A qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti

1.3. Chizmalarni chizishda kompyuter grafikasining turgan o`rni va  ahamiyati 

va hozirgi davrdagi ahvoli. 

Informasion  jamiyat  tushunchasi  nimani  anglatadiq  Bu  shunday  jamiyatki, 

unda  ishlovchilarning  aksariyat  qismi  axborotlarni  ishlab  chikarish,  saqash,  kayta 

ishlash va amalga oshirish bilan banddirlar. 

 

Kompyuter grafikasi nima degani  mashina grafikasi deganda obyektlarning 

xajm  modellarini  yaratish,  saqash,  ishlov  berish  va  EXMlar  yordamida  ularni 

tasvirlash tushuniladi. 

 

Kompyuter grafikasi iktisodiyet sohasida, ayniksa iktisodiy ko`rsatgigchlarni 

taxlil kilishda muvoffakiyatli kullanilishi mumkin. 

Respublikamiz 

maktablari, 

o’quv 

yurtlari 

va 

muassasalarini 

komppyuterlashtirish yo’lga qo’yilmoqda. 

Programmalashtirish  va  informatika  asoslariga  doir  adabiyotlar  yetarli 

emas.  Kam  nushadagi  ayrim  qo’llanmalarni  hisobga  olmaganda,  bu  sohaga  oid 

kitoblar  deyarli  yuq.  Bu  muammo  tabiiy,  mavjud  komppyuterlardan  samarali 

foydalanishda, informatikaga va komppyuter grafikasiga oid bilimlarni keng omma 

orasida  yoyishda  qiynchiliklar  tug’diradi.  Ayni  payitda  shuni  tan  olish  lozimki, 

programmalashtirishga  oid  universal  -  maktab  o’quvchisidan  aspirantgacha, 

muhandisdan  hisobchigacha  ma’qul  bo’ladigan  kitob  yaratish  mushkul.  Shuni 

nazarda  tutib,  komppyuter  grafikasi  bilan  ish  boshlovchi  uchun  yetarli 

ma’lumotlarni o’z ichiga olgan ushbu o’quv qo’llanma yuqorida aytilgan ehtiyojni 

ma’lum darajada qondiradi. Tajriba shuni ko’rsatadiki, komppyuter grafikasi bilan 

ishlashni  o’rgana  boshlagan  kishilar  ShEHM  qurilmalarini  tuzilishi  bilan 

tanishmasdan o’z bilimlarini mustaqil chuqurlashtira olmaydilar. 

 

Xozirgi  vaqtda  jismoniy  mehnatning  barcha  turlari  ma’lum  miqdorda 

mexanizasiya  va  avtomatlashtirilgan.  Aqliy  mehnatni  avtomatlashtirish  hali  bu 

darajaga yetgani yo’q. 

 

Shaxsiy  komppyuterni  texnologik  jarayonga  tadbiq  qilish  bir  xil 

hisoblashlarning katta qismining bajarishdan ozod qiladi, zamonaviy sonlar usulini 

amalda  qo’llashga,  ilmiy  tekshirish  ishlarida,  qaysi  konstruksiya  afzalligini 

tanlashga imkon beradi, optimallashtirish masalasini qo’yadi va yechadi. 

 

Xozirgi  shaxsiy  elektron  hisoblash  mashinalari  (ShEHM)  displey  ekranida 

grafik  tasvir  chiqarish  imkoniyatiga  ega.  Shuning  uchun,  ShEHM  lardan 

chizmachilar,  konstruktorlar,  loyihalovchilar  mehnatini  avtomatlashtirishda  ham 

qo’llash  mumkin.  Buning  uchun  shaxsiy  komppyuterdan  foydalanuvchi 

komppyuter grafikasini qurilmalari bilan mukammal tanishgan bo’lishi shart. 

---

 

Hamma  grafik  tizimlar  grafik  xabarlarni  kirituvchi  qurilma  xabarlarni 

saqlovchi  prosessor  va  chiqarish  qurilmalaridan  tashkil  topgandir.  Bu 

qurilmalarning ishlash prinsiplarini quyida alohida ko’rib chiqamiz. 

Kompyuter grafikasi asta-sekin informatika ukuv rejalarining ajralmas qismi 

bo`lib  bormokda  va  80-chi  yillarning  boshidan  boshlab  injenerlik  ma’lumotini 

egallashda  markaziy  urinni  egallab  turibdi.  Xozirgi  vaktda  kompyuter  grafikasi 

kuyidagi ko`rslarning tarkibiy qismi xisoblanadi: 



 

“Iktisodiy informatika va xisoblash texnikasi” 



 

“Kompyuter informasion sistemalari” 



 

“Moddiy resurslarning kompyuter informasion sistemalari (marketing)” 



 

ADP (amaliy dasturlar paketi) 



 

“Kompyuter tarmoqlari” va boshqalar.