Uygur Harfli O uznamedeki Hayvanlarla O uz Ka an n li kisi[#974114]-1890585
1749
10. Koyun Koyun, sütü, eti ve yününden faydalanılan bereketli bir hayvan olarak destanda yer
alan başka bir hayvandır. Eski Türk inancına göre koyun, kurban edilip Gök Tanrı’ya sunulan
hayvanlardan biridir. Beyaz olmayan koyunları ve keçilerin yer tanrısının hayvanları olarak
sayılıp yer için kurban edildiklerine dair inançlar da vardır.
50
Koyunun destandaki konumu,
tavuğun konumuyla aynıdır. İkisi de aynı şekilde Oğuz’un ritüelinde sembolik anlamlara
sahiptir. Tavuklarda olduğu gibi koyunlar da iki farklı sıfatlar ile ayrılmışlardır. Tavuk ile
koyunun ortak olduğu başka bir nokta ise, her ikisinin de on iki hayvanlı Türk takviminde yer
alan hayvanlardan olmalarıdır.
Oğuz, sağ direğin altına kara koyun, sol direğin altına ak koyun bağlar. Kara koyun ve
ak koyun şeklinde birbirleriyle zıt olan iki renkler seçilmiş olsalar da koyunların arasında
hiçbir fark yoktur. Tavuk ve koyun bereketli hayvanlardır. Özellikle koyun, kurban edilecek
hayvanlardan biridir. Koyunların burada yer alması, onların kurban edilecekleri anlamlarına
gelebilir. Uygurca Oğuznamede, İslamiyet’e ait herhangi bir motifi, inanç yer almasa da Oğuz
Kağan’ın Gök Tanrı’ya inandığı bilinmektedir. Bu açıdan Oğuz’un, Gök Tanrı’ya sunmak
için koyun kurban ettiği varsayılabilir. Kırk gün yiyip içtikten sonra Oğuz Kağan oğullarına
yurdunu verip, Gök Tanrı’ya borcunu ödediğini söyler ve destan sona erer. Başından ve
sonundan eksik olan bu Oğuzname’nin bitip bitmediği kesin olmadığı için kurban ritüelinin
gerçekleşip gerçekleşmediği bilinmemektedir.
50
Y. Çoruhlu,
a.g.e ., s. 150.
Terek, Uygur Harfli Oğuznamedeki Hayvanlarla Oğuz Kağan’ın İlişkisi Kış 2021/ 8-4 ss.1730-1752
