A. Q. Samyayev, Q. S. Yarashev, B. B. Eshquvvatov


Javob: San-Paula shahrida soat 5  58 bo`lgan ekan. 3-Misol



Yüklə 1,35 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/51
tarix13.06.2023
ölçüsü1,35 Mb.
#129566
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   51
Samyayev

Javob: San-Paula shahrida soat 5 
58
bo`lgan ekan.
3-Misol : 45 minutda Yer shari quyosh atrofida aylanganda qancha masofani 
bosib o’tadi.


40 
Yechimi : Bir minut 60 sekundga teng bo’lsa, 45 minut 2700 sekundga teng 
bo’ladi.
Quyosh atrofida Yerning o’rtacha harakatlanish tezligi sekundiga- 29,82 km. 
bo’lsa, uni 2700 ga ko’paytiramiz : 29,82*2700=80514 km 
Javob : Yer shari 45 minut dars jarayonida Quyosh atrofida 80514 km
masofani bosib o’tadi. 
Butun dunyo davlatlarining xalqaro kelishuviga ko’ra yer yuzasi shartli 
ravishda 24 soat mintaqasiga bo’lingan (360:24=15
0
). Mintaqa doirasida shu 
mintaqaning o’rta qismidan o’tgan meridianning mahalliy vaqti qabul qilingan. Bu 
soat mintaqasidagi vaqt – mintaqa vaqti deb ataladi. 
Yangi sutkaning boshlanishi 12-soat mintaqasining o’rtasidagi 180
0
uzunlikdan boshlanadi deb qabul qilingan. 
Berilgan daraja (gradus), yani meridian yoki uzunlik qiymati orqali soat 
mintaqasining tartib raqami aniqlanadi.
Buning uchun berilgan uzunlik yoki meridian sharqda joylashgan bo’lsa 
to’g’ridan-to’g’ri 15

ga bo’linaveradi, agar g’arbda joylashgan bo’lsa, qiymat 
avval 360

dan ayirib, so’ng 15

ga bo’linadi. 
4-jadval 
Soat mintaqalari 
Soat 
mintaqalari 
Sharqiy
uzunlikda 
Soat 
mintaqalari 
G‘arbiy 
uzunlikda 
1 soat 
7,5
0
-22,5
0
13 soat 
172,5
0
-157,5
0
2 soat 
22,5
0
-37,5
0
14 soat 
157,5
0
-142,5
0
3 soat 
37,5
0
-52,5
0
15 soat 
142,5
0
-127,5
0
4 soat 
52,5
0
-67,5
0
16 soat 
127,5
0
-112,5
0
5 soat 
67,5
0
-82,5
0
17 soat 
112,5
0
-97,5
0
6 soat 
82,5
0
-97,5
0
18 soat 
97,5
0
-82,5
0
7 soat 
97,5
0
-112,5
0
19 soat 
82,5
0
-67,5
0


41 
8 soat 
112,5
0
-127,5
0
20 soat 
67,5
0
-52,5
0
9 soat 
127,5
0
-142,5
0
21 soat 
52,5
0
-37,5
0
10 soat 
142,5
0
-157,5
0
22 soat 
37,5
0
-22,5
0
11 soat 
157,5
0
-172,5
0
23 soat 
22,5
0
-7,5
0
12 soat 
172,5
0
24 soat 
7,5
0
-7,5
0
 
Soat mintaqalarini aniqlashga doir amaliy mashg‘ulotlar 
1 sutkada 24 soat bo‘lib, 24 ta soat mintaqasi mavjud va 15
0
dan ular 
orasidagi chegara o‘tadi. 
360
0
:24=15

4-Misol: 60

g’.u. dagi nuqtani qaysi soat mintaqasida ekanligini aniqlash 
kerak. Buning uchun ushbu sonni 360
0
dan ayiramiz. 360-60
0
=300
0
, hosil bo’lgan 
ayirmani 15

ga bo’lamiz. 300:15=20 demak, berilgan nuqta 20 chi soat 
mintaqasida joylashgan ekan. 
90

sharqiy uzunlikdagi nuqtaning qaysi soat mintaqasida ekanligini aniqlash 
kerak bo’lsin. Berilgan nuqta sharqiy yarim sharda joylashgan, shuning uchun uni 
to’g’ridan to’g’ri 15

ga bo’lamiz:
Yechilishi: 90:15
0
=6, demak mintaqamiz 6-soat mintaqasida joylashgan 
ekan. 
Aniqlangan soat mintaqasining tartib raqami orqali berilgan nuqtadagi vaqt 
aniqlanadi. 
Buning uchun mintaqalar tartib raqamlari bir-biridan ayriladi. Agar vaqtni 
aniqlash kerak bo’lgan mintaqa tartib raqamidan katta bo’lsa, mintaqalar ayirmasi 
tartib raqami kichik bo’lgan mintaqa soatiga qo’shiladi, aksincha bo’lsa, kattasidan 
ayriladi.

Yüklə 1,35 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   51




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin