A udayev fanidan 8-sinf darslik bo’yicha mavzulashgan

VI bob.Ovqat hazm qilish sistemasi
1.Qaysi olim birinchi bo’lib medaning shira ajratishin o’rganish uchun itlarda operatsiya yo’li bilan medaga fistula o’rnatish usulini qo’lladi
A) I.I.Pavlov; B) V.A.Basov;
C) A.I.Ugolev; D) L.Paster;

2. Itlarda birinchi bo’lib kichik meda hosil qilish usulini yaratgan olim kim

A) I.I.Pavlov; B) L.Paster;
C) A.I.Ugolev; D) B) V.A.Basov;

3. Odamning sut tishlarining doimiy tishlarga almashinishi necha yoshgacha bo’ladi

A) 8 yoshgacha;
B) 12 yoshgacha;
C) 14 yoshgacha;
D) 18 yoshgacha;

4. Doimiy tishlarning to’rttasi ya’ni yuqorigi va pastki jag’lardagi oxirgi katta oziq tishlar necha yoshdan keyin chiqadi

A) 14 yoshdan keyin;
B) 16 yoshdan keyin;
C) 18 yoshdan keyin;
D) 20 yoshdan keyin;

5. Tish necha qismdan iborat

A) 3 qismdan iborat;
B) 4 qismdan iborat;
C) 5 qismdan iborat;
D) 2 qismdan iborat;

6. Zararlangan tish o’z vaqtida davolanmasa chirigan tishdagi mikroblar qonga o’tib, …………..organlarda og’ir kasalliklar keltirib chiqaradi

A) yurak; B) buyrak;
C) jigar; D) barchasi to’g’ri;

7. Tilning ildiz qismida qanday ta’mni sezuvchi retseptorlar bo’ladi

A) shirin; B) nordon;
C) achchiq; D) sho’r;

8. Og’iz bo’shlig’iga ………………so’lak bezlarining kanalchalari ochiladi

A) 3 ta; B) 4 ta; C) 6 ta; D) 8 ta;

9. Ovaqat tarkibidagi parchalovchi pepsin fermenti qayerda ishlab chiqariladi

A) meda ichki shilliq pardasidagi bezlardan;
B) jigar hujayralardan;
C) meda osti bezi hujayralardan;
D) ingichka ichak devoridagi bezchalardan;

10. Halqumning uzunligi katta odamda qancha keladi va nechta qisimdan iborat

A) 10 sm, 2 qisimdan;
B) 20 sm, 4 qismdan;
C) 15 sm, 3 qismdan;
D) 23-25 sm, 3 qismdan;

11. So’lak tarkibidagi qaysi modda og’iz bo’shlig’iga tushgan mikroblarni eritib yuborish xususiyatiga ega

A) ptialin; B) lizotsim;
C) melotanin; D) A va B;

12. Ovqat hazm qilish a’zolarining qaysi biri 23-25 sm bo’lib shilliq va muskul qavatlardan iborat bo’ladi

A) halqum; B) o’n ikki barmoq ichak;
C) qizilo’ngacha; D) meda;

13. Medaning ichki shilliq pardasi ostida …………yaqin mayda bezlar joylashgan

A) 4 mln; B) 5-6 mln;
C) 30-40 mln; D) 14 mln;

14. Hazm qilish organlar holatini organishda qaysi usuldan foydalaniladi

A) zondlash;
B) rentgenoskopiya;
C) elastik rezina naycha kiritish;
D) A va B;

15. O’n ikki barmoq ichakka meda osti bezining qaysi fermentlari quyiladi

a) pepsin; b) lipaza; c) tripsin; d) amilaza; e) entrokinaza; f) ptyalin;
A) a,b,d; B) d,e,f;
C) b,c,d; D) b,d,f;

16. O’n ikki barmoq ichakka quyiladigan jigarning o’t suyuqligi qanday ahamiyatga ega

A) ovqat tarkibidagi yog’larni emultsiya holiga keltiradi;
B) pepsin fermentini faollik kuchini oshiradi;
C) meda osti bezi funksiyasini kuchaytiradi;
D) barchasi to’g’ri;

17. Ingichka ichakning peristaltik harakati qanday ahamiyatga ega

A) ovqat moddalarni yuqoridan pastga siljishini ta’minlaydi;
B) ovqat moddalari ichak shirasi bilan aralashadi;
C) ichak yuzasini kengayishini ta’minlaydi;
D) ovqat moddasi parchalanib hazm bo’lishini ta’minlaydi;

18. Ingichka ichakning butun yuzasidagi vorsinkalar soni qancha

A) 14 mln; B) 4 mln;
C) 10 mln; D) 7 mln;

19. Vorsinkalar ovqat moddalarni ichak devorida hazm bo’lishini ta’minlashini aniqlagan olim kim

A) I.I.Pavlov; B) V.A.Basov;
C) A.I.Ugolev; D) L.Paster;

20. Katta odamda ovqat hazm qilish a’zolarining kattaligi to’g’ri berilgan javobni aniqlang

1-halqum; 2-qizilo’ngach; 3-o’n ikki barmoq ichak; 4-ingichka ichak; 5-yo’g’on ichak; 6-meda osti bezi;
a) 1,5 m; b) 5-6 m; c) 23-25 sm; d) 25-30 sm; e) 15 sm; f) 17 sm;
A) 1-f,2-c,3-d,4-b,5-a,6-e;
B) 1-e,2-c,3-d,4-b,5-a,6-f;
C) 1-f,2-d,3-c,4-b,5-a,6-e;
D) 1-f,2-d,3-c,4-a,5-b,6-e;

21. Jigarda bir kecha kunduzda qancha o’t suyuqligi ajraladi

A) 500-600 ml; B) 700-1200 ml;
C) 250-300 ml; D) 1500-2000 ml;

22. Ovqat hazm qilish a’zolarining qaysi birida vorsinkalar bo’lmaydi, asosan suv va mineral tuzlar so’riladi

A) oshqozon; B) ingichka ichak;
C) o’n ikki barmoq ichak; D) yo’g’on ichak;

23. Jigar qanday vazifalarni bajaradi

A) qondagi zaharli moddalarni zararsizlantiradi;
B) o’t suyuqligi ishlab chiqaradi;
C) oqsil va uglevodlar almashinuvida ishtirok etadi;
D) barchasi to’g’ri;

24. Jigarning yuqumli sariq kasalligida qanday o’zgarish bo’ladi

A) jigar hujayralari yemirladi;
B) o’t suyuqligi qonga quyuladi;
C) jigar hujayralari yallig’lanadi;
D) barchasi to’g’ri;

25. Jigarning yuqumli sariq kasalligida odamda qanday belgilar paydo bo’ladi

a) odamning ko’zi sarg’ayadi; b) yog’li taomlar istemol qilganda jigarda og’riq paydo bo’ladi; c) tomoqning shilliq pardasi sarg’ayadi; d) tez charchaydi; e) qovurilgan ovqatning hazm bo’lishi qiyinlashadi;
A) a,c; B) a,b;
C) a,b,c,d,e; D) a,b,e;

26. Enterokinaza fermenti qaysi a’zodan ajraladi

A) o’n ikki barmoq ichak; B) jigar;
C) ingichka ichak; D) meda;

27. Ovqat hazm qilish a’zolarining qaysi biri bosh, tana va dum qisimlarga bo’lingan

A) jigar; B) halqum;
C) til; D) meda osti bezi;

28. Ovqat hazm qilishning nerv markazi qayerda joylashgan

A) uzunchoq miyada;
B) oraliq miyada;
C) orqa miyada;
D) A va B;

29. Gipofiz bezidan ajraladigan gormonlarning ovqat hazm qilish bezlarning ishini kuchaytiradi lekin bu bezlar ishini qaysi gormon susaytiradi

A) timozin; B) melatanin;
C) tiroksin; D) vasopressin;

30. Tashqi muhitning issiq harorati ta’sirida ovqat hazm qilish organlar faoliyatiga qanday ta’sir ko’rsatadi

a) so’lak bezlarining ishi susayadi; b) meda va ichaklarning peristaltik harakati susayadi; c) jigar o’t suyuqligi kamayadi; d) ichaklarning mayatniksimon harakati kuchayadi; e) meda osti bezi ishi kuchayadi;
A) a,b,e; B) a,b,d;u
C) a,b,c; D) a,d,e;

31. Medada aralash ovqat qancha vaqtda hazm bo’ladi

A) 1,5 soatda; B) 2 soatda;
C) 3 soatda; D) 4 soatda;

32. Meda ichaklarning yallig’lanish kasalliklari

to’g’ri berilgan javobni aniqlang
a) meda shilliq pardasi yallig’lanishi; b) ingichka ichak shilliq pardasi yallig’lanishi;; c) yo’g’on ichak shilliq pardasi yallig’lanishi;
1) gastrit; 2) kolit; 3) enterit; 4) poliomiyelit;
A) a-1, b-4, c-2;
B) a-1, b-3, c-2;
C) a-1, b-2, c-3;
D) a-1, b-3, c-4;

33. Odam tanasida uchraydigan gijjalarning …………dan ortiq turi mavjud

A) 100; B) 200;
C) 350; D) 400;

34. Virusli gepatit C turi sog’lom odamga qanday yuqadi

A) zararlangan ta’omlar;
B) qaynatilmagan ariq suvi;
C) sterillanmagan shpris;
D) A va B;

35. Gijja qanday kasalllik belgilarini yuzaga keltiradi

a) ich ketish; b) tana rangining oqarib sarg’ayishi; c) qorinda vaqti vaqti bilan og’riq paydo bo’lishi; d) ozib ketish; e) umumiy quvatsizlik; f) ko’ngil aynishi; j) ba’zan qusadi;
A) a,d,e,f; B) a,b,c,d;
C) b,d,e,j; D) a,d,e,f;

36. Nos chekuvchilarda qaysi kasallik ko’p uchraydi

A) surunkali gepatit; B) xolera;
C) miyelit; D) rak;

107-variant
VII. bob Moddalar va energiya almashinuvi
1.1 gram oqsil oksidlanib parchalanganda qancha kkal energiya ajraladi
A) 9,3 kkal; B) 8,1 kkal;
C) 4,1 kkal; D) 2,1 kkal;

2. Uglevodlar qaysi mahsulotlarda ko’proq bo’ladi

a) noxat; b) loviya; c) qovun-tarvuz; d) kartoshka; e) guruch;
A) a,b,d,e; B) d,e;
C) c,d; D) a,c,d;

3. Agar odam mutlaqo ovqat istemol qilmasa, lekin meyorida suvni istemol qilsa, tana massasini …………kamaygunicha yashashi mumkin

A) 20%; B) 22%;
C) 30%; D) 40%;

4. Katta odamning bir kecha kunduzdagi suvga bo’lgan ehtiyoji qancha bo’ladi

A) 500 ml; B) 1000 ml;
C) 2000 ml; D) 4000 ml;

5. Odam tanasidagi hujayra va to’qimalar tarkibidagi makroelementlar (I) va mikroelementlar (II) to’g’ri berilgan javobni aniqlang.

1) natriy; 2) rux; 3) xlor; 4) kaltsiy; 5) marganes; 6) kobolt; 7) mis; 8) alyuminiy; 9) fosfor; 10) kaliy; 11) temir; 12) ftor; 13) yod;
A) I-1,3,4,9,10II-2,5,6,7,8,11,12,13;
B) I-1,3,4,7,8,10,11, II-2,5,6,9,12,13;
C) I-1,3,4,9,10,11, II-2,5,6,7,8,12,13;
D) I-1,3,4,7,9,10,11, II-2,5,6,8,12,13;

6. Vitaminlar biologik faol moddalar bo’lib, hayvonlar organizmi uchun muhim modda ekanligini birinchi bo’lib qachon va kim tomonidan isbotlangan

A) 1880 yil, K.Funk;
B) 1912 yil, I.M.Sechenov;
C) 1880 yil, N.I.Lunin;
D) 1912 yil, I.P.Pavlov;

7. Vitaminlarning qancha turi ma’lum

A) 34 dan ortiq
B) 40 dan ortiq
C) 100 dan ortiq;
D) 200 dan ziyod;

8. Suvda eriydigan vitaminlarni aniqlang

1) A; 2) B₁; 3) B₂; 4) PP; 5) D;
A) 2,3,5; B) 1,4,5;
C) 2,3,4; D) 1,2,3;

9. Odam organizmida qaysi vitamin yetishmasa teri quruqlashib, yoriladi

A) A; B) B₁; C) C; D) PP;

10. B₁ (tiamin) vitamini organizmda qaysi jarayonlarda muhim ahamiyatga ega

A) moddalar almashinuvida, ayniqsa oqsil va uglevodlar almashinuvida;
B) markaziy nerv sistemasida qo’zg’alish va tormozlanish jarayonlar normal o’tishida;
C) ranglarni yaxshi ajratish, teridagi yaralarning tuzalishida;
D) organizmnini o’sishi va rivojlanishida, hujayralarning bo’linib ko’payishida;

11. Beri beri kasalligi qachon paydo bo’ladi

A) gipovitaminoz B₁; B) avitaminoz B₁;
C) gipovitaminoz C; D) avitaminoz C;

12. O’rik tarkibida qaysi vitamin ko’proq bo’ladi

A) A; B) B₁; C) C; D) D;

13. Odamda beri beri kasalligi yuzaga kelganda qanday belgilar paydo bo’ladi

a) qo’l oyoq muskullari harakati kuchsizlanishi; b) oshqozon ichak shilliq qavati yallig’lanishi; c) terida sezuvchanlik oldiniga kuchayib, keyin esa pasayishi; d) qadamni kalta kalta olishi; e) milklarning shishib bo’shashib qolishi;
A) a,c,b; B) a,c,e;
C) a,d,c; D) c,b,e;

14. Odamda umumiy holsizlik, tez charchash, tishlarning qimirlab tushib ketishi qachon yuzaga keladi

A) tiamin yo’qolsa;
B) riboflavin kamaysa;
C) askarbin kislota meyoridan ortsa;
D) askarbin kislota yetishmasa;

15. Qaysi vitamin odamda yetarli bo’lmasa odamning aqliy faoliyati pasayadi

A) tiamin; B) riboflavin;
C) nikotinat kislota; D) askarbin
kislota;

16. D vitamini ……………..muhim ahamiyatga ega

A) oqsil va uglevodlar almashinuvida;
B) kalsiy va fosfor almashinuvida;
C) hujayralarninng bo’linib ko’payishida;
D) ko’z o’tkirligini normal bo’lishida;

17. Mahsulotlarning turiga qarab qaysi turdagi vitaminlar ko’p uchrashini aniqlang

1) baliq yog’I; 2) jigarda; 3) sabzida; 4) qizil qalampir; 5)sariyog’; 6) tuxum sarig’I; 7)o’rik; 8) guruch po’stlog’I; 9) bug’doy non; 10) loviya; 11) noxat; 12)yong’oq; 13) sabzavotlar; 14) limon; 15) apelsin; 16) mandarin; 17) karam; 18) pomidor; 19) piyoz;
A) A-1,2,3,4,5,6,7 B-2,6,8,9,10,11,12 C-13,14,15,16,17,18,19;
B) A-1,2,3,4,5,6,7 B-11,13,14,15,16,17,18,19 C-2,6,8,9,10,11,12;
C) A-11,13,14,15,16,17,18,19 B-2,6,8,9,10,11,12 C-1,2,3,4,5,6,7;
D) A-1,2,3,4,5,6,7 B-2,6,9,10,11,12 C-8,11,13,14,15,16,17,18,19;

18. Tana massasi 70 kg bo’lgan odam uchun bir kecha kunduzda asosiy moddalar almashinuvini ta’minlashga sarflanadigan energiya miqdori qancha bo’ladi

A) 1300 kkal; B) 1680 kkal;
C) 1520 kkal; D) 1790 kkal;

19. Odam organizmida bir kecha kunduz davomida sarflanadigan energiya ………qismdan iborat bo’ladi

A) 2 qismdan iborat;
B) 3 qismdan iborat;
C) 4 qismdan iborat;
D) 5 qismdan iborat;

20. Ovqatlanishning ilmiy asosda ratsional tashkil etish nechta qoidaga asoslanadi

A) 2 ; B) 3 ; C) 4 ; D) 5 ;

21. Maktab o’quvchilarning ovqatlanish rejimiga ko’ra ertalabki nonushta bir kecha kunduzgi ovqat kaloriyasining qancha foizini tashkil qiladi

A) 25-30%; B) 35-40 %;
C) 15-20 %; D) 10-15 %;

22. Uch marta asosiy ovqatdan tashqari qo’shimcha ovqatlanish bir kecha kunduzgi ovqatning qancha % ni tashkil qiladi

A) 25-30%; B) 35-40 %;
C) 15-20 %; D) 10-15 %;

23. 100 gram mol go’shti tarkibida qancha gram oqsil bo’ladi

A) 20,2 g; B) 7 g;
C) 16,0 g; D) 17,2 g;

24. 100 gram tovuq go’shti energiya miqdori qancha bo’ladi

A) 185 kkal; B) 72 kkal;
C) 187 kkal; D) 230 kkal;

25. 16-18 yoshli o’smirlarning bir kecha kunduzdagi ovqat tarkibida oqsil meyyori qancha bo’lishi kerak

A) 65-75 g; B) 75-90 g;
C) 100-120 g; D) 90-100 g;

26. 12-14 yoshli o’smirlarning bir kecha kunduzdagi ovqat tarkibida yog’ meyyori qancha bo’lishi kerak

A) 75-80 g; B) 65-75 g;
C) 80-90 g; D) 90-100 g;

27. Qaysi vitamin quyoshning ultrabinafsha nurlari ta’sirida odam terisida ham hosil bo’ladi

A) B₁ vitamini; B) C vitamini;
C) D vitamini; D) PP vitamini;

28. Odam organizmida moddalar almashinuvida qatnashuvchi biologic faol moddalarni vitaminlar deb qachon va kim tomonidan nomlandi

A) 1912 yil, K.Funk;
B) 1912 yil, I.M.Sechenov;
C) 1880 yil, N.I.Lunin;
D) 1912 yil, I.P.Pavlov;

29. Terining ustki qavati, nafas yo’llari, ovqat hazm qilish organlarning ichki shilliq qavati funksianal holati normal saqlashda qaysi vitamin katta ahamiyatga ega

A) B₁ vitamini; B) A vitamini;
C) D vitamini; D) C vitamini;

30. Odam organizmida qaysi moddalar hujayraning qo’zg’alish jarayonida muhim o’rin tutadi

A) oqsillar; B) uglevodlar;
C) mineral tuzlar; D) yog’lar;

31. 5-7 yoshdagi bolalarning bir kecha kunduzgi ovqati tarkibida uglevod meyori qancha bo’lishi kerak

A) 350-400 g; B) 400-450 g;
C) 250-300 g; D) 450-50 g;

32. 5-7 yoshdagi bolalarning bir kecha kunduzgi ovqati tarkibida oqsil meyori qancha bo’lishi kerak

A) 65-75 g; B) 75-90 g;
C) 80-90 g; D) 90-100 g;

33. 8-11 yoshdagi bolalarning bir kecha kunduzgi ovqati tarkibida oqsil meyori qancha bo’lishi kerak

A) 75-90 g; B) 80-90 g;
C) 90-100 g; D) 100-110 g;

34. 100 gram guruch tarkibida oqsil miqdori qancha bo’ladi

A) 5,3 g; B) 6,4 g;
C) 9,3 g; D) 19,8 g;

35. 100 gram noxat tarkibida uglevodlar miqdori qancha bo’ladi

A) 19,5 g; B) 50,8 g;
C) 0,22 g; D) 9,0 g;

36. 100 gram loviya tarkibida uglevod miqdori qancha bo’ladi

A) 19,6 g; B) 51,4 g;
C) 2,0 g; D) 70.9 g;

