268
organizmi
fuknsiyalari
turg‘un
buzilishi
oqibatida
turmush
faoliyatining
cheklanganlik darajasini,
nogironlik guruhini, nogironlikning yuz berganligi
sabablari hamda vaqtini aniqlash,
shuningdek, shaxs uchun sog‘lig‘ining holatiga
ko‘ra amalga oshirishi mumkin bo‘lgan mehnat
faoliyati turlari va mehnat
sharoitlari, o‘zgalarning parvarishiga, sanatoriy-kurortda davolanishning tegishli
turlariga hamda ijtimoiy himoyaga bo‘lgan ehtiyojlari haqida tavsiyalar tayyorlash.
Tibbiy sug‘urta – sog‘liqni muhofaza qilishda aholi manfaatlarini ijtimoiy
himoya qilish shakli. Tibbiy sug‘urtadan maqsad sug‘urta hodisasi yuz berganda
jamg‘arilgan vositalar hisobidan tibbiy yordam olishda
fuqarolarni kafolatlash va
oldini olish tadbirlarini moliyalash hisoblanadi.
Tirikchilik minimumi – insonning salomatligini saqlash va uning hayoti
hamda faoliyatini saqlab turish uchun zarur bo‘lgan oziq-ovqat mahsulotlari eng
kam to‘plamining qiymat bahosini, shuningdek, nooziq-ovqat tovarlari va
xizmatlariga, soliqlarga va majburiy xizmatlarga harajatlarni, bu maqsadlarga
aholining past daromadli guruhlari xarajatlari ulushidan kelib chiqqan holda
ifodalaydi.
Turmush darajasi – bu aholi farovonligi, ne’matlar va xizmatlar
iste’molining darajasi, insonlarning asosiy hayotiy ehtiyojlarini qondirish
me’yorini tavsiflovchi sharoitlar va ko‘rsatkichlar majmuidir.
Turmush sifati –
shaxsning, uning faoliyat turlarini, ehtiyojlari tarkibini va
ularni qondirish darajasini, insonning (aholi, ijtimoiy guruhlarning) jamiyatdagi
turmush sharoitlarini va tabiat muhiti bilan uyg‘un
munosabatlarini tavsiflovchi,
turmushdan
qanoatlanish
hissini
yaratuvchi
hayotiy
qadriyatlari
majmui
hisoblanadi.
Turmush qiymati – bu pul shaklida ifodalangan aholi (uning turli
qatlamlari va guruhlari) tomonidan iste’mol qilinadigan me’yorlar yoki amalda
iste’mol qilinishi zarur bo‘lgan moddiy ne’mat va xizmatlar miqdoridir.
Uy xo‘jaligi – bitta xonadonda yashaydigan, o‘zining barcha daromadlari va
boyliklarini birlashtirgan, tovarlar hamda xizmatlar iste’moliga, asosan turarjoy va
269
oziq-ovqat mahsulotlariga sarf-harajatlarni birgalikda
amalga oshiradigan shaxslar
guruhidir.
Farovonlik – bu aholining hayot uchun zarur moddiy, ijtimoiy, madaniy va
ma’naviy boyliklar, ya’ni inson ehtiyojlarini
qondiruvchi elementlar, xizmatlar va
sharoitlar bilan ta’minlanganligidir.
Foiz – pul egasi o‘z pulini o‘zgalarga qarzga bergani uchun oladigan
daromadi. Foiz darajasi kreditga bo‘lgan talabga va uning taklifiga bog‘liq bo‘ladi.
Foyda – ishbilarmonlik qobiliyatini ishga solib, xatarli ishga qo‘l urgani
uchun tadbirkorlarga tegadigan mukofotdir. Foyda miqdori narxga nisbatan to‘g‘ri
mutanosiblikda, xarajatlarga nisbatan teskari mutanosiblikda o‘zgaradi.
Dostları ilə paylaş: