Adaptiv jismoniy tarbiya va sport
Yüklə 1,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
tizimini
tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi farmoni shakllantirish va rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi. - Jamiyatda sog‘liqni saqlash muammolari bo‘lgan odamlarga, shu jumladan nogironlarga bo‘lgan munosabatni aks ettirilgan aksiologik konsepsiyaga asoslangan, madaniy kompetensiya, qiziqish va kognitiv faoliyatning asosini tashkil etadigan talabalar o‘rtasida professional dunyoqarashni shakllantirish; - Talabalarga adaptiv jismoniy tarbiya nazariyasi va uni tashkil etish asoslari, kasbiy faoliyat to‘g‘risida yaxlit tushuncha, metodik yondashuvlar, ushbu turdagi ijtimoiy amaliyotning umumiy qonuniyatlarini o‘zlashtirishini ta'minlash, bunda kelajakda Adaptiv jismoniy tarbiya bakalavrlari uchun umumiy kasbiy vakolatlarni shakllantirish mumkin emas; - O‘quvchilarda o‘quv jarayonida mustaqillik va ijodkorlik istagini shakllantirish, ularni ilmiy tadqiqotlar bilan tanishtirish, ijodiy faoliyatda o‘z tajribalarini rivojlantirishni ta'minlash; - Talabalarga kelgusida kasbiy faoliyatga hissiy jihatdan qimmatli munosabatda bo‘lish tajribasini o‘rganish uchun sharoit yaratib berish, kelajakda ularga nogironlarni har tomonlama sog‘lomlashtirish, ularning sog‘lig‘iga ijtimoiy integratsiyasini ta'minlash va hayot sifatini yaxshilash. Adaptiv jismoniy madaniyat uchta mustaqil bilim sohalarini - jismoniy madaniyatni, tibbiyotni va tuzatuvchi pedagogikani birlashtirgan holda jismoniy madaniyat nazariyasi va metodologiyasi, psixologiya, pedagogika, odam anatomiyasi, inson fiziologiyasi, biokimyo, biomexanika, umumiy patologiya va boshqa fanlarni o‘zlashtirgan talabalarni qamrab oladi. xususiy patologiya, maxsus pedagogika va maxsus psixologiya. Shuning uchun, adaptiv jismoniy tarbiya nazariyasi va tashkil etilishini o‘rganishdan oldin, yuqorida sanab o‘tilgan fanlarni o‘zlashtirish kerak. Shu bilan birga, Adaptiv jismoniy tarbiya nazariyasi va tashkil etilishi o‘zi moslashtirilgan jismoniy tarbiyaning shaxsiy usullari, adaptiv jismoniy tarbiya sharoitida jismoniy madaniyat va sport faoliyati texnologiyalari, turli xil o‘quv profillari fanlari, shuningdek kasbiy mahorat va amaliy ko‘nikmalarga ega bo‘lish amaliyotlari 10 kabi fanlar uchun asosiy bilimlar tizimi vazifasini bajaradi. kasbiy tajriba (shu jumladan o‘qituvchilik amaliyoti). Asosiy o‘quv dasturini ishlab chiqishni tartibga soluvchi Adaptiv jismoniy tarbiya va sport o`quv dasturlari tomonidan belgilangan vaqt oralig‘ida fanlarni o‘qitishni tartibga solishda qiyinchiliklarni hisobga olgan holda, o‘qituvchilar diqqatini ob'ektlararo aloqalarni majburiy ravishda amalga oshirishga va o‘quv materialini deduktiv va induktiv usullardan foydalanishning muqarrarligiga qaratmoq kerak. Adaptiv jismoniy tarbiyaning umumiy tavsifi ikkita qismni o‘z ichiga oladi: - adaptiv jismoniy tarbiyaning asosiy tushunchalari, funksiyalari, turlari, vositalari, usullari va tamoyillari; - jismoniy imkoniyati cheklangan odamlarning salomatligini saqlash, o‘qitish va jismoniy qobiliyatlarini rivojlantirish. Adaptiv jismoniy tarbiyaning asosiy turlarining xususiyatlari quyidagilardan iborat. - adaptiv jismoniy tarbiya; - Adaptiv sport; - moslashtirilgan harakatli dam olish; - ijodiy (badiiy musiqiy) va ekstremal harakat faoliyati. 1. Adaptiv jismoniy tarbiya – bu Respublikamiz uchun yangilik, jismoniy tarbiya va sport, ta‘lim, sog‘liqni saqlash, aholini ijtimoiy himoya qilish, fan, madaniyat kabi sohalarda taqdim etiladigan ijtimoiy amaliyotning faol rivojlanayotgan sohasi. Shuning uchun, aniq aytganda, nogironligi bor odamlarni har tomonlama reabilitatsiya qilish, ijtimoiylashtirish, turmush sifatini yaxshilash jarayonlarida bevosita ishtirok etish, Adaptiv jismoniy tarbiya jamiyatning jismoniy tarbiya va ushbu toifadagi vatandoshlarimizga bo‘lgan munosabatini o‘zgartirishga qaratilgan. Birinchi holda, jismoniy madaniyat, jismoniy xususiyatlar masalalarini inson bilimlari va real hayotning ahamiyatli shkalasi bo‘yicha reytingini sezilarli darajada oshirish, ikkinchidan, ―nogironlik‖ deb ataladigan tushunchani jamiyatning sog‘liq muammolari bo‘lgan odamlarga, shu jumladan nogiron kishilarga bo‘lgan munosabati aksiologik kontsepsiyasiga aylantirish kerak. 2. Adaptiv jismoniy tarbiya kamida uchta bilim sohasiga – jismoniy tarbiya, tibbiyot, tuzatuvchi pedagogika va ko‘p sonli biotibbiyot va ijtimoiy-psixologik ta‘lim va ilmiy fanlarga asoslanadi. Shu bilan birga, uning mazmuni nafaqat ushbu sohalar va fanlar to‘g‘risidagi ma‘lumotlarni umumlashtiribgina qolmay, balki ushbu sohalar va fanlar bo‘yicha bilimlarni o‘zaro boyitish, va o‘zaro rivojlantirish natijasida paydo 11 bo‘lgan yangi bilimlarni shakllantiradi va aniq maqsadlarni hal qilishga imkon beradigan nazariy-uslubiy va empirik asoslari bilan. Va adaptiv jismoniy tarbiya vazifalari va uning asosiy turlari. 3. Adaptiv jismoniy tarbiya mamlakatimizda uzoq vaqtdan beri muvaffaqiyatli qo‘llanilib kelinadigan terapevtik jismoniy tarbiya va jismoniy imkoniyati cheklangan bolalarning jismoniy tarbiyasi bilan solishtirganda yanada keng qamrovli faoliyat turidir. U adaptiv jismoniy tarbiyaning yangi turlarining paydo bo‘lishi uchun ochiqdir va hozirda yuqorida ko‘rsatilgan turlarga qo‘shimcha ravishda, moslashtirilgan sport turlari, moslashtirilgan harakatli dam olish, o‘quvchilar va umumiy ta‘lim tashkilotlari va o‘rta maxsus va kasb-hunar ta‘limi tashkilotlarining maxsus tibbiy guruhlari talabalari uchun moslashtirilgan jismoniy tarbiya. , odamning badiiy (badiiy musiqiy) tanaga yo‘naltirilgan va ekstremal turlari. 4.Adaptiv jismoniy madaniyat har bir kishining biologik va ijtimoiy ehtiyojlarini sog‘lig‘ida nuqsoni bo‘lgan (shu jumladan nogironlar) ehtiyojlarini qondirishga imkon beradi, nafaqat davlat, jamoat institutlari va tashkilotlar yosh avlodni mehnatga tayyorlashda va o‘z vatanlarini himoya qilishda. . Shu bilan birga, Adaptiv jismoniy madaniyat ma‘naviy, intellektual va jismoniy madaniyatdagi raqobat, raqobat va raqobatning universal xususiyatini tasdiqlaydigan insoniyatning muhim ijtimoiy va etnologik tamoyiliga asoslanadi. Odamda eng asosiy, zaruriy narsa boshqa shaxs bilan taqqoslash, taqqoslash shaklida taqdim etiladi va Adaptiv sportning mohiyatini tashkil etadi, Adaptiv jismoniy madaniyatning deyarli barcha turlari qizil ip bilan qoplangan. Raqobat majburiy baholashni o‘z ichiga olishi va o‘z-o‘zini xudbinlik sifatida to‘liq empatiya doirasida o‘tishi juda muhimdir. Bu adaptiv jismoniy tarbiya va, ayniqsa, adaptiv sportning ulkan ijtimoiylashuv va ta‘lim salohiyatini belgilaydi. 5. Shaxsni uning sog‘lig‘i, uning jamiyatning teng huquqli teng huquqli a‘zosi sifatida qabul qilinishidan qat‘iy nazar, insonni eng yuqori qadriyat sifatida e‘tirof etish, shuningdek uning tarbiyasi, rivojlanishi, ijodiy o‘zini o‘zi anglashi uchun alohida shart- sharoitlar yaratish davlatning majburiyatlari – u bilan munosabatlarni shakllantirish uchun asosdir. Adaptiv jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanish jarayoni. 6. Jismoniy tarbiya o‘qituvchisi, o‘qituvchisining barcha ishlari hisobga olinishi va insonning shaxsiyat borligining pirovard maqsadlariga asoslanib, uning sog‘ayish nuqtai nazaridan, uning hayotiy munosabatlari butun tizimini – uning hayotining aksiologik konsepsiyasini, shuningdek qoidalarni majburiy ravishda bajarishni hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak. Va hozir‖, bu haqiqiy vaziyatdan kelib chiqishni – ishtirok etuvchilarning moddiy imkoniyatlarini, yoshini va jinsini, sog‘lig‘ini, milliy etnik o‘ziga xosligini, mentalitet, klimatografiya va boshqa bir qator omillar. 12 Bolalar bilan ishlashda ularning hayotining qiymatli (aksiologik) konseptsiyasini shakllantirish juda muhim ahamiyatga ega, bunda sog‘lom turmush tarzi va o‘zini o‘zi namoyon etishga, insonning har qanday faoliyatida o‘zini namoyon qilishning maksimal darajasiga e‘tibor qaratish lozim. Bu sizga erkin, ma‘naviy va axloqiy shaxsning resurslarini hayotning barcha jabhalarida, shu jumladan adaptiv jismoniy tarbiya va Adaptiv sport bilan shug‘ullanishga, o‘z-o‘zini tarbiyalashga, ijod qilishga sarflashga imkon beradi. 7. Sog‘lik nuqsonlari bo‘lgan, shu jumladan nogiron bo‘lgan odam, adaptiv jismoniy madaniyatda biologik va ma‘naviy, psixosomatik va ijtimoiy-madaniy tamoyillar birlashtirilgan shaxs sifatida tubdan bo‘linmaydigan va yaxlit birlik sifatida qaraladi. Muayyan fanlarni tadqiq qilish usullari bilan belgilanadigan alohida moddalarga ―bo‘linganida‖ uning mohiyatini o‘rganishga dixotomous yondoshish umuman qabul qilinishi mumkin emas. Adaptiv jismoniy madaniyatda, ijtimoiy amaliyot sohasida bo‘lgani kabi, e‘tibor nafaqat ―jalb qilinganlarni jismoniy sog‘lomlashtirish‖, ―hayotga jismoniy tayyorgarlikni shakllantirish‖ ga, balki ularning har tomonlama rivojlanishi va yaxshilanishiga (jismoniy, intellektual, axloqiy, hissiy, ixtiyoriy, estetik va boshqalar) qaratilgan. ) mashqlar jarayonida. 