108-variant
VIII bob.Ayrish sistemasi
1. Buyrak odam tanasida qanday tartibda joylashgan
A) qorin bo’shlig’ining bel qismida, birinchi va ikkinchi bel umurtqalar ikki yonida;
B) diafragmaning ostida va ikkinchi va uchinchi umurtqalar ro’parasida;
C) tananing dumg’aza soxasida, dumg’aza umurtqalar ro’parasida;
D) qorin bo’shlig’ining pastki qismi, dumg’aza umurtqalarining ikki yonida;

2. Ayrish organlariga………….kiradi

a) teri; b) jinsiy bezlar; c) o’pka; d) buyrak;
A) a,b; B) a,b,d;
C) c,b; D) a,c,d;

3. Buyrak loviya shakilda bo’lib uning botib kirgan qismi qanday nomlanadi

A) buyrak jomi;
B) buyrak darvozasi;
C) buyrak mag’zi;
D) buyrak markazi;

4. Har bir buyrakning og’irligi o’rtacha qancha keladi

A) 100 gr; B) 150 gr;
C) 200 gr; D) 250 gr;

5. Buyrak bo’ylamasiga kesib qaralganda uning to’qimasi…………….qavatdan iborat ekanligini ko’rish mumkin

A) ikki qavat; B) uch qavat;
C) to’rt qavat; D) besh qavat;

6. Buyrak to’qimasi murakkab mikrosko’pik tuzilishga ega bo’lgan nefronlardan tuzlilgan bo’lib har qaysi buyrakda qancha nefron bor

A) 1 mln; B) 2 mln;
C) 14 mln; D) 4 mln;

7. Buyrakda siydik hosil bo’lishi necha fazaga bo’linadi

A) ikki faza; B) uch faza;
C) to’rt faza; D) besh faza;

8. Birlamchi siydik tarkibida qaysi modda bo’lmaydi

A) gulyukoza; B) yog’;
C) oqsil; D) tuz;

9. Reabsorbsiya jarayoni deb nimaga aytiladi

A) buyrak to’qimasi kapsulasidaga birlamchi siydikning kalavasimon kanalchalarga o’tishi;
B) buyrak arteriya kapilyarlaridagi qonnning suyuq qismini filtrlanib, nefron bo’shlig’iga o’tishi;
C) kalavasimon kanalchalarning devoir orqali birlamchi siydik vena tomirlariga qayta so’rilishi;
D) arteriya kapillarlarda qonning suyuq qismidagi ba’zi moddalarning birlamchi siydik tarkibiga o’tmay qolishi;

10. Buyrakning kalavasimon kanalchalari orqali birlamchi siydik tarkibidagi qand va aminokislatalar suv va mineral tuzlarning qancha foizi qayta so’riladi

A) 58,5-69,0%; B) 72,5-79,5%;
C) 98,5-99,0%; D) 68,7-74,9%;

11. Ikkilamchi siydik tarkibida qanday moddalar bo’ladi

a) azot; b)qand; c) mochevina; d) kreatinin; f) tuz;
A) b,f,e; B) b,d,f;
C) a,c,d,f; D) a,b,c,d;

12. Katta odamda buyrak nefronlarda uzluksiz siydik filtrlanishi natijasida bir sutkada o’rtacha qancha birlamchi siydik hosil bo’ladi

A) 100 l; B) 250 l; C) 300 l; D) 200 l;

13. Bir sutkada qancha ikkilamchi siydik hosil bo’ladi

A) 1-1,5 l; B) 2,5-3 l;
C) 3-3,5 l; D) 1,5-2,5 l;

14. Buyrakda siydik hosil bo’lishining filtratsiya davri deb nimaga aytiladi

A) nefronlarda arteriya kapilyalarlari orqali qonning suyuq qismi filtrlanishi;
B) kapsuladagi siydikning kalavasimon kanalchalarga o’tishi;
C) kalavasimon kanalchalar tarkibida qand aminokislatalar bo’lgan suyuqlik venaga so’rilishi;
D) B va C;

15. Odamda siydik yo’lining uzunligi katta yoshli odamda qancha keladi

A) 15 sm; B) 25 sm; C) 30 sm; D) 20 sm;

16. Buyrak bo’ylamasiga kesilganda uning ichki oqimtir qismi qanday nomlanadi

A) buyrak jomi;
B) buyrak darvozasi;
C) buyrak mag’zi;
D) Genli halqasi;

17. Katta yoshli odamda siydik pufagining hajmi qancha keladi

A) 250-400 ml; B) 250-300 ml;
C) 500-700 ml; D) 400-500 ml;

18. Katta yoshli odamda siydik pufagi qanday tartibda joylashgan

A) chanoqdagi chegara chizig’ida joylashgan;
B) chonoq sohasida joylashgan;
C) qorinning pastki qismi, chonoq sohasiga yaqin joylashgan;
D) chonoqdagi chegara chizig’ida, siydik yoli bilan tutashgan;

19. Simpatik nerv siydik hosil bo’lishiga qanday ta’sir ko’rsatadi

A) qon tomirlarni toraytirib, siydik ajralishini kamaytiradi;
B) qon tomirlarni kengaytirib, siydik ajralishini kamaytiradi;
C) qon tomirlarni toraytirib, siydik ajralishini ko’paytiradi;
D) qon tomirlarni kengaytirib, siydik ajralishini ko’paytiradi;

20. Parasimpatik nerv siydik hosil bo’lishiga qanday ta’sir ko’rsatadi

A) qon tomirlarni toraytirib, siydik ajralishini kamaytiradi;
B) qon tomirlarni kengaytirib, siydik ajralishini kamaytiradi;
C) qon tomirlarni toraytirib, siydik ajralishini ko’paytiradi;
D) qon tomirlarni kengaytirib, siydik ajralishini ko’paytiradi;

21. Buyrak ishini kuchaytiruvchi ADG qaysi bezdan ishlab chiqariladi

A) epifiz bezidan;
B) gipofiz bezining oldingi bo’lagidan;
C) gipofiz bezining orqa bo’lagidan;
D) ayrisimon bezdan;

22. Antidiuretik gormoni buyrak ishiga qanday ta’sir ko’rsatadi

A) reabsorbsiya jarayonini kuchaytiradi;
B) siydik ajralishini kamaytiradi;
C) egri-bugri kalavasimon kanalchalar devoriga ta’sir qiladi;
D) barchasi to’g’ri;

23. Tiroksin gormoni buyrak ishiga qanday ta’sir ko’rsatadi

A) siydik ajralishini ko’paytiradi;
B) qon tomirlarni toraytiradi;
C) reabsorbsiya jarayonini kuchaytiradi;
D) barchasi to’g’ri;

24. Tiroksin gormoni qaysi bezdan ishlab chiqariladi

A) buyrak usti bezi;
B) ayrisimon bez;
C) qalqonsimon bez;
D) epifiz bezi;

25. Buyraklarda tosh paydo bo’lishiga sabab…………..

A) yog’larni ko’p istemol qilish;
B) suvni ko’p istemol qilish;
C) kam harakat qilish;
D) asabiylashish;

26. Buyrakning yalig’lanish kasalligi to’g’ri berilgan javobni aniqlang

A) nefrit; B) demensiya;
C) xolera; D) barchasi to’g’ro;

27. Qaysi kasalliklarni vaqtida davolamaslik natijasida buyrakning yallig’lanish kasalligi kelib chiqishi mumkin;

A) tish kasalliklari; B) angina;
C) o’pka yalig’lanishi; D) barchasi to’g’ri;

28. Buyrakda siydik hosil bo’lishini boshqaruvchi nervlarning markazi qayerda joylashgan

A) orqa va bosh miya;
B) uzunchoq va bosh miya;
C) oraliq va bosh miya;
D) o’rta va bosh miya;

29. Katta yoshli odamda bir hafta davomida qancha birlamchi siydik hosil bo’ladi

A) 700 l; B) 1000 l;
C) 1500 l; D) 3000 l;

30. Buyraklarda qancha nefron bor

A) 2 mln; B) 4 mln;
C) 14 mln; D) 12 mln;

31. Buyrakning siydik yo’liga tutashgan qismi qanday nomlanadi

A) buyrak kapsulasi;
B) Genli halqasi;
C) buyrak jomi;
D) buyrak nefronlar chigali;

32. Buyrakda reabsorbsiya jarayoni kuchaysa……………

A) qon tomirlar kengayadi;
B) siydik tarkibida qand ko’payadi;
C) siydik ajralishi kamayadi;
D) Barchasi to’g’ri;

33. Katta yoshli odamda o’rtacha ikkala buyrakning og’irligi qancha keladi

A) 200 gr; B) 300 gr;
C) 400 gr; D) 500 gr;

34. Odamda siydik yo’li qanday tartibda joylashgan

A) qorinning orqa devoir bo’ylab pastga tushgan;
B) qorinning old devoir bo’ylab pastga tushgan;
C) faqat buyrakdan chanoq chegara chizig’igacha joylashgan;
D) B va C;

35. Siydik ayrish sistemasini nechta organ tashkil qiladi

A) 3 ta; B) 4 ta;
C) 5 ta; D) 6 ta;

36. Moddalar almashinuvi natijasida hosil bo’lgan moddalardan qaysilari teri orqali chiqariladi

a ) suv; b) azot; c) tuz; d) mochevina; e) kreatinin;
A) a,b,e; B) a,b,c;
C) a,c,d; D) a,c,e;

109-variant
IX bob. TERI

1. Terining qaysi soxalarida qalinligi 4 mm gacha bo’ladi

a) son; b) qo’l kafti; c) qo’lning bilak soxasi; d) qorin; e) oyoq tovoni; f) tananing orqa soxalari;
A) a,b,c,d; B) b,c,e,f;
C) a,b,c,e; D) a,b,e,f;

2. Qovoq terisining qalinligi qancha keladi

A) 4 mm; B) 0,4 mm;
C) 0,04 mm; D) 1,5 mm;

3. Epidermisning ustki qavati qancha vaqtda butunlay yangilanadi

A) 3-4 kunda; B) 12 soatda;
C) 4-6 kunda; D) 7-11 kunda;

4. Teri qavatlari to’g’ri berilgan javobni aniqlang

1-epidermis; 2-derma; 3-gipoderma;
a) terining eng ustki qavati; b) terining asl qavati; s) teri osti yog’ qavati; d) terining muskul qavati; e) terining silliq qavati;
A) 1-d, 2-s, 3-b; B) 1-a, 2-b, 3-s;
C) 1-a, 2-b, 3-e; D) 1-d, 2-b, 3-e;

5. Tananing qaysi sohalarida teri qalin bo’ladi

A) bo’yin, yelka, bel, qo’l-oyoq sohalarda;
B) bo’yin, qo’l-oyoq bo’g’imlarining bukilish sohalarda;
C) qo’lning kafti, qovoq, oyoqning tovon sohalarda;
D) orqa, son, qo’lning kaft, oyoqning tovon sohalarda;

6. Terining derma qavatiga hos belgilarni aniqlang

a) biriktieuvchi to’qimadan tashkil topgan; b) yog’ moddasidan tashkil topgan; s) epiteliy to’qimasidan tashkil topgan d) soch va tuk ildizlari joylashgan; e) mayda muskul tolalari bo’ladi; f) ter va yog’ bezlari bo’ladi’ j) retseptolar bo’ladi;
A) b,s,d,j; B) a,d,f,j;
C) a,b,d,e,f; D) a,b,d,f,j;

7. Bir kecha kunduzda katta odamda o’rtacha qancha ter ajraladi

A) 100 ml; B) 350 ml;
C) 250 ml; D) 500 ml;

8. Sog’lom ayolning ko’krak bezlaridan kir kecha kunduzda qancha sut ajraladi

A) 300 ml; B) 500 ml;
C) 700 ml; D) 1500 ml;

9. Bir kecha kunduzda katta odamda o’rtacha ter bilan ajraladigan osh tuzi va azot qoldig’I miqdori qancha bo’ladi

A) 0,5 g osh tuzi, 1 g azot qoldig’i;
B) 1 g osh tuzi, 0,5 g azot qoldig’i;
C) 2 g osh tuzi, 1 g azot qoldig’i;
D) 1 g osh tuzi, 2 g azot qoldig’i;

10. Ona suti tarkibidagi oqsil miqdori to’g’ri berilgan javobni aniqlang

A) 1,5 %; B) 4,5 %;
C) 0,3 %; D) 3 %;

11. Hujayra va to’qimalarda moddalar almashinuvi natijasida hosil bo’lgan CO₂ gazining qancha % teri orqali tashqi muhitga chiqariladi

A) 1 %; B) 2 %;
C) 0,3 %; D) 0,5 %;

12. Ob havo issiq bo’lganda teridagi issiqni sezuvchi retseptorlar qo’zg’alib, undagi………..

A) qon tomirlarini toraytiradi;
B) qon tomirlarni kengaytiradi;
C) terisi taranglashadi;
D) A va C;

13. Odam organizmini chiniqtirishda qaysi xususiyatlar etiborga olish kerak

A) yoshini;
B) jismoniy rivojlanganligi;
C) sog’lomligini;
D) barchasi to’g’ri;

14. Odam organizmini sovuq suv yoki havoda chiniqtirilganda ularning harorati avval 25⁰C bo’lib……………+1⁰C ga pasaytirib boriladi.

A) 3 soatda; B) 1 kundan;
C) 2-3 kunda; D) bir haftada;

15. Odam o’z organizmini chiniqtirishning to’rtinchi qoidasi nimadan iborat

A) izchillik prinspi;
B) organizm individual xususiyatiga e’tibor berish;
C) o’z-o’zini nazorat qilish;
D) asta sekinlik bilan boshlash;
16. Odam organizmini qanday chiniqtirish turlari bor
A) havoda; B) quyoshda;
C) suvda; D) barchasi to’g’ri;

17. Suv odam organizmiga qanday ta’sir ko’rsatadi

A) kimyoviy ta’sir ko’rsatadi;
B) mexanik ta’sir ko’rsatadi;
C) harorat bilan ta’sir ko’rsatadi;
D) barchasi to’g’ri;

18. Odam organizminisuvda chiniqtirishda dastlab qaysi usul qo’llanadi

A) mahalliy; B) an’anaviy;
C) umumiy; D) eksperimental;

19. Cho’milayotganda o’quvchilar “bolalar” sovunidan foydalanishi maqul, chunki uning tarkibidagi…………………..

A) lanolin moddasisochni qotirib qo’yadi;
B) bor kislata teridagi mikroblarni yo’qotadi;
C) kalsiy tuzlari sochlarga yumshoqlik beradi;
D) A va B;

20. Terining jarahoti kattaroq bo’lsa …………………..murojat qilinadi

A) trovmatolog; B) xirurg;
C) oculist; D) A va B;
21. “Inson uchun birinchi baxt uning sog’lig’idir, ikkinchisi gozallikdir” degan iborani ishlatgan olim kim
A) Arastu; B) Gay Pliniy;
C) Fales; D) Teofrast;

22. Tana terisining bosh va yuz sohalari hamda gavda sohalari jarohatlanganda qon ketishini to’xtatish uchun qon oqayotgan tomirni topib uni barmoq bilan………..davomida bosib turiladi

A) 2-3 minut; B) 10-15 minut;
C) 20-30 minut; D) 1 soat;

23. Terining kuygan joyiga dastlab tezlik bilan………………….

A) toza sovuq suv qo’yiladi;
B) odekolon surtiladi;
C) spirt surtiladi;
D) yod eritmasi surtiladi;

24. Odamning terisi kuygan joyida pufakchalar paydo bo’lsa ………………….

A) pufakchalar atrofiga odekolon surtiladi;
B) pufakchalar teshib yoriladi;
C) bog’lash shart emas;
D) barchasi to’g’ri;

25. Odamni issiq urishi natijasida qanday belgilar paydo bo’ladi

1-umumiy quvatsizlik; 2-qorinda vaqti vaqti bilan og’riq bo’lishi; 3-yurak urishi susayishi; 4-bosh aylanishi; 5-ko’ngil aynishi; 6-yurak o’ynashi; 7-tanasi shishadi; 8-nafas qisishi;
A) 1,2,5,7,8; B) 1,3,4,5,8;
C) 1,4,5,6,8; D) 1,2,4,5,7;

26. Yosh bolalarda issiq urishi natijasida qanday belgilar paydo bo’ladi

a) tana harorati ko’tariladi; b) rangining oqarib sarg’ayishi; c) hushidan ketishi; d) qornining o’ng tomonida vaqti vaqti bilan og’riq bo’lishi; e) tirishib qoladi;
A) a,c,e; B) a,b,c;
C) a,c,d; D) a,b,e;

27. Odam quyosh nuri ta’sirda uzoq vaqt bo’lganda oftob urishi ro’y berganda qanday yordam ko’rsatiladi

A) boshini yuqori qilib yotqiziladi;
B) oyoqlarini baland qilib yotqiziladi;
C) iliq shirin choy ichiriladi;
D) barchasi to’g’ri;

28. Gipoderma asl teri qavatining ostida joylashgan bo’lib………………tashkil topgan

A) soch va tuk ildizlari hamda yumshoq biriktiruvchi to’qimadan tashkil topgan;;
B) yassi hujayralar va muskul tolalardan tashkil topgan;
C) epiteliy to’qimasi hamda qon va limfa tomirlardan tashkil topgan;
D) yog’ moddasi va yumshoq biriktiruvchi to’qimadan tashkil topgan;

29. Odam tanasining qaysi sohasida teri qalinligi 0,4 mm keladi

A) qorin terisi; B) qovoq terisi;
C) yuz terisi; D) bo’yin terisi;

30. Odam tana harorati doimiy bir xil……………….atrofida bo’ladi

A) 34⁰C-35⁰C;
B) 34⁰C-35,2⁰C;
C) 36,2⁰C-36,8⁰C;
D) 36,2⁰C-37,8⁰C;

31. Suvda chiniqtirishning qaysi birida odam tanasining ayrim sohalari har xil haroratdagi suvda chiniqtiriladi

A) umumiy chiniqtiriash;
B) an’anaviy chiniqtirish;
C) mahalliy chiniqtirish;
D) maxsus vanna usulida chiniqtirish;

32. Ona suti tarkibida oziq moddadan tashqari………….bo’ladi

A) agglutinin moddasi;
B) antitelalar moddasi;
C) agranulotsitlar moddasi;
D) antigemofil omil;

33. Ayollar terisining ko’krak sohasidagi bezlardan ajraladigan sut tarkibida mineral tuzlar qancha miqdorda bo’ladi

A) 6,5%; B) 87%;
C) 0,3%; D) 4,5%;

34. Ayollar terisining ko’krak sohasidagi bezlardan ajraladigan sut tarkibida uglevodlar qancha miqdorda bo’ladi

A) 4,5%; B) 6,5%; C) 87%; D) 0,3%;

35. Ayollar terisining ko’krak sohasidagi bezlardan ajraladigan sut tarkibida 87 % ni qaysi moddalar tashkil qiladi

A) suv; B) vitaminlar;
C) fermentlar; D) barchasi to’g’ri;

36. Ayollar terisining ko’krak sohasidagi bezlardan ajraladigan sut tarkibida yog’lar qancha miqdorda bo’ladi

A) 4,5%; B) 6,5%;
C) 87%; D) 0,3%;
110-variant
X bob. Ichki sekretsiya bezlari
1. Gipofiz bezining massasi qancha
A) 0,2 g; B) 0,5-0,6 g;
C) 0,2-0,3 g D) 2 g;

2. Gipofiz bezi odam tanasining qaysi sohasida joylashgan

A) bosh miyaning asosida, ya’ni o’rta miya sohasida;
B) bosh miyaning ostki sohasida, kalla suyagining turk egarchasi sohasida;
C) bosh miya yarim sharlari ensa bo’lagining tagida;
D) o’rta miyaning yuqori qismida;

3. Odam organizmidagi qaysi bez og’irligi 0,2 gramm keladi

A) qalqonsimon bez;
B) epifiz bezi;
C) gipofiz bezi;
D) ayrisimon bez;

4. Odam organizmidagi qaysi bez uch bo’lakdan iborat bo’lib organizmdagi hukumron bez hisoblanadi

A) epifiz bezi; B) qalqonsimon bez;
C) gipofiz bezi; D) ayrisimon bez;

5. Qaysi gormon gipofizning oraliq bo’lagidan ajraladi va organizmda pigment almashinuvini boshqarishda ishtirok etadi

A) melatanin; B) intermidin;
C) timozin; D) tiretrop;

6. Bo’y o’sishidan to’xtagan katta odamlarda somatotrop gormoni ko’p ishlab chiqarilsa ……….kasalligi sodir bo’ladi

A) akromegaliya; B) gloukoma;
C) aglyutinatsiya; D) nevralgiya;

7. Odam organizmidagi qaysi gormon bolalarning o’sishi va rivojlanishida, asab tizmi funksiyasining normal takomillashuvida katta ahamiyatga ega

A) gonadotrop; B) laktotrop;
C) katexalamin; D) tiroksin;

8. Qalqonsimon bez funksiyasining pasayishi natijasida odam organizmida qanday belgilar paydo bo’ladi

a) tanasi shishadi; b) aqliy faoliyati zaiflashadi; c) qo’l va oyoqlarning panjalari kattalashadi; d) soch to’kiladi; e) suyaklar mo’rtlashib qoladi; f) teri quruqlashadi;
A) a,b,f; B) a,c,d; C) c,d,e,f; D) b,c,d;

9. Somatotrop gormoni ……..

A) gipofizning oldingi bo’lagidan ajraladi;
B) epifiz bezidan ajraladi;
C) gipofizning oraliq bo’lagidan ajraladi;
D) gipofizning orqa bo’lagidan ajraladi;

10. Qaysi gormon bolalar va o’smirlarning o’sishini va rivojlanishini, organizmda oqsillar sintezlanishini boshqaradi

A) porotgormon; B) glyukazon;
C) somatotrop; D) katexalamin;

11. Qaysi gormon yurak ishini gumorol yo’l bilan boshqaradi

A) tiroksin; B) adrenalin;
C) noradrenalin; D) barchasi to’g’ri;

12. Gipofiz bezining funksiyasi markaziy nerv tizmi tomonidan ya’ni…..ajraladigan neyrogormonlar orqali boshqariladi

A) miya ko’prigi po’stloq qismidan;
B) oraliq miyadagi gipotalamusdan;
C) o’rta miyaning oldingi ikkita tepaligidan;
D) targ’il tanadan;

13. Akromegaliya bu…………… natijasida paydo bo’ladi

A) katta odamlarda somatatrop gorminining ortishi;
B) tiroksin gormonining normaga nisbatat ko’p ajralishi;
C) timozin gormoninging ko’p ajralishi;
D) laktatrop gormonining ortishi;

14. Bazedov kasalligida odamda qanday belgilar paydo bo’ladi

a) ko’zning chaqchayishi; b) nerv muskul tizmining qo’zg’alishning ortishi; c) tanasi shishadi; d) ko’p terlaydi; e) asabiylashadi; f) uyqusizlik; j) ozish; h) yurak o’ynashi; i) qo’l va oyoq panjalar kattalashadi;
A) a,b,e,f,I; B) a,d,f,j,h;
C) a,b,c,d,e; D) b,c,I,f,j;

15. Qaysi bez balog’atga yetish davrigacha kattalashib so’ngra bezning hajmi asta-sekin kichiklasha boradi

A) medaosti bezi; B) qalqon orqa bezi;
C) ayrisimon bez; D) qalqonsimon bez;

16. ………….qalqonsimon bez funksiyasining kuchayishi

A) tireotoksikoz; B) gipotireoz;
C) gipernefroma; D) piyelonefrir;

17. Qalqon orqa bezidan ajraladigan paratgormon organizmda qanday ahamiyatga ega

A) oqsillar sintezlanishini boshqaradi;
B) kalsiy-fosfor almashinuvini boshqaradi;
C) mineral tuzlar almashinuvini boshqaradi;
D) uglevod almashinuvini boshqaradi;

18. Qalqon orqa bezining funksiyasi ortib, paratgormon ishlab chiqarish ko’paysa……………

A) tana muskullari bo’shashib qoladi;
B) tetaniya kasalligi yuzaga keladi;
C) soch to’kiladi;
D) barchasi to’g’ri;

19. Qaysi gormon limfositlar hosil bo’lishini kuchaytirib, organizmdagi immunitet xususiyatini oshiradi

A) timozin gormoni;
B) estrodiol gormoni;
C) insulin gormoni;
D) tiroksin gormoni;

20. Qalqon orqa bezi to’rtta bo’lib ularning umumiy og’irligi qancha keladi;

A) 100-150 mg;
B) 70-80 mg;
C) 30-40 mg;
D) 10-20 mg;

21. Ayrisimon bezning massasi chaqaloqlarda qancha keladi

A) 30-40 g; B) 20- g;
C) 12 g; D) 0,5 g;

22. Tetaniya holati qachon yuzaga keladi

A) Paratgormon kam ajralsa;
B) timozin gormoni kam ajralsa;
C) poratgormon ajralishi ko’paysa;
D) tiroksin gormoni ajralishi ko’paysa;

23. Buyrak usti bezining ichki miya qavatidan qaysi gormon ajraladi

A) mineralakortikoid;
B) glyukortikoid;
C) katexalamin;
D) barchasi to’g’ri;

24. Meda osti bezining ……..ichki sekretsiya funksiyasini bajaradi

A) 98-99 %; B) 70-80 %;
C) 20-30 %; D) 1-2 %;

25. Sog’lom odam qonidagi qandning miqdori qancha bo’ladi

A) 60-70 mg%; B) 80-120 mg%;
C) 150-250 mg%; D) 140-150 mg%;
26. Erkaklarning jinsiy bezlarga………..kiradi
A) urug’don; B) moyak ortig’I;
C) prostate bezi; D) barchasi to’g’ri;

27. Moyaklar ellipsimon bo’lib massasi katta odamda qancha keladi

A) 12-15 g; B) 5-6 g; C) 20-36 g; D) 15-18 g;

28. Ayollarda tuxumdon……………………..

A) bachadon orqasiga yopishib turadi;
B) bachadonning yon tomonida joylashgan;
C) yo’rg’oq xaltasi ichida joylashgan;
D) bachadonning serbar bog’lami sirtida bo’ladi;

29. Qandli diabed kasalligida qanday belgilar paydo bo’ladi

a) bemor ozadi; b) yurak oynashi kuzatiladi; c) ko’p terlaydi; d) ish qobilyati pasayadi; e) kuchsizlanadi;
A) a,d,e; B) a,b,d;
C) a,b,c,e; D) a,b,c,d,e;

30. Testosteron gormoni……………..

A) spermatozoidlar ishlab chiqarishni kuchaytiradi;
B) balog’atga yetish belgilar paydo qiladi;
C) spermatozoidlar harakatini kuchaytiradi;
D) urue’larning hajmini oshiradi;

31. Sog’lom odam qonidagi qand moddasining ortiqchasi……………………

A) siydik bilan tashqariga chiqariladi;
B) glikogen sifatida muskulda to’planadi;
C) to’qimalar tarkibidagi oqsilga aylanadi;
D) A va B;

32. Ayollarda tuxumdon kichik chanoq bo’shlig’ida joylashgan bo’lib, uning massasi………….keladi

A) 5-6 g; B) 12-15 g;
C) 20-36 g; D) 15-18 g;

33. Buyrak usti bezidan ajraladigan qaysi gormon ta’sirida qonda qand jigarda glikogen miqdori ortadi

A) glukokortikoid gormoni;
B) mineralokortikoid gormoni;
C) laktotrop gormoni;
D) gonodotrop gormoni;

34. Androgen va esterogen gormonlari erkaklarda va ayollarda ………….

A) jinsiy bezlar funksiyasini kuchaytiradi;
B) jinsiy bezlar funksiyasini pasaytiradi;
C) jinsiy belgilar hosil bo’lishini ta’minlaydi;
D) urug’ va tuxum hujayralarning hajmini oshishi uchun xizmat qiladi;

35. ……………….tuxum hujayra paydo bo’ladi va yetiladi

A) follopiy naylarida; B) follikulalarda;
C) Kuper bezida; D) bachadonda;

36. Estrogen gormoni qaysi bezdan ishlab chiqariladi

A) tuxumdondan; B) prostota bezidan;
C) moyaklardan; D) buyrak usti bezidan;


111-variant
XI bob. Nerv sistemasi
1. Periferik nerv sistemasiga…….
a) orqa miyadan chiqadigan 31 juft sezuvchi va harakatlantiruvchi nerv tolalari; b) umurtqa pog’onasi atrofidagi nerv tugunlari; c) bosh miyadan chiqadigan 12 juft nervlar; d) ichki organlardagi nerv tugunlari; e) orqa miya f) bosh miya;
A) a,b,c,d; B) b,d,e,f;
C) e,f; D) a,e,f;

2. Somatik nerv sistemasi……

a) ichki sekretsiya bezlari ishini boshqaradi; b) sezgi organlari ishini boshqaradi; c) skelet muskullari ishini boshqaradi; d) ovqat hazm qilish ishini boshqaradi; e) ayrish organlari ishini boshqaradi;
A) a,b,c B) b,c; C) a,d,e; D) a,c;
3. Orqa miyada……………ko’proq nerv hujayralari bor
A) 2 mln; B) 8 mln; C) 10 mln; D) 13 mln;

4. Orqa miya uch qavat parda bilan oralgan bo’lib, orqa miya suyuqligi qayerda joylashgan

A) tashqi va o’rgimchak parda o’rtasida;
B) tashqi va ichki parda o’rtasida;
C) o’rta va ichki parda orasida;
D) umurtqa kanali va orqa miya orasida;

