A. T. G 'o fu ro V, S. S. F a y z u lla y e V, A. K. R a X im o V, B. Z o X id o V a, F. I. M a tk a r im o V

PALEONTROPLAR 
- qadimgi odamlar.
POPULYASIYA 
- uzoq muddat davomida tur arealining 
muayyan bir joyida yashaydigan, o‘zaro erkin chatishib nasi 
beradigan, mustaqil genetik tizim hosil qiladigan, o‘z-o‘zini qayta 
tiklovchi individlar yig‘indisi.
PROGNATIZM 
- yunoncha pro - oldinga, gnatos - jag ‘ 
degan so'zlardan olingan.
SOMATOSKOPIYA 
- yunoncha soma - tana, metron - o'l- 
chov, skopeo - ko‘ryapman so‘zlaridan olingan.
STEATOPIGIYA 
- yunoncha steatos - yog‘, pigiya - 
dumba degan so‘zlardan olingan bo‘lib, dumba sohasida yog‘ 
to‘plamlarining kuchli rivojlanganligini anglatadi.
RUDIMENT ORGANLAR 
- ajdodlarida yaxshi takomil- 
lashgan, lekin avlodlar paydo boiishi natijasida, asta-sekin o‘z 
vazifasini yo‘qotib, qoldiq holatga o lg a n organlar.
TABIIY TANLANISH 
- har xil genotip yoki gen majmuasiga 
ega organizmlaming saylanma nasi qoldirishi.
TUR 
- ma’lum bir arealda tarqalgan o‘zlariga o‘xshash 
guruhlardan reproduktiv alohidalangan, o‘zaro erkin chatishib nasi 
bera oladigan individlardan tashkil topgan tabiiy populyatsiyalar 
yig‘indisi.
FILOGENEZ 
- (yunoncha phylon - avlod, genesis -
rivojlanish) ma’lum sistematik guruhlarning tarixiy rivojlanishi.
162

---

H A RA K A TLA N TIR U V CIIIK U C H LA R - tabiiy tanlanish, 
o‘zgaruvchanlik va irsiyat,-
EVOLYUSIYA - boshlang‘ich holatning makon va zamonda 
qandaydir bir yangilik paydo bo‘Iishiga olib keluvchi asta-sekinlik 
bilan bo'ladigan o‘zgarishdir.
EPIKANTUS - (yunoncha epi -- ustki, yuqori va kantos - 
burchak) ko‘zning ichki burchagida bo‘lib, burun chetiga parallel 
joylashadi va ko‘zning tashqi burchagida bo‘ladigan 
hamda 
negrlarda uchraydigan vertikal yonoq burmasidan farq qilib, burun 
burmasi deb ham ataladi (mongoloid irqiga mansub).
E ’TIQOD - shaxs amal qiladigan bilim, tamoyil va ideallar- 
ning haqqoniyligiga qalban va asosli ishonch bilan bog/iangan, 
uning atrof-muhitga hamda o'zining xatti-harakatlariga ho'lgan 
subyektiv munosabati.
0 ‘ ZGARUVCHANLIK -- tashqi yoki ichki muhit ta’sirida 
organizm belgi va xususiyatlarining o'zgarish. ya’ni biron-bir 
belgini yo‘qotish yoki yangisiga ega bo‘lish jarayoni.
163

---

ILOVA
1. Arxeologiyada eng qadimgi davr mehnat qurollarining 
nimadan yasalganiga qarab davrlarga ajratiladi. Eng qadimgi davr 
arxeologik jihatdan paleolit, mezolit, neolit, eneolit, bronza va 
ilk temir darvlariga bo‘linadi. 0 ‘rta Osiyo hududi bo‘yicha ular 
quyidagi davrlami o‘z ichiga oladi: