9-mavzu: qattiq jismning tekis parallel harakati

BA’ZI HOLLARDA TEZLIKLAR ONIY MARKAZINI ANIQLASH.
Agar tekis shakl biror qo’ zg’ almas sirt ustida sirpanmasdan yumalab harakat qilsa, u holda urinish nuqtasi tezliklarining oniy markazi bo’ ladi. P urinish nuqtasi tezliklarning oniy markazi bo’ ladi P  0 ( 120 - rasm)
Agar tekis shakl biror A nuqtasining tezligi  A vaB nuqta tezligining yo’ nalishi ma’ lum bo’ lsa, tezliklar oniy markazi A va B nuqta lardan tezliklarga o’ tkazilgan perpendikulyarlarning kesishgan nuqtasida bo’ ladi ( 121 -rasm a).
121 – rasm 122 - rasm

• Agar tekis shakl A va B nuqtalarining tezliklari parallel va A Bkesmaga perpendikulyar yo’ nalgan bo’ lsa, u holda tezliklar oniy markazini aniqlash uchun tezliklarning moduli ham berilgan bo’ l ishi kerak ( 122 -rasm b,v)

B  PB
A PA
Demak, A va B nuqtalar tezlik vektorning uchi oniy markazdan o’ tuvchi to’ g’ ri chiziqda yotadi. Shu to’ g’ ri chiziqning ( AB) kesma bilan kesi lgan nuqtasi tezliklar oniy markazi bo’ ladi.

• Agar tekis shakl A va B nuqtalarning tezliklari bir biri bilan parallel bo’ l ib AB kesma A tezlikka perpendikulyar bo’ lmasa bu holda A va B nuqtalardan ularni tezliklariga tushirilgan perpendikulyarlar o’ zaro parallel bo’ lib kesishmaydi. Demak tezliklar oniy markazi cheksizlikda bo’ ladi ( 31 rasm a). A va B nuqtalarning tezliklarini AB to’ g’ ri chiziqqa proyeksiyalaymiz. U holda

A cos  B cos =
A=B
Agar tekis shakl A va B nuqtalarining tezliklari teng va pa rallel yo’ nalgan bo’ lsa, u holda tezliklar oniy markazi cheksiz likda bo’ ladi / AB/ =tekis shaklning burchak tezligi 0 ga teng bo’ ladi ( 123 -rasm b)

123– rasm
Bu holda tekis shaklning barcha nuqtalarining teziklari o’ zaro teng va parallel bo’ ladi, ya’ ni tekis shakl oniy i lgarilanma harakatda bo’ ladi.