9-mavzu: Texnik tizimlarida tarmoq texnologiyalari

9-mavzu:Texnik tizimlarida tarmoq texnologiyalari .

Reja:

1. 
   Kompyuter tarmoqlari.
   
2. 
   Texnik tizimlarda tarmoq texnologiyalaridan foydalanish.
   
3. 
   Statik va dinamik saytlarni yaratish texnologiyalari.
   

Kom’yuterlar orasida ma’lumot almashish va umumiy masalalarni birgalikda yechish uchun kom’yuterlarni bir-biri bilan bog’lash ehtiyoji ‘aydo bo’ladi. Kom’yuterlarni bir-biri bilan bog’lashda ikki xil usuldan foydalaniladi:

1. 
   Kabel yordamida bog’lash. Bunda kom’yuterlar bir-biri bilan koaksial, o’ralgan juftlik kabeli (UT’) yoki shisha tolali kabellar orqali maxsus tarmoq ‘lata yordamida bog’lanadi.
   
2. 
   Simsiz bog’lanish. Bunda kom’yuterlar bir-biri bilan simsiz aloqa vositalar yordamida, ya’ni radio to’lqinlar, infraqizil nurlar, WiFi va Bluetooth texnologiyalari yordamida bog’lanadi. Bir-biri bilan bog’langan kom’yuterlarning bunday majmuasi kom’yuter tarmog’ini tashkil etadi.
   

Tarmoq tushunchasi va uning ahamiyati. Tarmoq — kom’yuterlar, terminallar va boshqa qurilmalarning ma’lumot almashishni ta’minlaydigan aloqa kanallari bilan o’zaro bog’langan majmui. Kom’yuterlar aro ma’lumotlarni almashishni ta’minlab beruvchi bunday tarmoqlar kom’yuter tarmoqlari deb ataladi.
Tarmoq orqali axborotlarni uzoq masofalarga uzatish imkoniyati qujudga keldi. Tarmoq axborotlarni uzatish, alohida foydalanilayotgan kom’yuterlarni birgalikda ishlashini tashkil qilish, bitta masalani bir nechta kom’yuter yordamida yechish imkoniyatlarini beradi. Bundan tashqari har bir kom’yuterni ma’lum bir vazifani bajarishga ixtisoslashtirish va kom’yuterlarning resurslaridan (ma’lumotlari, xotirasi) birgalikda foydalanish, hamda butun dunyo kom’yuterlarini o’zida birlashtirgan Internet tarmog’iga bog’lanish mumkin.
Tarmoq taqdim etadigan hizmatlar. Kom’yuter tarmoqlari axborotlarni elektr signallari ko’rinishida uzatish va qabul qilishga ixtisoslashgan muhit. Tarmoqlar biror maqsadga erishish uchun quriladi, ya’ni bog’langan kom’yuterlar orqali biror masalalarni yechish uchun ixtisoslashtiriladi. Tarmoq xizmatlariga quyidagilarni misol tariqasida keltirish mumkin:

• 
  Fayl server xizmati. Bunda tarmoqdagi barcha kom’yuterlar asosiy kom’yuterning (server) ma’lumotlaridan foydalanish yoki o’z ma’lumotlarini asosiy kom’yuter xotirasiga joylashtirish mumkin;
  
• 
  ‘rint server xizmati. Bunda tarmoqdagi barcha kom’yuterlar o’z ma’lumotlarini xizmat joriy qilingan kom’yuter boshqaruvi orqali qog’ozga cho’ qilishi mumkin;
  
• 
  ‘roksi server xizmati. Bunda tarmoqqa ulangan barcha kom’yuterlar xizmat joriy qilingan kom’yuter boshqaruvi orqali bir vaqtda Internet yoki boshqa xizmatlardan foydalanishi mumkin;
  
• 
  Kom’yuter va foydalanuvchi boshqaruvi xizmati. Bunda tarmoqqa ulangan barcha kom’yuterlarning va ularda qayd qilingan foydalanuvchilarning tarmoqda o’zini tutishi hamda faoliyat yuritishi belgilanadi va nazorat qilinadi.