borish usullari ham deyarli bir edi, farqi esa, texnik jihozlanish darajasi va miqyosi
Ikkinchi jahon urushida bir necha baravar yuqori, mafkuraviy ta’sir esa avvalgi urushda
yo mavjud bo‘lmagan radio, telefon, yo hali yaxshi rivojlanmagan aviatsiya,
dengiz, temir yo‘l, avtomobil transporti aloqa va kommunikatsiya vositalaridan
keng foydalanish bilan ko‘p karra kuchaytirilishida namoyon bo‘ldi.
Ikkinchi jahon urushi ham, xuddi avvalgi jahon urushidek, urushdan keyingi
dunyoviy tartibning o‘ziga xos xususiyatiga aylangan bir qator olamshumul
oqibatlarga olib keldi. Ularning orasida eng muhimi shu bo‘ldiki, urush mutlaqo
yangi qurol turi (atom va reaktiv qurol) yaratish borasidagi tadqiqotlar va amaliy
ishlarni rag‘batlantirdi. Mazkur davrda ularning ilk namunalari jangovar sinovdan
o‘tkazildi va insoniyatga butun dunyoni xarobazorga aylantirish va barcha tirik
mavjudotlarni qirib tashlash uchun cheksiz imkoniyatlar yaratdi. Fan-texnika
taraqqiyotining ayni shu yutuqlari keyinchalik «sovuq urush» davrida avj olgan
qurollanish poygasining mohiyati va mazmunini belgilab berdi va sayyoramizning
nozikligi va makonda tutashligini amalda namoyish etdi.
Ikkinchi jahon urushining boshqa bir oqibati jamiyat hayotiningijtimoiy-siyosiy
sohasida yuzaga keldi va u turli-tuman xalqarotashqilotlarning mislsiz darajada
o‘sishida namoyon bo‘ldi. Ularningorasida Birlashgan Millatlar tashkiloti (BMT),
hech shubhasiz, ajralibturadi. Evropadagi integratsiya jarayonlari hamurushning tugashi
bilanbog‘liq bo‘lib, Buyuk Britaniya bosh vaziri U.CHerchill Evropa
qo‘shmaSHtatlarini tuzishga chaqirgan 1946 yilni ularning sanoq boshi debhisoblash
mumkin.
Bosh harbiy jinoyatchilar guruhi va natsistlarning asosiy tashkilotlari ustidan
o‘tkazilgan Nyurnberg sud jarayoni yana bir muhim tadbir va ayni vaqtda xalqaro
munosabatlarni huquqiy tartibga solish sohasida dunyo miqyosidagi hamkorlikning ilk
tajribasi bo‘ldi. Bu jarayon 1945 yil 8 avgustda g‘olib mamlakatlar – SSSR,
AQSH, Buyuk Britaniya va Fransiya tomonidan tashkil etilgan tarixdagi birinchi
Xalqaro harbiy tribunal tomonidan amalga oshirildi va hozirgi xalqaro sud tizimini
tashkil qilish yo‘lidagi muhim qadam bo‘ldi. Ayni shu davrda liberalizm vademokratiya
g‘oyalari dunyo miqyosida keng tarqala boshladi, ijtimoiy borliqasoslarini, jamiyatning
axloqiy negizlari va ijtimoiy rivojlanishning asosiy tamoyillarini qayta anglab etishga
qaratilgan jiddiy tadqiqotlarva nazariy ishlovlar majmui paydo bo‘ldi.
Dostları ilə paylaş: