3. Islep shıǵarıwshılar -arasında báseki
túrli islep shıǵarıwshılardıń sapa hám
qásiyetleri noqatı názerinen bir-biriniń ornın basıwshı ónim hám xızmetler
ortasında boladı. Mısalı, túrli islep shıǵarıwshılar tárepinen usınıs etiletuǵın bir
qıylı sapaǵa iye bolǵan 4 juldızlı túrli mıymanxana xızmetlerinen paydalanıwda
kóriwge boladı. Básekiniń bul teoriyalıq konsepsiyasına tiykarlanǵan halda,
destinatsion marketingte onıń tómendegi predmeti, obekti hám túrlerin ajıratıw
múmkin: Destinatsion marketingte báseki predmeti turistik aymaqlar bolıp, turistik
usınıs sistemaları qáliplestirgen destinatsiyalar arqalı jergilikli, milliy hám xalıq
aralıq dárejedegi sayaxatshılar (birgelikte yamasa individual ) hám olardıń pul-
qarjlarına erisiwge háreket etedi. Destinatsion marketingte báseki obekti
sayaxatshılar (birgeliktegi yamasa individual ) bolıp, olarǵa erisiw ushın
jarısta
bolǵan destinatsiyani usınıs etiwshi dáldalshılar óz-ara gúres júrgizedi.
Destinatsion marketingte báseki túrlerin úshke ajıratıw maqsetke muwapıq bolıp,
olar tómendegilerde óz kórinisin tabadı :
1. Destinatsiyalar-arasında funksional báseki-turistik mútajliklerdi
qanaatlandırıwǵa iykemlesken barlıq infrastrukturaǵa iye bolǵan turistik aymaqlar
ortasındaǵı básekide kórinedi. Aymaqlıq kólemine qaray, destinatsiyalar-arasında
funksional báseki jergilikli, milliy hám xalıq aralıq dárejede ámelge asadı. Mısalı,
jergilikli dárejede, Qashqadárya wálayatında jaylasqan dem alıw mákanları
(Miraki, Mingchinor, Jılqıshı h. t.b. ) nıń óz-ara básekisi. Milliy dárejede
Ózbekstan aymaǵında ámelde bolǵan sayaxat jayları (Samarqand, Zomin,
Amanxana, Buxara, Tashkent) nıń bir-biri menen básekide bolıwı. Xalıq aralıq
dárejede bolsa, Ozbekistannıń turistik aymaq retinde basqa turistik mámleketlikler
(Fransiya, Italiya, Turkiya, Malayziya ) menen potensial keliwshige erisiw
maqsetindegi básekisi.
2. Destinatsiyalar-arasında túrles báseki-bir-birine uqsas turistik maqsetler
(materiallıq turizm, zıyarat turizmi, tábiyat turizmi) di qanaatlandırıwǵa
iykemlesken barlıq infrastrukturaǵa iye bolǵan aymaqlar ortasındaǵı básekide
kórinedi. Destinatsiyalar-arasında túrles báseki de jergilikli, milliy hám xalıq aralıq
dárejede ámelge asadı. Mısalı, jergilikli dárejede Tashkent qalasındaǵı bir-birine
uqsas xızmetlerdi usınıs etetuǵın dem alıw baǵları (Gafur Gulom baǵı, Milliy baǵ,
Bobur baǵı ). Milliy dárejede, Ózbekstannıń túrli aymaqlarında jaylasqan, lekin bir
qıylı turistik mútajlik (taw qaptalı qushaǵında demalıs ) ti qanaatlandırıwǵa
iykemlesken dem alıw mákanları (Zomin, Miraki, Omonxona, Chorvoq, Oqtosh,
So'qoq). Xalıq aralıq dárejede bolsa materiallıq turizmge qızıǵatuǵın barlıq
potensial sayaxatshılardıń xalıq aralıq turistik bazar usınıs etiletuǵın málim
destinatsiyalardıń óz-ara básekisi. Yaǵnıy Ózbekstan materiallıq, arxitekturalıq
hám tariyxıy tárepten mánisi boyınsha uqsas resurslarǵa iye bolǵan basqa turistik
mámleketler menen básekilesedi (Iran, Turkiya, Siriya, Emen hám t.b. ).
3. Destinatsiyalardı usınıs etiwshi dáldalshılar arasında báseki-destinatsiyalar eki
ónim birliginde qáliplesip, bazarda usınıs etiledi hám ol yamasa turoperator
tárepinen qáliplestirilgen, birliktegi sayaxatshılar segmentine iykemlesken turistik
paket retinde, yamasa jergilikli, milliy hám xalıq aralıq dárejede destinatsion
menejment kompaniyaları tárepinen qáliplesken, individual sayaxatshılar
segmentine iykemlesken usınıs retinde boladı. Turizmniń qaysı túrine
qánigeleskenligine muwapıq, turoperatorlar ishki, kirisiw yamasa shıǵıw turizmleri
menen shuǵıllanadı. Sonday eken, muwapıq túrde, óz-ara uqsas turistik paketlerdi
usınıs etetuǵın turoperatorlar ishki yamasa xalıq aralıq kirisiw hám shıǵıw turistik
aǵısların iyelew maqsetinde bib-biri menen básekilesedi. Destinatsion menejment
kompaniyaları bolsa, mámleket kóleminde turistik usınıs sistemaların
basqarganliqlari sebepli, tek ǵana xalıq aralıq dárejede sayaxatshılardiı júzege
keltiretuǵın bazarlarda iskerlik kórsetetuǵın turoperatorlar menen óz-ara
básekilesedi. Yaǵnıy Ózbekstanǵa sayaxat qılıwdı usınıs etetuǵın shet el
turoperator menen áyne sayaxattı ámelge asırıw múmkinshiligin beretuǵın,
Destinatsion menejment kompaniyası iskerligi nátiyjesinde qáliplesken jetilisken
turistik usınıs sistemaları óz-ara básekilesedi. Qullası, destinatsion marketingte
básekiniń funksional, túrles hám dáldalshılar -arasında túrleri bar bolıp, olardı
Ozbekistan destinatsiyalari mısalında tómendegishe aytıw múmkin
Destinatsion marketingte báseki túrleri (Ózbekstan destinatsiyalari mısalında )
Báseki túri:
-Funksional báseki: Zomin dem alıw aymaǵı
-Túrles báseki: Tashkent qalası, Bobur baǵı, Milliy baq
Báseki kólemi: jergilikli, milliy, xalıq aralıq
-dáldalshılar arasında báseki: Buxara qalasındaǵı turoperatorlar -arasında
Jergilikli báseki: Miraki dem alıw aymaǵı
Milliy báseki: Zomin, Chorvoq
Xalıq aralıq báseki: Ózbekstannıń shet eldegi destinatsion menejment
kompaniyaları
Basqarıw aymaq shegarasında jaylasqan destinatsiyalar óz-ara básekilesse, milliy
dárejede, Ózbekstandaǵı barlıq destinatsiyalar bir-biri menen básekilesedi. Xalıq
aralıq dárejede bolsa, Ózbekstan destinatsiya retinde basqa turistik potensialǵa iye
aymaqlar menen básekide boladı. Sonday eken, jergilikli, milliy hám xalıq aralıq
dárejede tabısqa erisiwde básekige shıdamlı destinatsiyalardı qáliplestire alatuǵın
turistik usınıs sistemaların basqarıw belgili áhmiyetke iye boladı. Yaǵnıy,
Ózbekstanda mámleket kóleminde turizmdi jáne de rawajlandırıw, jergilikli, milliy
hám xalıq aralıq destinatsiyalardı turistik paket retinde usınıs etiwshi turoperatorlar
hám destinatsiyalardıń usınıs sistemaları (individual turizm) di basqarıwshı
destinatsion menejment kompaniyalarınıń qanday xızmet kórsetiwine baylanıslı.
Shet ellik qánigelerdiń pikrine qaraǵanda, destinatsiyalardıń jergilikli, milliy hám
xalıq aralıq dárejede básekige shıdamlılıǵı málim parametrlerge tıykarlanıp, 6 A
modelinde óz sawleleniwin tapqan. Destinatsiyalardıń jergilikli, milliy hám xalıq
aralıq dárejede básekege shıdamlılıǵın anıqlaw 6 A modeline tiykarlanadı. Bul
model ingliz tilindegi 6 A básekige shıdamlılıq kategoriyalarınıń bas háriplerinen
alınǵan bolıp, olar tómendegilerde óz kórinisin tabadı :
1. Access, destinatsiyaǵa keliw hám onıń ishinde sayaxat qılıwdıń ápiwayılıǵı.
2. Attractions, dıqqatqa iye jaylardıń bar ekenligi.
3. Accommodation, jaylastırıw mákemeleriniń bar ekenligi.
4. Amenities, integraciyalasqan usınıstı qáliplestiriwde óz-ara básekilesiwshi
barlıq qosımsha xızmetler (awqatlanıw mákemeleri, kommerciya orayları hám
basqalar ) dıń qálipleskenligi.
5. Ancillary services, tur hám ekskursiyalardı shólkemlestiriw, hám de jergilikli
mámleket kárxanalarınıń úzliksiz xızmet kórsetiwi.
6. Assemblage, turistik usınıs sistemasın payda etiwshi barlıq kárxanalar ortasında
sheriklik baylanısların qáliplestiriwshi iskerliginiń jolǵa qoyılǵanlıǵı, yaǵnıy
turoperatorlar hám Destinatsion menejment shólkemleriniń bar ekenligi.
Dostları ilə paylaş: |