5. Orqa miyaning pastki qismi……………..

A) umurtqa pog’onasining dum qismida tugaydi;
B) 1 va 2- bel umurtqalarisohasida tugaydi;
C) 1 va 2- dumg’aza umurtqalari sohasida tugaydi;
D) 5 dumg’aza umurtqasi ro’parasida tugaydi;

6. Orqa miyaning uzunligi katta odamda ……………..massasi………..bo’ladi

A) 20-25 sm, 25-30 g;
B) 40-45 sm, 30-40 g;
C) 30-40 sm, 35-40 g;
D) 70-80 sm, 40-45g;

7. Orqa miya ko’ndalang kesilsa ikki xil moddadan iborat ekanligini aniqlash mumkin bo’lib, kulrang modda……….

A) nerv tolalardan tashkil topgan;
B) nerv hujayralardan tashkil topgan;
C) orqa miya suyuqligidan iborat;
D) o’rgimchak pardadan iborat;

8. Refleksning qismlarini ketma ketlikda belgilang

1-retseptor; 2-ishchi organ; 3-nerv markazi; 4-harakatlantiruvchi nerv tolasi; 5-sezuvchi nerv tolasi;
A) 1,2,5,3,4; B) 1,3,4,5,2;
C) 1,5,3,4,2; D) 1,2,4,5,3;

9. Orqa miyaning bo’yin segmentida joylashgan nerv markazlari………..sezish va harakatlanish funksiyasini ta’minlaydi

A) qo’lning tashqi yuzasi terisini;
B) qo’lning ichki yuzasi terisini;
C) qovuqqacha bo’lgan sohadagi ichki organlarni;
D) oyoqlarning oldingi yuzasini;

10. …………..miyaning shikastlanishi nafas olish va yurak ishini to’xtab qolishiga sabab bo’ladi

A) o’rta miya; B) miya ko’prigi;
C) uzunchoq miya; D) orqa miya;

11. ………..iborat tepalik bo’lib, oldingi ikkitasida po’stloqosti ko’rish markazlari, orqadagi ikkitasida po’stloqosti eshitish markazlari joylashgan

A) Varaliyev ko’prigi; B) oraliq miya;
C) miyacha; D) o’rta miya;

12. Bosh miyaning qaysi qismida uchlik, ko’z soqqasini va yuz muskullarini harakatlantiruvchi nervlarning markazlari joylashgan

A) oraliq miya; B) uzunchoq miya;
C) miya ko’prigi; D) o’rta miya;

13. Ko’rish do’mboqlari va do’mboqosti soha bosh miyaning qaysi qsohasida joylashgan

A) o’rta miya;
B) oraliq miya;
C) miya yarim sharlari oq moddasining orasida;
D) miya yarim sharlar oraliq moddaning ustki qismida;

14. Bosh miya po’stloq osti qismidagi oqimtir yadro zararlansa……………..

A) tana muskullari tarangligi ortadi;
B) tana muskullari tarangligi pasayadi;
C) ixtiyorsiz harakatlar paydo bo’ladi;
D) barchasi to’g’ri;

15. Bosh miya po’stlog’ida …………………nerv hujayralari joylashgan

A) 13 mln; B) 16 mln;
C) 14-16 mlrd; D) 6-8 mlrd;
16. Bosh miya katta yarim sharlari po’stloq qavatining qalinligi…………bo’ladi
A) 1,5-2 mm; B) 2,5-3 mm;
C) 3-3,5 mm; D) 3,5-4 mm;

17. Bosh miya po’stlog’ining mikrosko’pik tuzilishini ketma-ketlikda belgilang

I-nerv hujayralarining kalta o’simtalaridan tashkil topgan qavat; II- donador hujayralar; III-piramidasimon hujayralar; IV-yulduzsimon hujayralar; V-piramidasimon yirik hujayralar; VI-duksimon hujayralar;
A) I,II,III,V,IV,VI;
B) I,III,II,IV,V,VI;
C) I,II,III,IV,V,VI;
D) I,II,III,IV,VI,V;

18. Bosh miya o’ng yarim sharlari po’stloqosti oily markazini to’g’ri berilgan javobni aniqlang

1-hid bilish; 2-yozish; 3-siypalash; 4-ohang; 5-intanotsiya; 6-eshtish; 7-gapirish; 8-hisoblash; 9-mo’ljal olish; 10-o’qish; 11-ko’rish; 12-geometrik shakl aniqlash;
A) 1,3,4,5,6,9,11,12;
B) 1,2,3,6,7,8,10,11;
C) 1,2,3,5,6,10,11;
D) 1,2,3,6,7,11,12;

19. Agar miya po’stlog’ining pushta va egatlari yozib tekshirilsa, uning umumiy sathi…….tashkil qiladi

A) 1020-1970 sm²; B) 1468-1670 sm²;
C) 1329-1420 sm²; D) 1220-1970 sm²;

20. Bosh miya katta yarim sharlari po’stlog’ining assotsiativ zonnalari vazifasiga xos bo’lmagan xususiyatni aniqlang

A) organlardan kelgan ta’sirni analiz va sintez qiladi;
B) miya po’stlog’ining turli qismlaridagi nerv hujayralarni bir biri bilan bog’laydi;
C) odam tanasining to’qima va organlari bilan nerv yo’llari orqali bog’lanmagan;
D) odam tanasining to’qima va organlari bilan nerv yo’llari orqali bog’langan;

21. Bosh miya po’stlog’ining peshana qismining ostki ichkari sohasida qaysi markaz joylashgan

A) yozuv markazlari;
B) hid bilish markazlari;
C) ko’rish markazlari;
D) terining sezgi markazlari;

22. Simpatik nerv sistemasining markazlari………..joylashgan

A) bosh miyaning pastki qismida hamda orqa miyaning dumg’aza segmentida;
B) o’rta va uzunchoq miya hamda orqa miyaning birinchi bo’yin segmentidan to birinchi bel segmentigacha;
C) orqa miyaning birinchi ko’krak segmentidan to uchinchi bel segmentigacha bo’lgan sohada;
D) orqa miyaning birinchi bo’yin segmentidan orqa miyaning dumg’aza segmentigacha;

23. Simpatik nerv sistemasi………………(I) ishini kuchaytiradi, ……..(II) susaytiradi

a) yurak ishini; b) meda ichaklar harakatini; c)qon bosimini; d) ter ajralishini;
A) I-b,d,II-a,c; B) I-a,c,II-b,d;
C) I-a,c,d,II-b; D) I-a,b,c,II-d;

24. Parasimpatik nervning bitta tolasiya’ni adashgan nervi……….chiqib, ichki organlarga boradi

A) orqa miyadan;
B) miya ko’prigidan;
C) o’rta miyadan;
D) uzunchoq miyadan;
25. Periferik nerv sistemasi kasalligini aniqlang
A) nevrit; B) meningit;
C) miyelit; D) poliomiyelit;

26. Bosh va orqa miyani ustidan o’rab turadigan pardaning yalig’lanishi kasalligini aniqlang

A) ensefalit; B) meningit;
C) miyelit; D) ganglionit;

27. Meningit kasalligida odamda qanday belgilar paydo bo’ladi

a) boshi og’riydi; b) qayd qiladi; c) tana harorati ko’tariladi; d) muskullarning tarangligi yo’qolib qo’l va oyoqlar lattadek osilib qoladi;
A) a,d; B) b,c,d;
C) a,b,c; D) c,d;

28. Orqa miya to’qimasining yallig’lanishi…….deb ataladi

A) ensefalit; B) ganglionit;
C) miyelit; D) nevrit;

29. Uchlik nervi yalig’langanda……..og’riq seziladi

A) yuz sohasida; B) tishlarda;
C) ko’z sohasida; D) barchasi to’g’ri;

30. Sezuvchi nerv tolasining yallig’lanishi….deb ataladi

A) nevrolgiya; B) nevrit;
C) neyrogliya; D) poliomiyelit;

31. Parasimpatik nervning………tolasi qorin bo’shlig’ining pastki qismida va chanoq bo’shlig’ida joyl ashgan organlarga boradi

A) uzunchoq miyadan chiquvchi adashgan nervi;
B) orqa miyaning bel segmentidan chiquvchinerv;
C) orqa miyaning dumg’aza segmentidan chiquvchi nerv;
D) o’rta miyadan chiquvchi nerv;

32. Orqa miyaning bo’yin segmentlari nechta

A) 5 ta; B) 6 ta; C) 7 ta; D) 8 ta;

33. Qaysi kasallik ko’pincha bolalarda uchraydi, uni maxsus viruslar qo’zg’atadi

A) poliomiyelit; B) ganglionit;
C) nevrit; D) nevralgiya;

34. Poliomiyelit tufayli orqa miyaning zararlangan segmentlari tomonidan boshqariladigan ishchi a’zolarning sezuvchanligi va harakatlanishi susaysa, yoki butunlay yo’qolsa qaysi shifokorga murojat qilish lozim

A) travmatolog; B) nevropatolog;
C) asab kasalliklari; D) endokrinolog;

35. Nerv…….nerv markazlaridan chiqqan parasimpatik nerv tolalari odamning bosh va yuz sohasidagi organlarga boradi

A) o’rta va uzunchoq miyadagi;
B) orqa miyaning bo’yin segmentidagi;
C) uzunchoq va orqa miyaning bo’yin segmentidagi;
D) o’rta va orqa miyaning bo’yin segmentidagi;

36. Bosh miya to’qimasining yalig’lanishi………xastaliklar oqibatida yuzaga kelishi mumkin

A) gripp; B) qizamiq;
C) suvchechak; D) barchasi to’g’ri;


112-variant
XII bob. OLOY NERV FAOLIYATI
1.Odamning barcha ixtiyoriy xarakatlari reflekslar orqali sodir bo’lishini 1863 yilda yozgan «Bosh miya reflekslari » kitobida ko’rsatib o’tgan olim kim
A) I.M.Sechenov; B) I.P.Pavlov;
C) Basov; D) Volter;

2. Shartsiz reflekslar hosil bo’lishida markaziy nerv sistemasining ………nerv markazlari ishtirok etadi

A) orqa miya; B) o’rta va oraliq miya;
C) uzunchoq miya; D) barchasi to’g’ri;

3. Shartli reflekslarning markazlari…….joylashgan

A) o’rta va oraliq miyada;
B) bosh miya katta yarim sharlari po’stlog’ida;
C) orqa va uzunchoq miyada;
D) barchasi to’g’ri;

4. Itlarda shartli refleks hosil qilish uchun oldin……bo’lishi kerak.

A) shartli ta’sirlovchi; B) shartsiz ta’sirlovchi
C) shartsiz refleks; D) ovqat mahsuloti;

5. Itlarda shartli refleks hosil qilishda miya po’stlig’idagi ovqatlaniosh markazini qo’zg’alishi qayerga o’tadi

A) uzmiyaga; B) o’rta miyaga;
C) orqa miyaga D) miya ko’prigiga;

6. Reflekslar yuzaga kelishi natijasiga ko’ra………………..

A) foydali va zararli reflekslar;
B) musbat va manfiy reflekslar;
C) birinchi va ikkinchi signal sistemasi reflekslari;
D) himoyalanish reflekslari;

7. Sfetoforning qizil chirog’I yonganda odam harakatdan to’xtab, to yashil chirog’I yonguncha kutib turishi refleksningh qaysi turiga kiradi

A) himoyalanish reflekslar;
B) musbat reflekslar;
C) manfiy reflekslar;
D) foydali reflekslar;

8. Yozma nutq ………..ta’sir qiladi

A) bosh miya po’stloq qavatining ensa sohasidagi markaziga;
B) bosh miya po’stloq qavatining chakka sohasidagi markaziga;
C) bosh miya po’stlog’ining tepa qismidagi oldingi markaziy pushtasiga;
D) bosh miya po’stlog’ining chekka qismidagi oldingi yuqori sohasiga

9. Qaysi olim shartli reflekslar haqidagi ta’limotniyaratdi

A) I.M.Sechenov; B) I.P.Pavlov;
C) Ugolev; D) Basev;

10 Tormozlanish odam odam organizmida o’ziga xos himoyalanish ahamiyatiga ega bo’lib…….kasalligini yuzaga kelishini oldini oladi

A) nevroz; B) nevrolgiya;
C) nevrit; D) neyrogliya;

11. Shartli ovqatlanish refleksini paydo qilishdan oldin qandaydir yot ta’sirot paydo bo’lsa, shartli refleks yuzaga chiqmaydi bunga…….

A) tashqi tormozlanish;
B) so’nish tormozlansh;
C) shartli tormozlanish;
D) chegaradan tashqari tormozlanish;

12. Qaysi olim tashqi tormozlanishni shartsiz tormozlanish deb atagan

A) I.M.Sechenov; B) I.P.Pavlov;
C) Ugolev; D) Basev;

13. Qaysi tormozlanish ta’sirot birinchi marta qo’lanilgandayoq kuzatiladi

A) shartli tormozlanish;
B) sonuvchi tormozlanish;
C) shartsiz tormozlanish;
D) ichki tormozlanish;

14. Shartli tormozlanishning…..turi ham bor

A) induksion tormozlanish;
B) himoyalovchi tormozlanish;
C) chegaradan tashqari tormozlanish;
D) kechikuvchi tormozlanish;

15. Miyaning nerv hujayralaridagi qo’zg’alish va tormozlanish jarayonlarining kuchiga, tarqalish tezligiga ularning bir biri bilan munosabatiga ko’ra odam oily nerv faoliyatini 4 tipga bo’lgan olim kim

A) I.M.Sechenov; B) I.P.Pavlov;
C) Ugolev; D) Basev;

16. Qaysi tipdagi bolalar qobilyatli zehnli ishchan, har bir ishni tezroq bajarishga intiladigan atrofdagi kishilar va o’rtoqlarga yaxshi munosabatda bo’ladi;

A) xolerik; B) flegmatik;
C) sangvinik; D) melonxolik;

17. Flegmatik tipdagi bolalarda miya nerv hujayralarida qo’zg’alish va tormozlanish jarayonlari qanday tartibda bo’ladi

A) kuchli muvozanatlashgan,kam harakat tip;
B) kuchli qo’zg’alish, tormozlanishdan ustun bo’lgan muvozanatsiz tip;
C) kuchli, muvozanatlashgan tormozlanish qo’zg’alishdan ustun tip;
D) kuchsiz, muvozanatlashmagan tormozlanish qo’zg’alishdan ustun tip;

18. Qaysi olim «Nutq bizni odam qildi» degan

A) A) I.M.Sechenov; B) I.P.Pavlov;
C) Ugolev; D) Basev;

19. Odamning gapirish xususiyati bundan necha yil oldin paydo bo’lgan va qaysi organlarni o’zgarishiga olib kelgan

A) 500 000, lab, til, hiqildoq;
B) 300 000, jag’, til, kekirdak;
C) 250 000, lab, til, burun;
D) 100 000, lab, til, burun;

20. Bolaning so’z boyligi qanday tartibda rivojlanadi

a) 1 yoshda; b) 2 yoshda; c) 3 yoshda; d) 4 yoshda;
1) 5-10 ta so’z; 2) 200 ta so’z; 3) 1000 ta so’z; 4) 300 ta so’z; 5) 3000 ta so’z; 6) 2000 ta so’z; 7) 30-40 ta so’z;
A) a-7, b-2, c-3, d-5;
B) a-1, b-4, c-3, d-6;
C) a-7, b-4, c-3, d-5;
D) a-1, b-4, c-2, d-6;

21. Hissiyot ikki xil bo’ladi…………….

A) musbat va manfiy;
B) foydali va zararli;
C) voqeali va hayoliy;
D) tashqi va ichki;

22. Odam bir vaqtning o’zida ……qancha har xil ta’sirlarni qisqa muddat davomida eslab qolishi mumkin

A) yettigacha; B) o’ntagacha;
C) o’n ikkitagacha; D) o’n bechtagacha;

23. Qachon odamda qitiqlagich sifatida foydalangan ta’sir refleks hosil qilmaydi

A) oily nerv faoliyatiga xos xususiyatlar kuchayganda;
B) oily nerv faoliyatiga xos xususiyatlar pasayganda;
C) markaziy nerv sistemasining quyi qismi ish faoliyati susayganda;
D) B va C;

24.Qachon odam tungi uyqu vaqtida kechasi o’rnidan turib uydagi buyumlarni yig’ishtiradi, o’rnini o’zgartiradi, yana qaytib kirib o’rniga yotadi

A) lunatik uyquda; B) letargik uyquda;
C) fizologik uyquda; D) nevrozda;

25. «Tush ko’rish bu odamning ko’rgan kechirganlari ta’sirining uyqu vaqtida aralash- quralash holdagi ko’rinishidir» degan fikrni aytgan olim kim

A) I.M.Sechenov; B) I.P.Pavlov;
C) Volter; D) Basev;

26. Nevroz bu…………

A) oily nerv faoliyatining buzilishi;
B) nerv sistemasining quyi qismining funksiyasini buzilishi;
C) miya yarim sharlaridagi targ’il tananing zararlanishi;
D) miya po’stloqosti nerv markazlarning zararlanishi

27. Xolerik tipdagi bolalarga xos bo’lmagan belgini aniqlang

A) tinib-tinchimas va serharakat;
B) arzimagan narsaga yig’lab, o’zidan o’zi kuladigan;
C) qobilyatsiz va injiq;
D) serharakat;

28. Alkogol odamning qaysi organlari harakatlanish aniqligini buzadi

A) til; B) ko’z;
C) muvozanat; D) barchasi to’g’ri;

29. Giyohvandlikda qanday belgilar paydo bo’ladi

a) og’iz qurishi; b) qorinning o’ng tomonida og’riq; c) qo’l va oyoq titrashi; d) ko’z qorachig’ining kengayishi; e) rangining oqarib sarg’ayishi; f) terlash;
A) a,c,e,f; B) a,c,d;
C) c,d,e; D) b,c,d,e,f,

30. Giyohvandlikda dastlab qanday belgilar paydo bo’ladi

A) tajanglik, xotira pasyishi;
B) og’iz qurishi, ko’p terlash;
C) yurak urishi, og’iz qurishi;
D) ko’p terlash, ko’z qorachig’I kengayishi;

31. Alkogollarning bolalari orasida qaysi kasalliklar eng ko’p uchraydi

A) aqliy zaiflik; B) mutatsiya;
C) daltanizm; D) tetaniya;

32. Odamning voqea va hodisalarni eslab qolishi uning qaysi xususiyatlari bilan bog’liq

A) individual qobilyati;
B) voqeaning ahamiyati;
C) voqealarning oz yoki ko’pligi;
D) barchasi to’g’ri;

33. Qaysi organlar funksiyasi odam uyqu vaqtida ham ishlab turadi

A) endokrin sistemasi;
B) ayrish sistemasi;
C) yurak qon tomir sistemasi;
D) barchasui to’g’ri;

34. Odam uyqu vaqtida nerv sistemasining qaysi qismlari faoliyati to’xtamaydi

A) orqa va uzunchoq miya;
B) uzunchoq va miyacha;
C) o’rta miya va miya ko’prigi;
D) oraliq miya va miyacha;

35. Odamda qaysi kasallik to’satdan paydo bo’ladi

A) daltanizm; B) letargiya uyqusi;
C) lunatic uyqu; D) akromegaliya;

36. Tabiiy fiziologik uyquga bir kecha kunduzda ehtiyoji 6-7 yoshda necha soat normal bo’ladi

A) 16-17 soat; B) 12-13 soat;
C) 9,5-10 soat; D) 15-20 soat;


