O‘SIMLIKLARNING HAYOTIY SHAKLLARI
O‘simliklarning tashqi muhitga har xil shaklda moslashishi hayotiy shakl deyiladi.
Gulli o‘simliklar hayotiy shakllariga 6 xili mavjud.
Daraxtlar – tanasi yog‘ochlashgan, asosan, bitta yo‘g‘on tanali, baquvvat ildizli va keng shox-shabbali, baland bo‘yli ko‘p yillik o‘simliklardir. Bular guli, mevasi, poyasining
eni, bo‘yi, shox-shabbasi va barglari bilan bir-biridan farq qiladi.
Daraxtlani muhit sharoitiga moslashishi
Bir turga mansub bo‘lgan va tog‘larning shi moliy yonbag‘irlarida o‘sadi gan daraxtlar janubiy yon bag‘irlarida o‘sadigan daraxtlardan shoxshabbasining ko‘pligi, kengligi va baland ligi bilan farq qiladi.
Tog‘ larning o‘rta qismidagi archa bo‘ydor bo‘lib o‘ssa, eng baland lardagisi esa yerdan 0,5–1 m ko‘tariladi, xolos. Bu hol o‘simliklarni doimiy esib tu radigan shamoldan va qish ning qattiq sovuq laridan saqlaydi.
Butalar – poyasi yog‘och lashgan, bitta yoki bir nechta poya hosil qiladigan sershox ko‘p yillik o‘simlik. Bularga, ay niqsa, tog‘lar yonbag‘rida keng tarqalgan.
Yovvoyi butalar- irg‘ay, singir tak, na’ matak, zirk, bodom cha, uchqat
|
Ma’daniy butalar- anor, limon,qoraqat, ligustrum, nastarin maymunjon
|
Yarimbutalar poyasi ning yuqori qismini qishda sovuq urib ketadigan ko‘p yillik o‘simliklardir. Cho‘llarda keng tarqal gan yem-xashak o‘simliklaridan izen, keyreuk, teresken, sar sazan va shuvoq.
Ko‘p yillik o‘tlar – yer usti qismi qishda qurib, o‘sish kurtaklari tuproq ostida qish laydi gan o‘simliklar. Bularga beda, ajriq, g‘umay, sachratqi, pis kom piyozi, kiyiko‘t, sallagul,qoqio‘t, shirinmiya, iloq, lola, qamish, andiz, yalpiz, kovrak, gulsafsar bular asosan tog’larda o’sadi.
Dostları ilə paylaş: |
