A k ġ f k a m a L

DüĢmənlə döyüĢmək-Vətənə, torpağa olan məhəbbətdən, sevgidən 
doğan bir istəkdir, hissdir. Bu hissi hətta sözlə də ifadə etmək 
mümkün deyil.   M ü ə l l i f 
yaxınlaşırdı. 
 
Əhalinin  aeroportdan  çıxdığını  görən  komandir,    N.Atayevə 
tapşırdı ki, əhalinin arxasınca  şəhərin aşağı hissəsinə çəkilsinlər. Atayev 
Namiq və onun döyüş yoldaşlarının başları döyüşə o qədər qarışmışdı ki, 
hətta  onları  döyüşdən  ayırmaq  olmurdu.  Komandir  əlavə  etdi  ki, 
Kamalovla  qərərgahda  olan  silah-sursatı  maşına  yükləyib,  Ağ  körpüdə 
sizi gözləyəcəyik.  
Komandirin  maşını  ilə  biz-mən  və  komandir-  qərərgaha  gəldik. 
Qərərgahdakı  pulemyotu,  patron  qutularını,  minaatan  mərmilərini  və 
digər  döyüş  ləvazimzatlarını  maşına  qoydum.  Artıq  əhali  şəhəri  tərk 
etmişdi. Biz aeroportda və onun ətrafında bir neçə adam qaldığını görüb 
maşınla  ora  gəldik  və  onları  tez  şəhərdən  çıxmaq  lazım  olduğunu 
bildirdik.  Əhalinin  hamısını  aeroportdan  çıxardıqdan sonra  biz  Aşıq  Alı 
küçəsi ilə şəhərin mərkəzinə tərəf getdik.  
Zəylikdəki  əsgərlərin  mühasirəyə  düşəcəyi  fikri  məni  rahat 
buraxmırdı, mən nə olur olsun öz əsgərlərimin yanında olmaq istəyirdim. 
Şəhərdəki, İstisu döngəsinə çatanda komandirdən xahiş etdim ki,  maşını 
ver  məni  Zəyliyə  aparsın.  Çünki,  Zəylikdəki  tağımlar  mühasirədə 
qalacaq.  Ermənilərin  Kəlbəcərə  hücumundan  və  bizim  geriyə 
çəkilməyimizdən  onların  xəbərləri  yoxdur.  Komandir,  əvvəlcə  mənimlə 
razılaşdı  və  maşını  döndərib  İstisu  yolu  ilə  Zəylik  istiqamətində  getdik. 
Tərtər  çayına  çatanda  yol  kənarında  20-30  adam  şəhərə  tərəf  qalxmaq 
istəyirdi.  Onlar  Aeroporta  qalxmaq  və  vertalyotla  getmək  istədiklərini 
bildirdilər.  Mən  onlara  “Şəhərə  ermənilər  hücum  edir,  ora  getməyin, 
aşağı yolla Murovdağa tərəf gedin”-dedim və onları tələsdirdim.   
Keştək  və  Alolar  kəndlərinin  yüksəklikləri  ermənilər  tərəfindən 
tutulmuşdu.  Oradan  yolun  atəş  altında  olduğunu  bilən  kimi  komandir 
maşını geri döndərməyi əmr etdi. Bu vaxt yol boyu bir neçə adam gəlirdi. 
Onların  birini  tanıdım:  o,  Zəylikdəki  tağım  komandiri  Nizami 
Məhərrəmovun  qardaşı  Məzahir  idi.  Mən  maşında  olan  avtomatlardan 
birini  Məzahirə  verdim  və  yolda  qalmış  bir  yiyəsiz  atla  onu  Zəyliyə 
göndərdim.  Tapşırıq  belə  idi:  Zəylikdəki  tağımlar  atıcı  silahları  götürüb 
Kəlbəcər  şəhərinə  doğru  geriyə  çəkilsinlər.  Bu  zaman  düşmən  şəhərə 
girmiş olsa, gecəni gözləyib Nurovdağa doğru çəkilsinlər... Biz isə maşını 
geriyə  döndərib  Tərtərçay  boyunca  Ağ  körpüyə  qayıtdıq.  Komandir 
snayperi  götürüb  yuxarı  qayalığa  çıxdı,  mən  isə  avtomatla  körpünün 
üstündə dayandım. Kəlbəcərdən gələn camaat yanımızdan keçib gedirdi. 

---

 
173 
Qələbənin min dədəsi var, məğlubiyyət həmiĢə yetimdir. M ə s ə l 
Yollara  səpələnmiş  əhali  hara  gedəcəyini  bilmir,  bizdən  yolları 
soruşurdular. Onların çoxu ucqar kəndlərdən  gələnlər idilər. 
Mən  onnlara  yol  göstərir,  yollara  bələd  olanlarla  onları  dəstə-
dəstə yola salırdım. Bundan başqa yeriməyə taqəti olmayan qoca, uşaq və 
qadınları  aparmaları  üçün  bəzi  atlılardan  onlara  kömək  etmələrini  xahiş 
edirdim.  Ov  tüfəngi  ilə  silahlanmış  bir  neçə  cavanı  yanımda  saxlayır, 
onlara hamıdan sonra gedəcəyimizi bildirirdim...  
*  *  * 
Saat  iki  olardı,  Şəhərdən  qaçan  əhali  keçib  getdi  və  onların 
ardınca  Atayev  Namiq  və    onun  döyüş  yoldaşlarının  hamısı  döyüşdən 
çıxaraq  sağ-salamat  gəldilər.  Qərərgah  rəisi  kapitan  B.Nəsibov  da 
yanımıza  gəldi.  Əhali  isə  keçib  getmişdi.  Artıq  Kəlbəcər  şəhəri 
müdafiəsiz idi. Düşmən Yuxarı Ayrım kəndindən hərəkət edən iki ədəd 
PDM-in müşaiyəti ilə şəhərə girmişdi. Şəhərdən atəş səsləri eşidilirdi...  
Komandir  N.Atayevə  tapşırdı  ki,  burada  ləngiməsinlər, 
kəşfiyyatçılarla  birgə  piyada  qərərgaha  getsinlər.  Biz  isə-komandir, 
qərərgah  rəisi,  mən,  əsgərlərdən  Muxtarov  İlqar  və  Mikayılov  Hafiz 
komandirin maşınına oturduq və Qılışlı kəndinə- qərərgaha gəldik. Orada 
6  nəfər  zabit  və  6  nəfər  əsgər  var  idi.  Bizə  heç  bir  kömək 
göndərilməmişdi.  
Komandir  qərərgah  rəisini  də  götürüb  əhalinin  sağ-salamat 
ərazini  tərk  etməsinə  kömək  üçün  yenidən  Ağ  körpüdəki  əsgərlərin 
yanına qayıtmalı oldu. Komandir öz maşını ilə Kəlbəcərə tərəf getdi. Biz 
isə  piyada  onların  arxasınca  Çaykəndə  tərəf  Tərtərçay  boyunca  geri 
qayıtmalı olduq. Yeriməyə isə taqətimiz yox idi... 
*  *  * 
Batalyon  komandiri  polkovnik-leytenant  Eldar  Həsənovun 
dediklərindən: “Çaykənddən Kəlbəcərə tərəf gedirdik. Birdən döngələrin  
birində  ermənilərin  PDM-i  ilə  qarşılaşdıq.  O  bizə  atəş  aça-aça  gəlirdi. 
150-200  metr  bir  məsafədə  tez  maşından  düşdük  və  döngənin  arxasına 
çəkildik. Bir az geciksək məhv olardıq. Sürücü əsgər Azad maşını geriyə 
çıxarmaq  istərkən  PDM-dən  atılan  güllələrdən  özünü  itirən  sürücü  çaş-
baş qalaraq maşının arxasını qayalığa çırpdı, çadır maşının üstünə çökdü. 
Buna  baxmayaraq  yaxınlıqda  olan  polis  Famil  maşını  döyüş 
meydanından çıxardı. Biz isə tutduğumuz mövqelərdə qaldıq və PDM-in 
üstündəki  düşmən  əsgərlərini  atəşə  tutduq.  Ölən  və  yaralanan  düşmən 
əsgərləri PDM-dən bir-bir yerə düşürdü. Lakin düşmənin döyüş maşınını 
vurmaq üçün qumbaraatan lazım idi. Elə bu məqamda qaça-qaça  əlində 
qumbaraatan olan bir əsgər yanımıza çatdı. Onun bircə mərmisi var idi. 

---

 
174 
Vətən torpağında bitən adi bir yovĢan kolu da-vətəndir. 
                                                                                           M ü ə l l i f 
Mən əsgərə “BMP-ni vur”-dedim. Əsgər döngədən çıxan düşmən PDM- 
ni  nişan  alıb  atəş  açdı.  Mərmi  PDM-in  üstündən  keçib  qayalığa  dəydi.