Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

1-rasm. Barglarda fotosintez jarayoni.

Xlorofill pigmenti o‘ziga xos kimyoviy tuzilishga va yorug‘lik kvantlarini ushlab qolish xususiyatiga ega. Fotosintez jarayoni hujayraning fotosintez qiluvchi tuzilmalarida ikki bosqichda o‘tadi: yorug‘lik va qorong‘ilik bosqichlari .

Yorug‘lik bosqichi xloroplastlarning tilakoidlarida kechadi.Bunda boshlang‘ich mahsulotlar sifatida yorug‘lik energiyasi, suv, ADF, xlorofill ishtirok etadi.

Fotosintez jarayonining yorug‘lik bosqichida oxirgi mahsulotlar sifatida

O₂, ATF, NADFH hosil bo‘ladi. Molekular kislorod atmosferaga chiqariladi, energiyaga boy ATF va NADFH qorong‘ilik bosqichi reaksiyalariga sarflanadi.

Fotosintezning qorong‘ilik bosqichi xloroplastlarning stroma qismida amalga oshadi, bunda boshlang‘ich mahsulotlar sifatida CO₂, ATF, NADFH qatnashadi. NADF molekulasi tarkibidagi H atomlari va CO₂ molekulalari ATF energiyasi hisobiga birikib, birlamchi uglevod - glukoza sintezlanadi.

Fotosintezning umumiy reaksiyasi	12H2O + 6CO2 = C6H12O6 + 6O2 + 6H2O
Suvning fotolizi	12H2O = 6O2 + 24H + 24 e
NADFH ning hosil bo‘lishi	24NADF + 24H + 24 e = 24 NADFH
Fotofosforlanish	18ADF + H3PO4= 18ATF
Yorug‘lik reaksiyalari	12H2O + 24NADF + 18ADF + 18H3PO4= =6O2 + 24NADFH + 18ATF
Qorong‘ilik reaksiyalari	6CO2 + 24NADFH + 18ATF = =C6H12O6+ 24NADF + 18ADF +18H3PO4+ +6H2O

1-jadval. Fotosintez jarayonining asosiy reaksiyalari.