A. I. Karshibayev n. O. Ataullayev b. Sh. Narzullayev

1.6. Rasm. Quyosh fotoelementning ishlash prinsipi. 
Gap shundaki, muqobil energiya manbalari an‘anaviylariga nisbatan
bitmas-tuganmasligi, arzonligi, tejamkorligi, ekologik jihatdan bezararligi
bilan alohida ajralib turadi. Uning quyosh, shamol, dengiz to‗lqinlari, yer
qa‘rining geotermal, kichik gidroenergetika, biomassa kabi ko‗plab turlari
mavjudligi shundan dalolat beradi. O‗zbekistonda esa, uning tabiiy-
geografik joylashuviga ko‗ra, ayniqsa, quyosh energiyasi eng istiqbolli
hisoblanadi. Bu yerda 320 kun quyoshli bo‗lishi, ya‘ni yillik quyosh
energiyasi potensiali energiyaga bo‗lgan ichki ehtiyojdan bir necha marta

---

---

63
yuqori ekanligi qayta tiklanuvchi energiya manbalarini rivojlantirish uchun

ulkan tabiiy imkoniyat yaratadi. O‗zbekiston respublikasi xududida quyosh
nuri intensivligi kartasi 1.7-rasmda ko‘rishimiz mumkin.

Tahlillarning ko‗rsatishicha, hozir noan‘anaviy energiya manbalaridan

foydalanishda AQSH, Gyermaniya, Italiya, Ispaniya, Yaponiya, Xitoy,
Janubiy Koreya, Hindiston, Braziliya kabi davlatlar etakchilik qilmoqda.
Keyingi yillarda esa mazkur jabha Osiyo mintaqasida ham jadal taraqqiy
etib, undan ijtimoiy-iqtisodiy sohalarda foydalanish ko‗lami tobora
kengayib borayotgani e‘tiborga loyiqdir. Bu borada, xususan,
O‗zbekistonda salmoqli tajriba to‗plangan bo‗lib, ilmiy va ekspyerimental
tadqiqotlar olib borilayotgani asosda tayyorlangan ishlanmalar hayotga
izchil tatbiq etilmoqda.
Qaytalanuvchan
energiya
manbalarining
asosiy
afzalligi
tugallanmasligi va ekologik tozaligi. Ulardan foydalanish planetaning
energetik muvozanatini o‗zgartirmaydi. Bu sifatlari tiklanuvchan
energetikaning chet ellarda ham va ularning yaqin o‗n yillik ichida
rivojlanishining optimistik prognozlarining keng rivojlanishiga hizmat
qiladi. Tiklanuvchan energiya manbalri insoniyat oldida turgan uchta
global muammolarni echishda sezilarli rol o‗ynaydi: energetikada,
ekologiyada, savdo-sotiqda.