlangan joriy qiymatidir.

Bu vaqtlar oralig’idagi byudjet cheklovidir. Agar biz buni bir xil davrdagi olma va apelsin kabi turli xil tovarlar uchun byudjet cheklovi bilan solishtirsak va agar biz turli davrlardagi bir xil mahsulotni turli xil tovarlar sifatida ko’rsak, unda biz 1/(1+r), C1 va C0 o’rtasidagi nisbiy narx ekanligini ko’ramiz. Ushbu byudjet cheklovining chap tomonida biz kelajakdagi iste’molni hozirgi iste’mol bilan bir xil birlik bilan o’lchash uchun (1+r) ga chegiramiz. Shuning uchun (6.3) tenglikning chap tomoni joriy va kelajakdagi iste’molning diskontlangan joriy qiymati deb ataladi. Xuddi shunday, uning o’ng tomoni - joriy va kelajakdagi mehnat daromadlarining diskontlangan joriy qiymatidir.

Masalan.

• 0-davrdagi mehnat daromadi 9000 dollar
• 1-davrdagi mehnat daromadi 10500 dollar
• foiz stavkasi 5 % deb faraz qilaylik.

Bu erda,
1-davrdagi mehnat daromadining hozirgi diskontlangan qiymati
10500/1,05 = 10000 dollarga teng.
Buni 0-davrdagi mehnat daromadiga qo’shsak,
9000+1000=19000 dollarni tashkil qiladi.
Vaqtlar oralig’idagi byudjet cheklovi shundan iboratki, joriy va kelajakdagi iste’molning diskontlangan joriy qiymati joriy va kelajakdagi mehnat daromadlarining hozirgi diskontlangan qiymatidan oshmasligi kerak.