9- amaliy ish Mavzu: Riskni qayta ishlash Ishdan maqsad

Nazorat savollari

1. 
   Risk qayta ishlashda qaysi standartlardan foydalaniladi?
   
2. 
   Xavfni qayta ishlash samaradorligi nimaga bog’liq?
   
3. 
   ISO 27001: 2013 talablaridaqanday ko’rsatkichlar mavjud?
   
4. 
   Aktivlarning qiymati shkalasi qanday tuziladi?
   
5. 
   Risklarni qayta ishlashda qanday choralar tavsiya etiladi?
   

Javoblar.

1. 
   Risk qayta ishlashda qaysi standartlardan foydalaniladi?
   

Riskni qayta ishlashda foydalaniladigan standartlar odatda bir qancha xususiyatlarga ega bo'lishi kerak, shu jumladan:
Riskni qayta ishlashni tashkil etish uchun yordamchi vositalar: Bu standartlar, riskni qayta ishlash jarayonini boshqarishda qo'llanadigan yordamchi vositalar va xizmatlar yozishga yo'l qo'yadi, shu jumladan, Risk qayta ishlash stratejilari, metodologiyalari, usullari va boshqalar. Masalan, ISO 31000 Risk boshqaruvi standarti.
Riskni qayta ishlashning joriy standartlari: Bu standartlar xususiy sohalarda riskni qayta ishlash uchun tavsiya etilgan qoidalarni yaratishda foydalaniladi. Masalan, banklar uchun riskni qayta ishlashda foydalaniladigan standartlar - Basel Accords.
Riskni qayta ishlashni tashkil etish va boshqarishning yuridik standartlari: Bu standartlar, riskni qayta ishlashda yuridik asoslarni qo'llab-quvvatlaydi. Masalan, Gdpr (ma'lumotlarni himoyalash bo'yicha umumiy Nizom) shaxsiy ma'lumotlarni muxofaza qilish bo'yicha yuridik standartlar.
Sertifikatlashtirish standartlari: Bu standartlar, riskni qayta ishlashning sertifikatlashtirish va sinovdan o'tkazish uchun asosiy qoidalarni aniqlaydi. Masalan, ISO 9001 standarti.
Har bir standartning xususiyatlari va yo'l-yo'riqlari mavjud, shuning uchun riskni qayta ishlashda qaysi standartlarni qo'llash kerakligi, qo'llanuvchi tashkilotning xususiyatlari va talablariga qarab o'zlashtiriladi.

2. 
   Xavfni qayta ishlash samaradorligi nimaga bog’liq?
   

"Xavfni qayta ishlash samaradorligi" deyarli har qanday muammoga qarshi kurashish uchun o'rganilgan va amalga oshirilgan ko'plab faoliyatlar uchun ishlatiladigan bir menejment vositasidir. Bu vosita orqali, muammolarni yechish uchun tahlil qilinadi, oldindan aniqlangan risklar identifikatsiyasi amalga oshiriladi va qayta ishlash jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan muammo va xatolar tuzatiladi.
Bundan tashqari, "Xavfni qayta ishlash samaradorligi" tizimining ishlatilishi biznesni boshqarish, operatsiyalarni rivojlantirish, xavf va zararlaridan saqlash va kelajakdagi muammolarga qarshi tayyorlikni oshirishga yordam beradi. Shu sababli, "Xavfni qayta ishlash samaradorligi" muhim bir menejment vositasidir va har qanday tashkilot uchun zarur bo'lishi mumkin.
"Xavfni qayta ishlash samaradorligi" yoki qisqacha "XQIS" (inglizcha: "Risk Management") muammolarni aniqlash, oldindan aniqlangan risklarni identifikatsiya qilish va ularga qarshi kurashishda yordam beruvchi menejment vositasidir. Bu menejment vositasi, tashkilotlar uchun zaruriy bo'lgan bir qadamdir, chunki bu, tashkilotning qayta ishlash jarayonlarida muammolarni hal qilish va xavf va zararlardan saqlashda yordam beradi.
XQIS tizimining bosh asosiy vazifalari quyidagilardir:
Xavf va zararlarining kuchaytirilishi (Risk Assessment): Tashkilotning har bir tizim va sub'ekti uchun xavf va zararlar belgilanib, ularga ta'sir qilish imkoniyati hisobga olinadi va ularning kuchayish darajalari baholangan holda o'zgarishlar kiritiladi.
Xavf va zararlarning boshqarilishi (Risk Management): Xavf va zararlarning yuzaga kelishi imkoniyati yuqori bo'lgan holatlarda ularni qabul qilish, ularni miqdorini kattalashtirish yoki kamaytirish, ularni tuzatish yoki ularni qabul qilishga yoki uni yo'q qilishga qaror qabul qilish, xavf va zararlarning yuzaga kelishining ixtiyoriy darajalari yoki tahminlari o'zgartirish kabi chora-tadbirlar o'tkaziladi.
Monitoring va baholash (Monitoring and Evaluation): Tashkilotda amalga oshirilayotgan jarayonlar baholangan, boshqa so'z bilan, o'tkazilayotgan o'zgarishlarning natijalari baholangan holda, yana ham yaxshi ishlaydi yoki qayta ishlash zarurati mavjudmi ekanligi aniqlanadi.
Qaytib ishlash va ta'lim (voqea javob va tahlil): Xavf va zararlarning yuzga kelishi holatida, qaytib ishlashni amalga oshirish zarur yuzaga kelishi mumkin bo'ladi. Bu esa, muammolarni yechish uchun tahlil qilishni, muammolarni yechish va ularning o'zgartirishlari uchun chora-tadbirlarni aniqlash uchun qo'llaniladi.
Shunday qilib, XQIS tizimi, tashkilotlarning xavf va zararlari oldindan qarashda yordam beradi va jarayonlarni rivojlantirish uchun yaxshi bir vosita hisoblanadi.

3.