Abu ali ibn sinoning falsafiy qarashlarida axloq masalasi va uning bugungi kundagi ahamiyati

Keywords: intellect, morality, happiness, pleasure, humanity, virtue, lust, 
patience, generosity, zeal. 
KIRISH 
O‘rta asrlarda Sharq olamida yashab ijod etgan buyuk alloma va 
mutafakkirlarning ilmiy merosini chuqur muhokama qilish va anglash, uning 
zamonaviy sivilizatsiya tarixida tutgan o‘rni va roliga baho berish bugungi kun 
falsafasining dolzarb masalalaridan biridir. Ana shu bebaho ilmiy merosni yanada 
teran tadqiq etish va ommalashtirishga qaratilgan sa’y-harakatlarga yangi turtki 
berish, Sharqning ulug‘ allomalari tomonidan amalga oshirilgan kashfiyotlar 
zamonaviy ilm-fan va taraqqiyot uchun naqadar dolzarb va zarur ekanini ochib 
berishning ahamiyati ham shunchalik muhimdir. 

---

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 3 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
12 
w
z
www.oriens.u
April
2021
 
 
Jahon sivilizatsiyasi taraqqiyotiga ulkan hissa qo’shgan, millatimiz faxri,iftixori 
hisoblangan ulug’ alloma – Ibn Sinoning xizmatlari xolisona baholanayotir. Tarixiy 
haqiqatga asoslangan tarixiy xotira tiklanmoqda.Olimning ilmiy, falsafiy, ijtimoiy-
siyosiy va tabiiy qarashlari juda serqirradir. Qaysi fan sohasiga qalam urmasin, unda 
o’z zikrini qoldira olgan. Mutafakkir o’z asarlarida ilm va odob-axloq uyg’unligi, 
barkamol avlod kamoloti va baxt-saodati, adolat va diyonat, insonlarning o’zaro 
do’stligi hamkorligi, rahbarning burchi va mas’uliyati to’g’risida qiziqarli g’oyalarni 
ilgari surgan. 
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODLAR 
Mustaqilligimiz tufayli yurtimizda va xorijda Ibn Sino ilm-merosini o’rganishga 
e’tibor kuchaytirilgan. Jahonning turli kutubxonalarida Ibn Sino asarlarining 
qo’lyozmalari saqlanadi, jumladan, O’zbekiston FASHI da alloma qalamiga mansub 
50 asarning 60 ta qo’lyozmasi mavjud. Yevropa olimlaridan E.Bishmann, Yu.Russka 
Karra devo, arab, eron, turk olimlaridan M.U.Najotiy, A.N.Nodir, Yahyo Mahdaviy, 
Umar Farruh ma’lum hissa qo’shganlar. Yurtimizda Ibn Sino asarlarini tarjima va 
tadqiq etishda sharqshunos olimlar Hamidullin Sh.H, S.Mirzaev, SagadeyevA.V, 
A.Semyonov, H.Hikmatullaevlar ulkan ishlarni amalga oshirdilar. 
Tadqiqot jarayonida ilmiy bilishning obyektivlik, xususiylik usullarida Ibn 
Sinoning “Axloq” to’g’risidagi falsafiy qarashlari obyektiv ochib berildi. Mantiqiylik 
tamoyilida esa, bugungi kundagi yosh avlodga ta’sir etuvchi baxt-saodat masalasining 
ahamiyati aqlning yuqori o’rinda ekanligi bilan belgilanib, tadqiq qilindi. Inson 
hayoti davomida baxt-saodat uchun intilib yashashi va unga erishishda duch 
keladigan muammolarni yechishi tizimlilik metodi sifatida talqin etildi.