8. Adaptiv jismoniy tarbiya ishining strategiyasini belgilovchi etakchi yondoshuv ―uchrashuv tabiati‖ deb nomlangan yondoshuv bo‘lib, unga ko‘ra murabbiy, o‘qituvchi, o‘qituvchining asosiy diqqat-e‘tiborini talabalarning ana shu fazilatlari va qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratish lozim. Bu orqali ular o‘rtacha standartlardan orqada qoladigan ―zaif aloqalarni‖ olishdan ko‘ra, genetik moyillikka ega. Ushbu yondashuv tuzatish pedagogikasida qo‘llanilgan tamoyillarga mos keladi – ―nuqsonga emas, balki bolaning potentsial imkoniyatlariga yo‘naltirilganlik‖, paralimpiyada – ―asosiy e‘tibor nogironligi bor odamda mavjud bo‘lgan narsaga emas, balki unga e‘tibor berishdir‖. Biroq, ―tabiat bilan tanishish‖ yondoshuvi, tuzatuvchi pedagogika va paralimpizm tamoyillari bilan ko‘p jihatdan o‘xshash bo‘lib, amaliy mashg‘ulotlarda murabbiy, o‘qituvchi, o‘qituvchini, muayyan vositalarni, usullarni, texnologiyalarni tanlashni aniqlab beradi. 9. O‘zbekiston Respublikasining ma‘lum bir mavzusida, shuningdek, Adaptiv jismoniy tarbiya dasturlarini samarali rivojlantirish va amalga oshirish, mintaqaning ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlari hisobga olingan taqdirdagina mumkin. Nogironlar va nogironlar uchun ―teng imkoniyatlar‖ ga muvofiqlikni ta‘minlaydigan va har bir mintaqada amalga oshirilishi kerak bo‘lgan yagona maqbul yondashuv jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish uchun mavjud moliyaviy resurslarni mintaqaning ikki toifasi 13 fuqarolari – sog‘lom odamlar o‘rtasidagi nisbatga ajratishdir. , bir tomondan sog‘liqni saqlash holatida og‘ishlar bo‘lgan shaxslar, boshqa tomondan nogironligi bolgan odamlar ucun. Yuqorida aytilganlar mamlakatimizda adaptiv jismoniy tarbiya rivojlanish konsepsiyasining o‘rnatish qoidalarini aniqlashtirish va kengaytirishga imkon beradi. Xulosa adaptiv jismoniy tarbiya - nogironlar va sog‘liqni saqlash sohasidagi nogironlarga nisbatan ijtimoiy siyosatni amalga oshirish uchun davlatning eng muhim institutini rivojlantirish istiqbollarini, shuningdek ushbu sohadagi ilmiy tadqiqotlarning istiqbolli yo‘nalishlarini belgilaydi. Har bobda nazorat savollari va olingan bilimlarni o‘z-o‘zini tekshirish uchun topshiriqlar bilan yakunlanadi. Ularni sinchkovlik bilan o‘rganmasdan, keyingi materiallarni, ayniqsa bitta bo‘lim doirasida o‘rganishni boshlash mantiqiy emas mustaqil ishlayotganda darsliklardan tashqari unda keltirilgan adabiyotlar, shuningdek, "Adaptiv jismoniy madaniyat" davriy jurnalida chop etilgan materiallar bilan tanishish kerak. Ushbu fan yo‘nalishi bo‘yicha mashg‘ulotlarni olib boradigan o‘qituvchilar ―Sog‘likdagi nogironlar uchun jismoniy madaniyat (moslashtirilgan jismoniy madaniyat)‖ tayyorlash yo‘nalishi bo‘yicha Oliy va o‘rta maxsus talim vazirligining davlat ta‘lim standartidan berilgan umumiy madaniy, umumiy kasbiy va kasbiy vakolatlarni o‘rganishlari kerak, Adaptiv jismoniy tarbiya bo‘yicha asosiy ta‘lim dasturi, shuningdek kasblarning umumlashtirilgan mehnat funksiyalari, va mehnat faoliyati ijtimoiy standartlarini o‘ranishlarini tavsiya etadi. Yüklə 1,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|