A'dan Z'ye Felsefe



Yüklə 1,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə68/77
tarix20.01.2022
ölçüsü1,64 Mb.
#51440
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   77
A\'dan Z\'ye Felsefe - Alexander Moseley ( PDFDrive )

SİYASET FELSEFESİ
Siyaset felsefesi birey ile başkaları arasındaki ilişkiyi inceler.
Bu felsefeye göre bu ilişki zorunlu olarak toplumsaldır.
Toplumun bireye saygı göstermesinin veya bireyin topluma
saygı göstermesinin gerekli olup olmadığı, bireyle toplum
arasında (eğer varsa) ne gibi haklar ve sorumlulukların var
olduğu söylenebilir, toplumsal bir varoluşu güvence altına
alabilmek için zora dayalı yapıların gerekli olup olmadığı,
gerekliyse bunların ne biçim alması gerektiği gibi sorulara
cevap arar.
Bu tür sorular insanın başını döndürecek kadar kapsamlı vc
engin olabilir. İnsan kolaylıkla ben, toplumsal cinsiyet ve
toplum konusundaki kavramlaştırmalar üzerinde duran başka
felsefe alanlarına kayabilir. Ama hep aynı soruya geri
dönülür: Birey başkalarıyla nasıl ilişkilenmelidir? Haklar,
görevler ve sorumluluklar gibi şeyler var mıdır? Eğer varsa
bunlar tanımlanabilir mi, bunların bireylere ve/veya gruplara
ait olduğu söylenc-bilir mi? Güç nasıl tanımlanırsa
tanımlansın, ister haklar açısından ister fiziksel kapasite ister


özgürlük, bireyler başkaları lehine kendi güçlerinden feragat
etmeli midir? Başkaları üzerinde iktidar (eğer böyle bir şey
varsa) ne ölçüde haklı gösterilebilir?
Anarşistler bireyin dokunulmazlığını ve her kimle isterse
onunla toplumsal ilişkiye girme hakkını yüksek sesle
savunurlar. Başka kimsenin onun üzerinde
gerekçelendirilebilir bir yönetim hakkı yoktur, kimse ondan
itaat veya hürmet beklememelidir. Anarşist düşünce siyaset
felsefesinin büyük bölümü karşısında kuşkucunun bilgi teorisi
alanında oynadığına benzer önemli bir rol oynar. Her aşamada
bir gerekçelendirme talep eder, bireysel egemenliği kısacak
herhangi bir adımı yetersiz görerek reddeder.
Genellikle devlet olarak adlandırdığımız şeye doğru adımları
haklı göstermeye çalışan siyaset teorisyenleri, bunu bir dizi
farklı nedene dayandırır. Hobbesçular ya da realistlerin
tipik yaklaşımında, insanlar katı yasalar ve zor kullanabilen
güvenlik kurumlan tarafından kontrol altında tutulmadıkları
takdirde, kısa sürede birbirilerinin boğazına sarılırlar (“her
insanın başka her insana Düşman olduğu yerde” [Hobbes,
Leviathan, 1.13.62]) ve savaş ve yağmaya dayalı yıkıcı bir
kısır döngü harekete geçer. Öyleyse devlet silahlanmak,
yalnızca kendisinin yaratabileceği barışı savunmaya hazır
olmalıdır. Liberterler bazen realistlere hak verirler, ama
devletin iktidarını, bir koruma kuruluşu olma asgarisinin
ötesine genişletmemesini talep ederler. Muhafazakârlar da
benzer biçimde insan doğası konusunda karamsar görüşler
besleyebilirler, ama liberterlerin devletin işi
olmadığını düşündükleri için reddedecekleri bir ahlak
düzeninin yerleştirilmesi adına daha güçlü ve daha


müdahaleci bir konumu haklı görürler. Adalet talebini
genişleten sosyalistler, kaynakların daha gücü yetenden daha
az gücü yetene doğru yeniden bölüşülmesi için devletin
gerekli olduğunu ileri sürerler ve bu sonuca ulaşmak için
devletin bir dizi müdahalesini hakh görürler. Müdahalenin
ölçeği arttıkça, totaliter politikanın alanına gireriz: Devletin
bireyin hayatının bütün yönlerini kontrol etmesi gerektiği
anlayışıdır bu. Totaliter ideolojiler bir dizi farklı biçim
alır: (Anarşist komünizmden farklı olarak) devletçi
komünizmden teokrasiye (siyasi hayatı Tanrı’ya hizmet sayan
ruhbanın yönetimi) ve despotik, faşist ve milliyetçi biçimlere
(burada halk politik bir öndere veya varlığa bütünüyle biat
etmelidir).
Siyaset felsefesine başka açılardan da bakılabilir. Feminizm
geleneksel söylemin özel olarak patriyarkal olduğu
görüşünden hareketle bunu aşma arayışı içindedir.
Dolayısıyla, yukarıda ele alınan felsefelerin, kadınların bakış
açısını, ihtiyaçlarını veya düşüncelerini hesaba katmak için ya
yeniden yorumlanması, ya reddedilmesi, ya da reforma tabi
tutulması gerekir. Çevrecilik bütün siyasi düşünüşümüzün baş
aşağı edilmesi, yeryüzünün insana göre öncelik kazanması
gerektiğini ileri sürer.
Hangi açı benimsenirse benimsensin, siyaset felsefesi şu
soruyu sorar: insanların arasında yaşayan bir kişi için ne tür
hayat doğrudur, iyidir, adildir?

Yüklə 1,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   77




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin