8-mavzu: idrok mashg‘ulotning maqsadi

Xissiy tuyish – stroboskopik tuyish xarakatni idrok kilishga xam taaluklidir. Stroboskopik xarakat tuyulma xarakatga misol buladi. Kinemotograf ana shunday tuyushga asoslanadi. Kurish sezgisi kuzgatgich tasir kila boshlashi bilan darxol xosil bulmaydi va kuzgatgich ta’siri tuxtagandan keyin birmuncha vakt utgach yukoladi. Kinoda sekundiga 24 kadr olmoshgani xolda biz lip-lip utib turgan manzaralar turkumini emas, balki ma’lum darajada barkaror bulgan ta’sirni – tasvirni kuramiz. Ketma–ket yonadigan lampochkalar xarakatdagi nurni tasavvur kilishga olib keladi. Bu xodisa «F-fenomen» ya’ni gayritabiiy, fakat xarakatni idrok kilishda kurinadigan xodisa deb nomlangan.

• Xissiy tuyish – stroboskopik tuyish xarakatni idrok kilishga xam taaluklidir. Stroboskopik xarakat tuyulma xarakatga misol buladi. Kinemotograf ana shunday tuyushga asoslanadi. Kurish sezgisi kuzgatgich tasir kila boshlashi bilan darxol xosil bulmaydi va kuzgatgich ta’siri tuxtagandan keyin birmuncha vakt utgach yukoladi. Kinoda sekundiga 24 kadr olmoshgani xolda biz lip-lip utib turgan manzaralar turkumini emas, balki ma’lum darajada barkaror bulgan ta’sirni – tasvirni kuramiz. Ketma–ket yonadigan lampochkalar xarakatdagi nurni tasavvur kilishga olib keladi. Bu xodisa «F-fenomen» ya’ni gayritabiiy, fakat xarakatni idrok kilishda kurinadigan xodisa deb nomlangan.

Ta’lim jarayonida kuzatishlarni aktivlashtirish uchun ukuvchining kuzatilgan va idrok kilingan narsalarni keyin gapirib berishi lozimligi tugrisida ogoxlantirishning axamiyati kattadir. Agar ukuvchi nimani kuzatganligi va idrok kilganligi xakida keyinchalik xisob berishi lozimligini oldindan bilsa, u kuzatish va idrok kilish jarayonida ancha faol buladi. Darsda ukuvchilar bilimlarini avvalo ukituvchining ogzaki tushuntirishlarini idrok kilish orkali uzlashtiradilar. Suzlar yordamida tushuntirilgan materialning idrok kilinishi kup jixatdan ukituvchi nutkining xususiyatlariga boglik. Materialni muvaffkiyatli idrok kilishining yana bir muxim sharti kurgazmali kurollardan foydalanishdir. Material suzlar yordamida xar kancha yaxshi tasvir etib berilmasin, u bevosita kuzatishlar urnini bosa olmaydi.

• Ta’lim jarayonida kuzatishlarni aktivlashtirish uchun ukuvchining kuzatilgan va idrok kilingan narsalarni keyin gapirib berishi lozimligi tugrisida ogoxlantirishning axamiyati kattadir. Agar ukuvchi nimani kuzatganligi va idrok kilganligi xakida keyinchalik xisob berishi lozimligini oldindan bilsa, u kuzatish va idrok kilish jarayonida ancha faol buladi. Darsda ukuvchilar bilimlarini avvalo ukituvchining ogzaki tushuntirishlarini idrok kilish orkali uzlashtiradilar. Suzlar yordamida tushuntirilgan materialning idrok kilinishi kup jixatdan ukituvchi nutkining xususiyatlariga boglik. Materialni muvaffkiyatli idrok kilishining yana bir muxim sharti kurgazmali kurollardan foydalanishdir. Material suzlar yordamida xar kancha yaxshi tasvir etib berilmasin, u bevosita kuzatishlar urnini bosa olmaydi.

• 1.Idrok haqida tushuncha
• 2.Idrokning xususiyatlari
• 3.Idrok turlari
• 4.Idrokning rivojlanishi