Ad – Cəfərov Camil Qrup 261. 20 İxtisas Həyat Fəaliyyətinin Təhlükəsizliyi Mühəndisliyi Fakultə qnmf-qaz neft mədən


Bəşəriyyət olduqca çətin çox sayda insan-maşın sistemləri yaratmışdır



Yüklə 0,56 Mb.
səhifə2/2
tarix18.11.2022
ölçüsü0,56 Mb.
#69750
1   2
cƏFƏROV CAMİL^.^

Bəşəriyyət olduqca çətin çox sayda insan-maşın sistemləri yaratmışdır.
İnsan-maşın sistemlərinin texniki məqsədindən asılı olaraq bunlar daxildir:
• həm obyektdən, həm də kənardan idarəetmə ilə obyektlərin hərəkəti üçün idarəetmə sistemləri;
• elektrik stansiyasının idarəetmə sistemləri;
• tsiklik tipli texnoloji proseslərə nəzarət sistemləri;
• vəziyyətin monitorinqi və obyektlərin aşkarlanması sistemləri;
• nəqliyyat vasitələrinə nəzarət edən dispetçer tipli sistemlər, enerji paylanması və s.
Təkamülünün ilkin dövründə “maşın mərkəzli yanaşma” mühüm rol oynayırdı.Buna uyğun olaraq insan texniki sistemin bu və ya digər vəzifələrini həll edən həlqə kimi qəbul edilirdi. Operatorun təsviri texniki vasitələrin təhlili baxımından həyata keçirilir. İnsanın “giriş” və “çıxış” parametrləri müəyyən edilir, onun ötürmə funksiyası tərtib edilir. Tədqiqatçının vəzifəsi insanın iş şəraitindən asılı olmayan bəzi sabitləri axtarmaqdır. Bu yanaşma mürəkkəb sistemlərin təhlilində səmərəsiz oldu, çünki insan davranışı mürəkkəb, zəif rəsmiləşdirilmiş şəkildə həyata keçirilir.
İnsan-maşın sistemi üçün texniki həllərin tematik inkişafı prosesində hər bir yeni alt sistemin töhfələri qiymətləndirilməlidir. Bu töhfələr müəyyən insan sistemlərinin imkanlarını artırır. Söhbət onun qavrayış imkanlarının gücləndirilməsi, gözləmə, yaddaş, diqqət, qərar qəbul etmə, düşünmə, sosial sistemlərə və kollektiv qərar qəbuletmə sistemlərinə daxil olma və s. imkanlarından gedir.
İnsan-maşın sistemləri müxtəlif profilli mütəxəssislərdən ibarət komandaların birgə fəaliyyəti çərçivəsində yaradılır. Bunlara texniki layihənin formalaşdırılması, prototipin layihələndirilməsi, yaradılması və sınaqdan keçirilməsi, o cümlədən texniki və texnoloji sənədlərin işlənib hazırlanması, dövlət sınaqlarının keçirilməsi və istehsalata daxil edilməsi mərhələləri daxildir.
İnsan-maşın komplekslərinin inkişafı prosesində insanın xüsusiyyətlərini nəzərə almaq sistemi inkişaf və istismar üçün erqonomik dəstək sistemi adlanır (EDS). İlk növbədə, bu sistem “insan-maşın” sisteminin xüsusiyyətlərinin rasional uçotu, tələb olunan (əvvəlcədən müəyyən edilmiş) fəaliyyət keyfiyyətinə nail olmaq üçün onun insan və maşın əlaqələrinin xassələrinin uyğunlaşdırılması məsələləri ilə məşğul olur.
İnsan-maşın sistemləri nümunələrinin erqonomik keyfiyyətlərini yaxşılaşdırmaq üçün ölkənin və beynəlxalq ictimaiyyətin elmi, texniki, istehsal və sosial-iqtisadi imkanlarından sistemli şəkildə istifadə edir. Bu imkanlar bəşər sivilizasiyasının tərəqqisi ilə birlikdə daim artır və dəyişir.
Yüklə 0,56 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin