A kustika — eng past chastotali tebranishlardan boshlab o ‘ta yuqori (1 12- 0 23 Gs) chastotali elastik tebranishlar va t o ‘lqinlarni

v
ga bo gliq .
Hisoblashlar
- =
p -
с
yoki
p
=
pcv
(8.5)
v
ekanini ko‘rsatadi, bu yerda p — muhitning zichligi;
с
— tolqin ning muhitdagi
tezligi. p
с
ko‘paytmani solishtirma akustik impedans deyiladi, yassi to lq in uchun
esa uni to lqin qarshilik deb aytiladi. T o lq in qarshilik — ikki muhit chegarasida
to lq in n in g sinishi va qaytish sh a rtla rin i an iq lash da m u h itn in g m u him
xarakteristikalaridan biridir.
10 — T ib b iy va bio logik fizika

---

Tovush to‘lqini ikki muhitni ajratib turuvchi sirt chegarasiga tushayotgan
bo‘lsin deb faraz qilaylik. T o ‘lqinning bir qismi qaytadi, bir qism i esa sinadi.
Tovush to ‘lqinlarining qaytishi va sinishi yorug‘lik to ‘lqinlarining sinishi va
qaytishiga o‘xshashdir. Singan to‘lqin ikkinchi muhitda yutilishi va undan chiqishi
ham m umkin. Aytaylik, ikki m uhit chegarasiga yassi to ‘lqin normal holda
tushayo tgan b o ‘lsin. T ushayotgan to'lq in intensivligi, singan /, (o‘tgan)
to lq in n in g ikkinchi m uhitdagi intensivligi / 2 bo‘lsin.
I2
ning /, ga nisbatini 
в
bilan belgilaymiz:
P =
h
(
8
.
6
)
bu nisbat tovush to ‘lqinlarining o‘tuvchanlik koeffitsiyenti deyiladi.
Reley tovushning o'tuvchanlik koeffitsiyenti quyidagi formula yordamida
aniqlanishini ko‘rsatdi:
P = 4-
(8.7)
[q pi /(c 2Pi) + l]
(8.6) 
dan ko‘rinib turibdiki, 
в
ning olishi mumkin bo'lgan eng k atta qiymati
1 ga teng. (8.7)dan, agar q p i = c2p2 bo'lsa, 
в
= 1 ekanini topam iz. Shunday
qilib, ikki m uhitning to ‘lqin qarshiligi bir xil bo'lganda sirtga norm al holatda
tushayotgan to'lqin ikki m uhit chegarasida qaytm asdan to ‘g‘ri o'tadi.
A gar ikkinchi m uhitning to 'lq in qarshiligi birinchi m uhitning to'lqin
qarshiligidan ju da k atta bo'lsa (c2p2 » q p i ) u holda (8.7) o 'rn id a quyidagi
hosil bo'ladi: