[phone] kirish biologiya tiriklik

Xazonrezgirlik
Xazonrezgilik –kuzda sodr bo’ladigan muhim fiziologik jarayon
Xazonrezgilik- barg to’kish bilan o’simliklarni qishki noqulay sharoitga moslashishi
Kuzning belgilari
-kunlar qisqarib tunlar uzayadi
-o’simlik barglari sariq ranga kiradi
-mevalar g’arq pishadi


Kuzda nega barg to’kiladi? Barg bandining navdaga birikkan joyida po’kak hosil boladi natijada bargga ozuqa bormaydi va u to’kiladi


Barg to’kilishining ahamiyati.
-yil davomida bargda to’plangan zaharli moddalardan o’simlik qutiladi
-to’kilgan burglar o’simliklar uchun o’g’itga aylanadi
-qishda o’simlik suv bug’latishni to’xtatadi
-qishda qorda sinib ketishdan saqlanadi


Eslatma : Yil bo‘yi o‘sib, barglari qishda ham saqlanib qoladigan shamshod, archa, qarag‘ay, qora qarag‘ay singari doim yashil o‘simliklar ham ko‘p uchraydi. Shamshod va archa yil davomida barglarini asta-sekin almashtirib turadi. Shu sababli ham u yashil rangini deyarli saqlab qoladi.


Nima uchun kuzda barg rani o’zgaradi? Kuzda quyosh nuri barglarga kam tushganligi uchun xlorofil pigmenti yemirilib yashil barglar asta-sekin sarg‘ish, sarg‘ish-qizg‘ish, qo‘ng‘ir-qizg‘ish ranglarga kiradi.
O’simliklarning vegetativ usul yordamida ko’payishi
K
Jinsiy

Jinssiz
o’payish-tirik organizmlarning muhim xususiyatidir.

O’simliklarning jinssiz ko’payishiga vegetativ ko’payish deyiladi. Vegetativ ko’payish-ildiz ildizpoya tuganak piyozbosh novda va bargdan ko’payishidir.

O’simliklarning vegetativ usulda ko’payishi
Yovvoyi o’simliklarning vegetativ ko’payishi					Madaniy o’simliklarning vegetativ iko’payishi.
Yovvoyi o’simliklarning vegetativ usulda ko’payishi
Ildizpoya	novdasidan		Tuganak	Bargidan		Ildizbachkisi	Piyozbosh
Ajriq,g’umay,salomaleykum, gulsafsar,hilol,qamish bug’doyiq,		Tol	Kartoshka batat shoyigul,tapinambur	Binafsha va begoniya		Qoraqat,terak,na’matak,olvali,shirinmiya,yantoq,olcha	Lola,gladioluz,boychechak, Nargiz,piyoz

Madaniy o’simliklarning ayrimlari ham shu usullar yordamida ko’payishi mumkin,masalan ko’pchilik madaniy piyozlar piyozboshidan ko’payadi yoki kartoshkalar tuganagidan hamda olcha kabi o’simliklar esa ildizbajkisidan ko’payadi.

Madaniy o’simliklarning vegetativ ko’payishi
Parxesh	Qalamchasidan	Novdasidan	Jingalaklar
Tol atirgul qoraqat.	Anjir anor tok terak tol qoraqat malina jiyda atirgul.	Tradeskansiya	Qilupnay
Bunda o’simlikning novdasi asosiy poyadan ajratilmagan holda tuproqqa ko’miladi, ko’milgan joydan qo’shimcha ildizlar chiqadi keyin asosiy ildizdan ajratiladi,	Buning uchun qalamcha tayyorlanadi, uning uzunligi 45-50sm uzunlikda bo’ladi.tayyorlangan qalamchalar bog’-bog’ qilib chuqurchaga ko’mib qo’yiladi. Bahor kelishi bilan ular dalaga ekiladio.	Bunda o’simlikning novdasi kesib olinib suvga solib qo’yiladi. Suvga tekkan joyidan yangi ildizlar chiqib yosh o’simlik hosil bo’ladi	Bitta asosiy tupdagi sudraluvchi poya hisobiga amalga oshadi. Bunday sudraluvchi poya jingalak deyiladi. Jingalakdan barg kurtak hamda ildiz o’sib chiqadi.
Tok	Tok	Tradeskansiya	Qulupnay