A k ġ f k a m a L

Vətən uğrunda ölmək Ģərəf olsa da,  heç də  
hamı vətən uğrunda  ölmək istəmir. M ü ə l l i f 
əvvəlcə  irəliləyə  bilmirdik.  Sonra  əvvəlki  günlər  apardığımız  kəşfiyyat 
köməyimizə  çatdı.  Döyüşdən  bir  neçə  gün  qabaq  kəşfiyyat  
(kəşfiyyatçılar:  Abdullayev  Yaşar  və  İbrahimov  Natiq)  apararkən 
qayalığın  altındakı  dərə  ilə  irəliləməyin  əlverişli  və  düşmən  üçün 
gözlənilməz olacağını müəyyən etmişdik. Döyüş zamanı belə də etdik və 
düşmənin  gözləmədiyi  yerə-qayalığa  dırmaşaraq  onların  ən  yüksəkdə 
yürləşən  mövqelərini  atəşə  tutduq.  Düzgün  planlaşdırılan  əməliyyat 
nəticəsində Spartakın uzaqgörənliyi və əsgərlərin qoçaqlığı və taktiki bir 
cəldliklə  iki  saatlıq  döyüşdən  sonra  erməniləri  yüksəklikdən  qovduq. 
Səhər  açılanda  artıq  biz  yüksəlkikdən  meşə  aşağı  qaçan  ermənilərə  atəş 
açırdıq.  Ətrafda  və  meşəlikdə  düşmən  saqqallılarının  meyidləri 
qalmışdı...”
 
1992-ci  ilin  yayında  Kəlbəcərin  Mərcimək  kəndində  təpədən-
dırnağadək  silahlanmış  6  rus  zabitini  tutulmuşdu.  Onlar  Kəlbəcər  və 
Ağdərə bölgələrində casusluqla məşğul olan və təxribat törədən bir dəstə 
olmaqla  dəfələrlə  Kəlbəcərdən  Tərtərə  gedən  maşın  karvanlarını 
güllələmiş,  yolları  minalamış,  ermənilərə  məlumatlar  ötürmüşlər. 
Əvvəlcə onları güllələmək istədik, lakin müəyyən məlumatlar əldə etmək 
məqsədi  ilə  Bakıya  göndərdik.  Həmin  təxribatçı  dəstə  1993-cü  ildə 
ruslara təhvil verildi. 
Avqust  ayında  polkovnik  Z.Rzayevin  əmri  ilə  Kəlbəcər 
batalyonundan  bir  qrup  döyüşçü  kapitan  B.Nəsibovun  və  leytenant 
R.Əmirovun  komandanlığı  altında  Ağdərə  istiqamətinə,  daha  doğrusu 
Narışdar  kəndinə  göndərildi.  Orada  döyüş  əməliyyatları  aparan  tabora 
Çingiz  Əliyev  komandirlik  edirdi.  Tabor  əməliyyatlar  zamanı  itki 
verdiyinə  görə  Kəlbəcər  batalyonunun  döyüşçüləri  onlara  köməyə 
göndərilmişdi.  
Həmin  döyüşün  iştirakçısı  kapitan  B.Nəsibovun  dediklərindən: 
“Biz 55 nəfərdən ibarət xüsusi döyüş dəstəsi tabor komandiri Ç.Əliyevin 
sərəncamına  göndərildik.  Bizə  tapşırıq  verildi  ki,  Qozlu  kəndi 
istiqamətində  yerləşən  yüksəklikləri  ələ  keçirilməliyik.  Tapşırıq  olduqca 
çətin  idi.  Buna  baxmayaraq  əvvəlcədən  aparılmış  düzgün  kəşfiyyat 
nəticəsində biz əməliyyatın birinci hissəsini yerinə yetirə bildik. Belə ki, 
müəyyən yüksəkliklər ermənilərdən təmizləndi. Buradan hücumu davam 
etdirmək  olardı.  Lakin,  düşmən  əlverişli  yüksəklikləri  xoşluqla  əldən 
vermək  istəmirdi.  Gecə  hərəkətə  başladıq  və  düşmən  mövqelərinin  bir 
neçəsini  ələ  keçirməyimizə  baxmayaraq  bizim  dəstənin  bir  hissəsi 
ermənilərin pusqusuna düşdü. Bu döyüşdə 13 nəfər, o cümlədən, tağım  

---

 
101 
Əgər qorxmaq istəmirsənsə, yadına sal ki,  
qorxmağa qalsa, hər Ģeydən qorxmaq olar.  S e n e k a 
komandiri  leytenant  Əmirov  Rəsul,  Qurbanov  Zülfüqar,  Sarıyev  Fariz, 
Xəlilov  İlham,  Cabbarov  Əkbər  və  digərləri  həlak  oldular,  leytenant 
Xəlilov  Xəlil,  Abbasov  Mahir,  Musayev  Nazim,  Hüseynov  Qərib, 
Seyidov  Fariz  yaralandılar.  Itki  versək  də  mövqelərimizi  əldə  saxlaya 
bildik.  Burada  da  vəziyyət  yaxşı  deyildi.  Həm  düşmən  bizdən  əlverişli 
yerdə idi, həm də bir neçə həlak olmuş döyüşçülərimizi götürə bilmirdik. 
Yuxarı  komandanlıqdan  kömək  istədik.  Köməyə  gələn  3  tankın  iştirakı 
ilə yenidən hücuma keçdik və ermənilərin mövqelərini darmadağın etdik. 
Çoxlu sayda itki verən düşmən Dovşanlı(Vəng) ətrafına sıxışdırıldı. Biz 
həmin  yüksəkliklərdə  müdafiəyə  keçdik  və  bir  neçə  gündən  sonra 
mövqeləri Ç.Əliyevə təhvil verib öz dəstəmlə Kəlbəcərə qayıtdım.  
Sentyabrın  3-də  yeni  döyüş  tapşırığı  aldım:  mənə  təhkim 
olunmuş  60  nəfərlik  Kəlbəcər  batalyonunun  döyüşçüləri  ilə  713  saylı 
batalyona köməyə göndərildim. Tapşırıq belə idi: Qozlu kəndinin cənub-
qərbindəki  itirilmiş  mövqeləri  düşməndən  geri  almaq.  Maşınlarla 
gedirdik,  yaxınlaşanda  maşınları  topla  atəşə  tutan  düşmən  bizi  məcbur 
etdi  ki,  piyada  hərəkət  edək.  Biz  silah-sursatımızı  götürüb  bir  neçə 
yüksəkliyə qalxdıq. Oradan müşahidə apardım ki, bizdən irəlidə hələ bir 
neçə  itirilmiş  səngərlərimiz  var.  Mən  tələsmədim,  əvvəlcə  buradakı 
səngərlərimiz  qaydaya  saldıq  və  sonrakı  əməliyyat  barədə  planlarımızı 
götür-qoy  etdik.  Tabor  çox  itki  vermiş  və  bir  neçə  yüksəklik  əldən 
getmişdi.  Mən  başa  düşdüm  ki,  əvvəlcə  hazırkı  yüksəkliklərdə  müdafiə 
quraq və gələcək hücumlara şərait yaradaq. Axşama yaxın mövqelərimiz 
minaatanlarla və toplarla atəşə tutuldu. Kəşfiyyat məlumatımız var idi ki, 
düşmən  hücuma  hazırlaşır.  Buna  görə  də  bir  daha  əsgərlərə  öz 
tapşırıqlarımı verdim. Artilleriya atəşindən sonra düşmən 3-4 yüz nəfərlik 
bir  qüvvə  ilə  hücuma  keçdi.  Bütün  növ  silahlardan  atəş  açan  düşmən 
başımızı qaldırmağa imkan vermirdi. Artıq bir neçə ölən və yaralanan var 
idi.  Mən  öz  artilleriyamızı  köməyə  çağırdım  və  kordinatları  bildirdim. 
Polkovnik  Səlimov  ratsiyada  bildirdi  ki,  siz  öz  atəşimiz  altında  qala 
bilərsiniz.  Mən  təkid  etdim  və  ilk  mərmidən  sonra  kordinatları 
dəqiqləşdirib düşmən tərəfə bir neçə mərmi atlmasına nail oldum. Lakin 
vəziyyət  yaxşı  deyildi.  Düşmən  zirehli  texnikası  bizə  aman  vermirdi. 
Ratsiyada  polkovnik  Z.Rzayevin  səsi  eşidildi.  O  bizə  əlavə  qüvvə 
göndərdiyini dedi. Biz iri çaplı pulemyot və AQS-17 ilə daha yaxşı atəş 
açaraq düşməni bir qədər geri çəkilməyə vadar etdik. Bir neçə dəqiqədən 
sonra  düşmən  yenidən  hücuma  keçdi.  Artıq  sağ  tərəfimdəki  əsgər  də 
vuruldu. Elə bu zaman baş leytenant Rəhman İsgəndərov bir dəstə 

---

 
102 
 Torpaq itkisi-insan üçün ən yaxın adamının  ölümündən də ağır itkidir.