113-variant
XIII bob. Sezgi organlari
1.Bosh miya po’stlog’ining turli qismlaridagi maxsus nerv hujayralari to’plami joylashgan bo’lib, ularni analizatorlar deb atagan olim kim
A) Volter; B) I.P.Pavlov;
C) I.M.Sechenov; D) Basov;

2. Odam terisisning butun sathida qancha reseptorlar bor

A) 200-400 tagacha; B) 8 mlngacha;
C) 1 mlyardgacha; D) 200-400 mingacha;

3. Bosh miya po’stlog’I tepa qismining o’rta sohasi shikastlansa odamda qasi sezgi organi ishi buziladi

A) hid bilish; B) ko’rish;
C) eshtish; D) barmoq terisidagi paypaslagich;

4. Ko’z gavhari shaklining o’zgarib turishi qanday amalgam oshadi

A) kipriksimon muskul tolalarning qisqarishi va bo’shashishi orqali;
B) aylana musku tolalarning qisqarishi va bo’shashishi orqali;
C) to’g’ri yo’nalgan va uchburchak muskullar tolalarning qisqarishi va bo’shashi orqali;
D) barchasi to’g’ri;

5. Ko’zning yordamchi qismlariga ……….kiradi

1-ko’z soqqasini harakatlantiruvchi muskullar; 2-qovoqlar; 3-ko’rish nervi; 4-fibroz parda; 5-kipriklar; 6-yosh bezlari; 7-qon tomirlari; 8-ko’zning shox pardasi;
A) 1,3,4,6,7; B) 1,2,3,5,6;
C) 1,2,5,6,7; D) 1,2,5,6,8;

6. Ko’z soqqasining qaysi qismida yorug’likni ranglarni qabul qiluvchi reseptorlar joylashgan

A) ko’z soqqasining oq pardasida;
B) ko’z soqqasining shox pardasida;
C) ko’z soqasining kamalak pardasida;
D) ko’z soqqasining to’rsimon pardasida;

7. Ko’z soqqasining fibroz pardasining oldingi qismida………..bo’ladi

A) shox parda; B) rangli parda;
C) oq parda; D) qon tomir parda;

8. Ko’zning optik sistemasiga …..kiradi

a) shox parda; b) ko’z gavhari; c) ko’z ichi suyuqligi; d) ko’zning oq pardasi; e) shishasimon tana; f) ko’zning to’rsimon pardasi;
A) a,b,c,d,e; B) b,c,d;
C) a,b,c,e; D) b,c,e,f;

9. …………ko’zning rangli pardasi o’rtasida joylashgan, uning atrofi aylana va to’g’ri yo’nalgan muskullar bilan o’ralgan

A) ko’z gavhari; B) ko’z ichi suyuqligi;
C) shishasimon tana; D) ko’z qorachig’i;

10. Kolbachasimon reseptorlar qanday ranglarni qabul qiladi

A) ko’k, yashil, qizil; B) ko’k, qizil, sariq;
C) ko’k, qora, qizil; D) ko’k, yashil, sariq;

11. …………….ko’pincha erkaklarda uchrab irsiy o’tadi

A) miopiya; B) daltonizm;
C) gipermetropiya; D) glaucoma;

12. Odamda qaysi ko’z kasalligi ko’z gavhari do’ngligining kamayishi tufayli yuzaga keladi

A) katarakta; B) glaucoma;
C) daltonizm; D) gipermetropiya;

13. Ko’rish analizatorining periferik qismi…………………….

A) ko’rish nervi; B) reseptor;
C) ko’rish markazi; D) barchasi to’g’ri;

14. Tashqi quloq yo’lining oxirida ………….qalinlikdagi nog’ora parda bo’ladi

A) muskul to’qimadan iborat, 0,1 mm;
B) biriktiruvchi to’qimadan iborat, 0,1 mm;
C) epiteliy to’qimasidan iborat, 0,01 mm;
D) birik tiruvchi to’qimadan iborat, 0,01 mm;

15. …………………endolimfa suyuqligi bo’ladi

A) parda labrintning orasidagi torgina bo’shliqda;
B) o’rta quloq va xaltasimon tuzilmalar o’rtasida;
C) parda labrintning ichida;
D) Yevstaxiyev nayida;

16. Vestubular analizator reseptorlari joylashgan

A) xaltasimon tuzilmalarda;
B) chig’anoq ichida;
C) dahliz va yarimdoira kanalchalar ichida;
D) A va C;

17. Qaysi olim «Hamma xavf-xatarda og’riq odamning eng ishonchli qo’riqchisidir, u doim ehtiyot bo’ling, hayotingizni avaylang va asrang, deb uqtiradi» degan

A) Volter; B) I.P.Pavlov;
C) I.M.Sechenov; D) Basov;

18. ………..ichida eshtish reseptorlari joylashgan

A) dahliz kanallarda;
B) xaltasimon tuzilmalarda;
C) chig’anoq ichida;
D) yarim aylana kanalchali qismida;

19. Muvozanat organining qo’zg’alishi vestibular nervga o’tib, dastlab, ………markaziga boradi

A) miya ko’prigi po’stloqosti markaziga;
B) o’rta miya po’stloqosti markaziga;
C) miya yarimsharlarning po’stloqosti markaziga;
D) oraliq miyaga;

20. Teridagi qaysi reseptor terida yuzaroq joylashgan

A) sovuqni sezuvchi reseptor;
B) og’riqni sezuvchi reseptor;
C) issiqni sezuvchi reseptor;
D) bosimni sezuvchi reseptor;

21. Qaysi olim muskul va paylardagi sezuvchanlikni qorong’I yoki yashirin sezgi deb atagan

A) Volter; B) I.P.Pavlov;
C) I.M.Sechenov; D) Basov;

22. Muskul qisqarganda uning………..muskul bo’shashganda esa………………qo’zg’aladi

A) tolasi orasidagi, paylardagi reseptorlar;
B) paylardagi, tolasi orasidagi reseptorlar;
C) tog’aydagi, tolasi orasidagi reseptorlar;
D) paylardagi, tog’aylar orasidagi reseptorlar;

23. Odamdagi harakat markazi…………joylashgan

A) miya yarim sharlari po’stlog’ining oldingi markaziy pushtasida;
B) miya yarim sharlari po’stlog’ining chekka qismining pastki sohalarda;
C) miya yarim sharlari po’stlog’ining chekka qismining yuqori sohalarda;
D) miya yarim sharlari po’stlog’ining tepa qismining o’rta sohalarda;

24. Odam organizmining vestibular analizatori juda qattiq zararlangan bo’lsa, o’rnidan turganda………………

A) boshi aylanadi; B) ko’zi tinadi;
C) ko’ngil ayniydi; D) barchasi to’g’ri;

25. I.M.Sechenov muskul va paylardagi sezuvchanlikni……………deb atagan

A) proprioreseptorlar;
B) yashirin visseroreseptorlae;
C) yashirin sezgi;
D) moslashuvchanlik;

26. Muskul, pay va bo’g’imlarda reseptorlar bo’lib, ular qanday nomlanadi

A) proprioreseptorlar;
B) visseroreseptorlar;
C) moslashuvchi reseptorlar;
D) taktil reseptorlar;

27. Muvozanat organining funksiyasi buzilgan odam biroz tez harakat qilganda, aylanganda, tebranganda, transportda yurganda qanday o’zgarish bo’ladi

1-boshi aylanadi; 2-yurak urishi tezlashadi; 3-ko’z tinadi; 4-qusadi; 5-bo’yin segmentida og’riq paydo bo’ladi; 6-rangi oqaradi; 7-qon bosimi pasayadi; 8-nafas qisadi;
A) 1,2,4,5,6; B) 2,3,6,7,8;
C) 2,4,6,7,8; D) 2,3,4,6,7;

28. Adoptatsiya bu……………

A) sezuvchi reseptorlar moslashuvi;
B) sezuvchi reseptorlar qo’zg’aluvchanligi;
C) reseptorlardagi qo’zg’alishning nerv markazlariga yetkazilishi;
D) paylardagi sezuvchanlik xususiyatini kishi bilmasligi;

29. Mutaxasislarning fikricha ……reseptorlar bir xil bo’ladi

A) og’riqni va siypalashni sezuvchi;
B) qichishni va og’riqni sezuvchi;
C) issiqni va sovuqni sezuvchi;
D) siypalashni va bosimni sezuvchi;

30. Teridagi haroratni sezuvchi reseptorlar soni…………atrofida bo’ladi, ulardan …………tasi sovuqni sezadi

A) 300 ming, 30 ming;
B) 400 ming, 40 ming;
C) 1 mln, 400 ming;
D) 8 mln, 200-400 ming;

31. Teridagi issiqni sezuvchi reseptorlarning soni qancha

A) 300 ming; B) 30 ming;
C) 270 ming; D) 200 ming;

32. T’am bilish reseptorlari…………joylashgan

a) til so’rg’ichlarda; b) bodomsimon bezning ustki qavatida; c) yevstaxiy nayida; d) qalqonsimon bez orqa bezi yonida; e) tomoq shilliq pardasida; f) yumshoq tanglayda; j) halqumda;
A) a,b,c; B) a,b,e,f;
C) b,c,d,e; D) b,e,f,j;

33. Odam tili orqa qismidagi reseptorlar qanday ta’mni sezadi

A) shirin; B) nordon;
C) achchiq; D) sho’r;

34. Odam organizmidagi ichki reseptorlar qanday ta’sirlarni qabul qiladi

A) bosimni; B) kimyoviy ta’sirni;
C) mexanik ta’sirni; D) barchasi to’g’ri;

35. Odam terisidagi qaysi reseptorlar chuqurroq joylashgan

A) bosimni sezuvchi reseptorlar;
B) og’riqni sezuvchi reseptorlar;
C) sovuqni sezuvchi reseptorlar;
D) siypalashni sezuvchi reseptorlar;

36. Ko’zning ……….yorug’lik ta’sirida torayadi, qorang’ulikda kengayadi

A) shishasimon tana; B) to’rsimon pardasi;
C) qorachig’I; D) fibroz parda;
114-variant