A k ġ f k a m a L

Laçın  uğrunda döyüşlər 
12 sentyabr 1992-ci il tarixdə 701-ci briqadanın 2-ci, 4-cü və 5-ci 
taborları  Laçın  bölgəsinə  döyüşə  göndərildi.  Briqadanın  qərərgahı 
Pircahanda  yerləşdirildi.  Tezliklə  döyüşlərdə  dönüş  yaradan  briqada 
Z.Rzayevin  komandanlığı  altında  Laçın  bölgəsinin  Piçəniç,  Ərikli, 
Əliquluuşağı,  Mişni,  Alxaslı,  Soyuqbulaq,  Ağkənd,  Seyidlər,  Ərdəşəvil, 
Bülündüz,  Haxnəzər,  Qarıqışlaq,  Fingə,  Tiğik-ümumiyyətlə  40-dan  çox 
yaşayış  məntəqəsını  düşməndən  azad  etmiş,  düşmənin  minlərlə  canlı 
qüvvəsi və çoxlu texnikasını məhv etmişdir. Çox əhəmiyyətli olan Hoçaz 
dağının yüksəklikləri  də ələ keçirilmişdir.  Hoçaz dağında bir neçə dəfə 
düşmən  hücumunun  qarşısı  alınmış,  düşmən  ağır  itkilər  vermişdir.  Bu 
döyüşlərdə Kəlbəcər Batalyonunun yüzədək zabit və əsgəri iştirak etmiş 
və  dağlıq  ərazilərdə  döyüş  təcrübəsinə  malik  olmaqla  briqadanın  hücum 
əməliyyatlarına  yaxından  köməklik  göstərmişdir.  Kərimov  Ülfətin  bu 
döyüşlər  zamanı  göstərdiyi  qəhrəmanlıqları  xüsusilə  qeyd  etmək 
lazımdır.  Döyüşlərin  birində  Ü.Kərimov  erməni  kapitanını  və  onunla 
bərabər üç erməni döyüşçüsünü əsir götürmüşdü.  
1992-ci  il  oktyabr  ayının  sonunda  briqada  daha  da  irəliləyərək 
Laçın  şəhərinin  yaxınlığına-teleqüllənin  yanına  çatmış,  Laçın  dəhlizinə 
nəzarəti  öz  əlinə  almışdı.  Gündüzlər  ermənilərin  Laçın  dəhlizi  ilə  bütün 
hərəkətləri  dayandırılmışdı.  Onlar  ancaq  gecələr  dəhlizdən  keçib  gedə 
bilirdilər.  Hücum  əməliyyatlarında  qarşısı  alınmaz  olan  Əfsanəvi  Alay 
döyüşləri  davam  etdirərək,  ermənilərə  ağır  zərbələr  vurmuş,  onlar  üçün 
məğlubedilməz  bir  qüvvə  olmuşdur.  Hoçaz  dağında  baş  vermiş 
döyüşlərin  iştirakçısı  olmuş  kapitan  B.Nəsibovun  dediklərindən:  “məni 
müvəqqəti  olaraq  714  –cü  tabora  komandir  təyin  etdilər  və  mən  Laçın 
bölgəsinə  getməli  oldum.  Sentyabr  ayı  idi.  Yollar  palçıq  və  sürüşkən 
olduğundan  ehtiyatla  maşını  idarə  edir,  mümkün  qədər  qəzasız  yol 
getməyə  çalışırdıq.  Yolda  bizə  tərəf  gələn  maşında  yaralanmış  3-cü 
taborun keçmiş komandiri mayor Zəfər Yaqubovla qarşılaşdıq. Onlardan 
ilkin  məlumat  aldıq  ki,  Hoçazda  gərgin  döyüşlər  gedir.  Qüvvələr  azalıb, 
kömək  olmasa  vəziyyət  çətinləşəcək.  Vaxt  itirmək  olmazdı.  Mütləq 
özümüzü  ora  çatdırmalı  idik.  Biz  hərəkətə  başladıq.  Maşını  bölük 
komandirinin  müavini  Ülfət Kərimov  idarə edirdi.  Lakin  maşın  sürüşüb 
yanı üstə çevrildi. Biz əsgərləri düşürüb piyada dağa qalxmağa başladıq. 
10-15 kilometr yol gəlib Soyuqbulaq kəndinə çıxdıq.  
Tez  şəxsi  heyəti  bizimkilər  tərəfindən  tərk  edilmiş  mövqelərə 
yerləşdirdim. Elə birinci gecə düşmənin mövqelərimizə doğru hərəkətini 

---

 
107 
                   Qətiyyətsiz komandir döyüĢ meydanında əsgərlərindən 
məhrum olmalıdır. M ü ə l l i f 
müşahidə  etdik.  Onlar  elə  zənn  edirdilər  ki,  həmin  mövqelər  boşdur. 
Lakin  əsgərlərin  atəşi  ilə  onları  geri  çəkilməyə  məcbur  etdik.  Gündüz 
düşmən  top  və  minaatanlarla  mövqelərimizi  atəşə  tutdu.  Lakin  bizim 
tutduğumuz mövqelər etibarlı idi. Həmin gün polkovnik Z.Rzayev bütün 
komandirləri  toplayıb  hücum  planı  ilə  tanış  etdi.  Hoçaz  dağının 
ermənilərdən  azad  edilməsi  əməliyyatına  başlamalı  idik.    Mənə  verilən 
tapşırığa əsasən mən düşmən qüvvələrinin atəşini öz üzərimə cəlb etməli 
idim.    Deyilən  vaxtda  mən  tabora  hücum  əmri  verdim.  Bir  neçə  xırda 
yüksəklikləri  ələ  keçirdikdən  sonra  doğrudan  da  düşmən  bütün 
qüvvələrini  mənim  üzərimə  tərəf  cəmləşdirdi.  Biz  təpəni  aşıb  dərəni 
keçməliydik. Lakin hər bir hərəkətimiz top və minaatanlarla qarşılanırdı. 
Birinci  bölüyün  komandiri  baş  leytenant  Əzimov  Əzim  və  daha  bir 
döyüşçümüz  qəhrəmanlıq  göstərərək  həlak  oldular.  Eyni  zamanda 
Ç.Əliyevin taboru isə düşmənin gözləmədiyi istiqamətdən hücum edərək 
düşmən  qüvvələrini  pərən-pərən  saldı  və  düşmən  tutduğu  mövqeləri 
buraxaraq qaçmağa başladı...”  
Artıq  əfsanəyə  çevrilmiş  alay  bütün  ermənistanı  vahiməyə 
salmışdı.  Tezliklə  Laçın  şəhəri  də  azad  ediləcək,  ermənilərin  qüvvələri 
parçalanacaq  və  Qarabağ  düşməndən  təmizlənəcəkdi.  Lakin  28  oktyabr 
1992-ci  il  tarixdə  Müdafiə  Nazirinin  əmri  ilə  briqadanın  bölmələri  16 
kilometr geri çəkilərək Hoçaz dağında müdafiə mövqeyi tutmalı oldu və 
bütün  qışı  müdafiə  döyüşləri  aparmağa  məcbur  edildi.  Ermənilərin 
Qarabağla yeganə əlaqəsi olan Laçın dəhlizi isə yenə də düşmənin əlində 
qaldı. 
Hücum  əməliyyatlarında  püxtələşmiş,  qarşısı  alınmaz  sayılan 
“Əəfsanəvi Alay”-ı  müdafiəyə çəkilməyə məcbur edənlər ermənilərə bir 
daha  özlərinə  gəlməyə  imkan  verdilər.  Lakin  briqada  müdafiə 
döyüşlərində  də  düşmənə  ağır  zərbələr  vurdu.  Bu  zaman  əlverişli 
yüksəklik  sayılan  Hoçaz  dağı  uğrunda  aparılan  müdafiə  döyüşlərində 
düşmən çox böyük itkilər verdi. Hoçaz dağı və onun ətrafında düşmənin 
böyük  qüvvələrinin  darmadağın  edilməsi  briqadanın  gücünü  bir  daha 
sübut etdi.   
Kəlbəcər  Batalyonunun  döyüşçülərindən  Məmmədov  Oktay, 
Cəfərov  Ülfət,  Hüseynov    Qurban  Laçın  bölgəsində  gedən  döyüşlərdə 
həlak olmuşlar.