kirishganmiz. Bu jamiyat, m a’lum m a’noda, g arbliklar tasawuridagi
fuqarolik jamiyatlaridan farq qiladi. G ‘arbda bu borada e’tibor
asosan
huquqiy yo‘nalishning ustuvorligiga qaratilsa, bizda axloqiy-ma’naviy
yo'nalishning ustuvorligini ko‘rish mumkin. Shu nuqtayi nazardan olib
qaraganda, biz qurayotgan fuqarolik jamiyati G ‘arb dunyosi uchun o ‘mak
bo‘lishi mumkin. Bu faxrlanish hissidan
kelib chiqqan balandparvoz
gap emas. Masala shundaki, G ‘arb jamiyatlari hozirgi paytda axloqiylikni
huquqiylikning yuqori bosqichi sifatida qabul qilmoqdalar. Lekin ular
uchun «axloqiy o ‘rin bo‘shatishdan» ko‘ra «huquqiy o‘rinni
egallab
tu rish » n a fa q a t q o n u n iy , b alk i z a v q liro q tu y u la d i. B iz n in g
mentalitetimizda esa buning aksi — har bir «axloqiy o‘rin bo‘shatish>>
o ‘zbek
qalbiga quvonch, o ‘z insonlik burchini bajargartlik hissini
to'ldiradi.
Bundan tashqari, bizda fuqarolik jamiyati qurishni m a’lum m a’noda
tezlashtiradigan, G ‘arb mentalitetiga xos bo‘lmagan mahallalar bor.
0 ‘zbek mahallalari tom m a’noda axloqiy tarbiyaning maskani; oila
kattalari bolaga
qanchalik tarbiya bera olsa, о sha oila yashayotgan
mahallaning tarbiya borasidagi hissasi ham shuncha bo‘ladi, desak xato
qilmaymiz.
Buning ustiga, mahallada xalqimizning qadimiy demokratik
a n ’an alari h o z ir ham o ‘z k u ch in i y o ‘qotgan emas. M ah allad a
yashayotgan hukumat a’zosi ham, millioner tijoratchi ham ,
farrosh
ham , oddiy o ‘qituvchi ham bir xildagi mahalladoshlik huquqiga ega.
Chunonchi, mahallaning oqsoqoli oddiy o ‘qituvchi bo lishi mumkin
va ko‘p hollarda shunday ham. Hukumat a ’zosi yoki millioner esa,
m ahallada faqat m ahalladoshlik «lavozim i»da b o ‘ladi. U larn in g
farqlanishi faqat axloqiy jih atlari bilangina belgilanadi.
A na shu
xususiyatlari bilan mahalla o ‘z -o ‘zini boshqarish tuzilmasi sifatida
oiladan fuqarolik jamiyatiga o ‘tish uchun axloqiy ko‘prik bo lib xizmat
qiladi. Bunday oraliq bog‘lovchi tuzilma, yuqorida aytganimizdek, G ‘arb
olamida yo‘q. Demak, shunga ko‘ra ham,
bizda fuqarolik jamiyatiga
o ‘tish nisbatan osonroq kechadi, degan fikrni bildirish mumkin. Bu
borada Respublikamiz Prezidenti Islom Karimovning: «Shu m a’noda
mahallani o ‘z-o‘zini boshqarish maktabi, ta ’bir joiz bo‘lsa, demokratiya
darsxonasi, deb atash mumkin», — degan so‘zlari ayni haqiqatdir1.
Shunday qilib, fuqarolik jamiyati muayyan xalq uchun jam bo‘lib,
Dostları ilə paylaş: