Anar İsayev Ramil Rəhimov

1519-1522-ci illər
 
Fernando Magellanın ilk dünya səyahəti. 
XV-XVI əsrlər
 
Ticarət  yolları  Aralıq  dənizindən  okeanlara  keçdi.  Müstəmləkə  əsarətinin  əsası 
qoyuldu. 
XVI əsr
 
Portuqaliyalılar  Ərəbistan  və  Hindistan  yarımadasını,  Şərqi  Afrikanın  Hind 
okeanı  sahillərini,  Zond  və  Molukk  adalarını,  Cənubi  Amerikada  Braziliyanı, 
ispanlar  Braziliyadan  başqa,  bütün  Cənubi  Amerikanı,  Perun,  Kuba  və  Karib 
dənizinin adalarını tutaraq müstəmləkəyə çevirdi. 
***
 
V-VIII əsrlər
 
Orxon-Yenisey abidələri tərtib olundu. 
IX əsr
 
 
Bulqar şairi Mikayıl Baştun «Şan qızı dastanı» əsərini yazdı. 
870-950-ci illər
 
Şərqin böyük mütəfəkkiri Fərabinin yaşadığı dövür. 
973-1048-ci illər
 
Əbu Reyhan əl-Biruninin yaşadığı dövür. 
980-1037-ci illər
 
İbn Sinanın  yaşadığı dövür. 
IX əsr
 
Əhməd əl-Bəlazuri tərəfindən  «Ölkələrin fəthi» adlı tarixi əsəri yazıldı. 
1029-1105-ci illər
 
Görkəmli türk astronomu Mahmud Qaşğarinin həyat və fəaliyyəti dövrü. 
1048-1131-ci illər 
Ömər Xəyyamın  həyat və fəaliyyəti dövrü. 
1066-cı il
 
Bağdadda «Nizamiyyə» mədrəsəsi açıldı. 
XIII əsr
 
Dehli sultanı Qütbəddin Aybək tərəfindən «Qütb minar» abidəsi inşa etdirildi. 
XIII-XIV əsrlər
 
Təbrizdə Rəşidiyyə ali mədrəsəsi  fəaliyyətə başladı. 
1465-1554-cü illər
 
Böyük türk dənizçisi və coğrafiyaçısı Piri Rəisin həyat və fəaliyyəti dövrü. 
XVI əsr
 
Hindistan mədəniyyətinin «Əkbər əsri». Moğol hökmdarı Əkbər şahın dövrü.  
XIV əsr
 
Əmir Teymur tərəfindən Səmərqənddə  «Gur Əmir» türbəsi inşa etdirildi. 
XV-XVI əsrlər
 
Memar  Sinan  Xoca  tərəfindən    Şahzadə,  Süleymaniyyə  və  Səlimiyyə  cameləri 
inşa  edildi.  İstanbulda  Çinili  köşk,  Topqapı,  Fənərbağça  dultan  sarayları  inşa 
olundu. 
 
*** 
III əsr
 
 
Mayya yazısı meydana gəldi. 
532-537-ci illər
 
 
Yustinianın əmri ilə ―Müqəddəs Sofiya‖ kilsəsi tikildi. 
VIII-IX əsrlər
 
 
Mayyalılar tərəfindən Uşmalada hökmdar sarayı inşa edildi. 
1045-ci il
 
 
Konstantinopolda ilk universitet fəaliyyətə başladı. 
XI əsr
 
 
Konstantinopolda ilk ali tibb məktəbi  yaradıldı. 
XI-XII əsrlər
 
 
Mayyalılar tərəfindən Çiçen-İtsada rəsədxana inşa edildi. 
XII əsr
 
 
Kordova məscidi və Seviliyada Əlkəsar sarayı inşa edildi. 
XII əsr
 
 
Avropada ilk ali məktəblər - universitetlər meydana gəldi. 
1158-ci il
 
 
İtaliyada Boloniya universiteti yaradıldı. 
XIII əsr
 
 
İngiltərədə Oksford universiteti yaradıldı. 
XIII-XV əsrlər
 
 
Qranada hakimlərinin Əlhambra sarayı (Qırmızı saray) inşa edildi. 
 
 
 
 
 
 
 

 
246 
 
YENİ DÖVR 
 
 
1722-ci il
 
 
Əfqanlar İsfahan şəhərini ələ keçirdi. 
1724-cü il, iyun
 
Osmanlı ilə Rusiya arasında  İstanbul müqaviləsi imzalandı. 
1731-ci il
 
Şah  II  Təhmasib  İrəvan  yaxınlığında  döyüşdə  osmanlılar  tərəfindən  
məğlubiyyətə uğradıldı. 
1732-ci il
  
II Təhmasib Nadir xan tərəfindən hakimiyyətdən kənarlaşdırıldı və onun oğlunu 
III Abbas adı ilə  şah elan edi. Səfəvilər dövlətində real hakimiyyət Nadir xanın 
əlinə keçdi. 
1733-cü il
 
Nadir xan osmanlılarla sülh bağladı. 
1736-cı il, mart
 
Muğan  qurultayını  çağırıldı. 
Nadir  xan  şah  seçildi.  Səfəvilər  sülaləsinin 
hakimiyyətinə  son  qoyuldu.  Nadir  xan  tərəfindən  Azərbaycan  Əfşarlar 
imperiyasının əsası qoyuldu. 
1736-1747-ci illər
 
 
Nadir Şah Əfşar İmperiyasının mövcud olması dövrü. 
1737-ci il
 
Nadir şah  Əfqanıstana yürüş etdi. 
Qəndəhar və Kabul ələ keçirildi. 
1738-ci il
 
Nadir şah Hindistana yürüş etdi.
 
1739-cu il
 
Karnal döyüşü
. Nadir şah moğol qoşunlarını  məğlub edərək Dehlini tutdu. 
 
1740-cı il
 
Nadir  şah  Türküstana  yürüş  etdi. 
Buxara  xanı      və 
Xivə  xanlıqları  Nadir  şahın 
hakimiyyətini qəbul etdi.
 
1743-1746-cı illər
 
 
Nadir şah Osmanlı imperiyası ilə müharibə apardı.
 
1747-ci il
 
 
Nadir şah  sui-qəsdi nəticəsində öldürüldü. Əfşar İmperiyası süqut etdi.
 
XVIII əsrin 50-ci illəri
 
İran  və  Azərbaycanda  mərkəzi  hakimiyyəti  ələ  keçirmək  uğrunda  Məhəmməd 
Həsən  xan  Qacar,  Kərim  xan  Zənd  və    Fətəli  xan  Əfşar  arasında  mübarizə 
başladı. 
1759-cu il
 
 
Məhəmməd Həsən xan Qacar öldürüldü. 
1763-cü il
 
Kərim  xan  Zənd  Urmiya  xanı  Fətəli  xan  Əfşarı  məğlub  edərək  Azərbaycan  və 
İranda hakimiyyəti ələ keçirdi. 
1785-ci il
 
 
Ağa Məhəmməd xan Qacar Zəndlər üzərində qələbə çaldı. 
1794-cü il
 
Azərbaycan-türk soyundan olan Qacarlar sülaləsi hakimiyyətə gəldi. 
1795-ci il
 
 Ağa Məhəmməd xan Qacarın Qafqaza birinci yürüşü. İrəvan və Tiflis şəhərləri 
ələ keçirildi. Şuşanın 33 günlük mühasirəsi isə uğursizluqla nəticələndi. 
1796-cı il
 
Ağa  Məhəmməd  xan  Qacar  özünü  şah  elan  etdi.  İranda  Qacarlar  sülaləsinin 
hakimiyyəti başladı. 
1796-1925-ci illlər
 
 
İranda Qacarlar sülaləsinin  hakimiyyəti dövrü. 
1797-ci il
 
Ağa  Məhəmməd  xan  Qacarın  Qafqaza  ikinci  yürüşü.  Ağa  Məhəmməd  şah 
Şuşada sui-qəsd nəticəsində öldürüldü. 
1800-cü il
 
Malkolmun  başçılıq  etdiyi  İngiltərə    nümayəndə  heyəti  İrana  gəldi.  İranla 
ingilislər  arasında  siyasi  və  ticarət  müqaviləsi  imzalandı.  Qacarlar  dövlətinin 
İngiltərədən asılılığının əsası qoyuldu. 
*** 
1674-cü  il
 
 
 
Hindistanda Maratx dövləti  yarandı.  
1658-1707-ci illər
 
Moğol imperatoru Övrəngzəbin hakimiyyəti illəri. 
XVII əsrin əvvəlləri
 
 
İngilislər moğollardan Suratda ticarət məntəqəsi yaratmağa icazə aldı. 

 
247 
 
XVII əsrin sonları
 
Fransa  Hindistan  uğranda  mübarizəyə  qoşuldu  və  Benqaliyada  ilk  istehkam 
məntəqəsi yaratdı. 
XVIII əsrin birinci yarısı
  
Aud knyazlığı Moğol dövlətindən ayrıldı. Hindistanda Benqaliya və Heydərabad 
dövlətləri yarandı.  
1739-cu il
 
 
Nadir şah Əfşar Moğol ordularına qalib gələrək Dehlini tutdu. 
1747-ci il
 
Əhməd  şah  Dürraninin  tərəfindən    müstəqil  Əfqan  dövləti  yadadıldı. 
Əfqanlar  
Şimali Hindistanı (Pəncabı, Kəşmiri, Dehli və Hind çayı arasındakı əraziləri) ələ 
keçirdi. 
1757-ci il
 
Plessi  döyüşü.    İngilislər  moğolları  məğlub  edərək  Benqaliyanı  ələ  keçirdi, 
Hindistanın İngiltərə tərəfindən işğalına başlanıldı. 
1761-ci il
 
Panipat  döyüşü.  Maratxlar əfqanlara  məğlub oldu  və  maratxların Hindistandakı 
hökmranlığına son qoyuldu, Böyük Moğol imperiyasının dağılmasının başlanğıcı 
qoyuldu.
 
1767-1799-cu illər
 
İngiltərə-Maysor müharibəsi baş verdi. Maysor dövləti öz istiqlaliyyətini itirdi.  
1774-cü il
 
İngiltərə  parlamenti    işğal  olunmuş  Hindistan  torpaqlarının  idarə  olunması 
haqqında ilk qanun qəbul etdi. 
XVIII əsrin ikinci yarısı
 
Hindistanın varlı vilayətləri və bütün cənub hissəsi İngiltərənin müstəmləkəsinə 
çevrildi.  Hindistanın  İngiltərə  tərəfindən  tamamilə  müstəmləkəyə  çevrilməsi 
prosesi başa çatdı. 
*** 
1626-1644-cü illər
 
Çində kəndli üsyanı baş vermdi. 
1644-cü il
 
 
Çində Tsin (Mancur) sülaləsi hakimiyyətə gəldi. 
1644-1912-ci illər
 
Çində Tsin (Mancur) sülaləsini hakimiyyəti dövrü. 
1715-ci il
 
 
Çinin Kanton şəhərində ilk ingilis məskəni salındı. 
XVIII əsrin 20-ci illəri
 
Rusiya ilə Çin arasında ticarət müqavilələri imzalandı. 
1757-ci il
 
İmperator fərmanı ilə Mancur hökuməti «özünütəcrid» siyasətini elan etdi. 
1689-1758-ci illər
 
Çin ilə Cunqariya (oryat) xanlığı arasında müharibə baş verdi. Cunqar xanlığı və 
Qaşqar şəhəri Çin tərəfindən işğal edildi. 
XVIII əsrin ikinci yarısı
   
Çin Şərqi Tibeti işğal etdi. 
XVIII əsrin sonları
 
Mancur  qoşunları  Hind-Çinə  yürüşlər  etdilər.
  Birma,  Vyetnam,  Butan  və  Nepal 
mancurlardan asılı vəziyyətə düşdü. Koreya Çinə tabe edildi. Çin vahid dövlətdə 
birləşdirildi. 
*** 
XVI əsrin ortaları
 
   
Avropalılar ilk dəfə Yaponiyaya gəlməyə başladılar. 
XVI əsrin sonları
              
Knyaz Oda Nobunaqa mərkəzləşdirmə siyasəti yeritməyə başladı. 
1582-ci il
 
Knyaz Oda Nobunaqa vasalları tərəfindən öldürüldü. 
1582-1603-cü illər
 
Yaponiyanı siyasi cəhətdən birləşdirmək uğrunda mübarizə baş verdi. 
1603-cü il
 
İmperator sərəncamı ilə Tokuqava İyeyasu özünü  syoqun elan etdi.
 Yaponiyanı 
siyasi  cəhətdən  birləşdirmək  uğrunda  30  illik  mübarizə  başa  çatdı. 
Yaponiyada 
üçüncü syoqun sülaləsinin - Tokuqava sülailəsinin hakimiyyəti  başladı.
 
1603-1867-ci illər
 
Yaponiyada Tokuqava sülailəsinin hakimiyyəti dövrü. 
XVII əsrin əvvəlləri
 
Yaponiya  «özünütəcrid» siyasəti yeritməyə  başladı. 

 
248 
 
1604-cü il
 
Tokuqava  hökuməti  tərəfindən    ipək  xammalının  və  hazır  ipək  məmulatlarının 
xarici  tacirlərdən  satın  alınmasına  başlanıldı.  Yapon-holland  ticarət  müqaviləsi 
imzalandı. Xirado adasında holland  faktoriyasının əsası  qoyuldu. 
1613-cü il
 
 Xirado  adasında  ingilis    faktoriyasının  əsası  qoyuldu  və  ingilis  Ost-Hind 
kompaniyasına Yaponiyada ticarət aparmaq imtiyazı verildi. 
1614-cü il
 
Tokuqava hökuməti  xristianlığı «imperiyanın düşməni» elan etdi. 
1635-ci il
 
Yaponiyada  girovluq sistemi   tətbiq olundu.
 
1623-1624-cü illər
 
İngilislər, ispanlar və portuqaliyalılar Yaponiyadan tamamilə çıxarıldı.
 
XVIII əsrin əvvəlləri  
Yaponiyada iqtisadi tənəzzül dövrü başladı.
 
1680-1709-cu illər
 
Syoqun Sunayoşinin hakimiyyəti. 
1716-1745-ci illər
 
Syoqun Yoşimunenin
 
hakimiyyəti. 
*** 
XVI əsrin sonların
 
 
Osmanlı imperiyasında durğunluq dövrü başladı.  
XVII əsr
 
Osmanlı imperiyasında durğunluq dövrü geriləmə dövrü ilə  əvəz olundu. Timar 
və ziyamət sistemi pozuldu. 
1615-ci il
 
Avstriya  ilə  Osmanlı  dövlətləri  arasında    Vyana  kapitulyasiya  müqaviləsi 
bağlandı. Venesiya Osmanlı dövlətindən kapitulyasiya imtiyazları  aldı. 
XVII əsr
 
Fransa,  İngiltərə,  Hollandiya  və  Avstriya  tacirləri  Osmanlı  imperiyasından 
kapitulyasiya hüququ aldı. 
XVII əsrin ikinci yarısı
 
Baş vəziri Körpülü Mühmet paşa tərəfindən islahatlar həyata keçirildi. 
1663-1664-cü illər
 
Osmanlı-Avstriya  müharibəsi.  Osmanlı  dövləti  Macarıstan  krallığının  bir 
hissəsini  və Dunay knyazlığını  ələ keçirdi. 
1664-cü il
 
Osmanlı dövləti ilə Avstriya arasında Vasvar sülhü bağlandı. 
1669-cu il
 
   
Krit adası Osmanlı dövlətinə birləşdirildi. 
1677-1681-ci illər
 
Rusiya-Osmanlı müharibəsi baş verdi 
1681-ci il
 
Rusiya ilə Osmanlı  dövləti arasında Baxçasaray sülhü imzalandı. 
1683-cü il
 
Osmanlı  ordusu  baş  vəzir  Qara  Mustafa  Paşanın  başçılığı  ilə  Vyananı  uğursuz 
mühasirəyə aldı. 
1684-cü il
 
Osmanlılar  əleyhinə  Avstriya,  Polşa,  Venesiya  və  Maltadan  ibarət  «Müqəddəs 
birlik» adlı ittifaq təşkil edildi. 
1686-cı il
 
   
Rusiya «Müqəddəs birliy»ə qoşuldu. 
1686-1699-cu illər
 
Osmanlı ilə «Müqəddəs birlik» arasında müharibə baş verdi. 
1699-cu il
 
«Müqəddəs birliy»ə daxil olan ölkələrlə Osmanlı arasında Karlovitsa müqaviləsi 
imzalandı. 
1703-1730-cu illər
 
Sultan III Əhmədin hakimiyyəti. Osmanlı imperiyasında «Lalə dövrü». 
1711-ci il
 
Prut yürüşü. Rusiya ilə Osmanlı arasında Prut döyüşü baş verdi. 
1716-1718-ci illər
  
Osmanlı  dövləti  ilə  Venesiya  və    Avstriya  arasında  yeni  müharibə  baş  verdi. 
Avstriyalılar Belqrad şəhərini  işğal etdilər. 
1718-ci il
 
Avstriya ilə Osmanlı arasında  Pojarevatsk müqaviləsi imzalandı. 
1730-cu il
 
İstanbulda Patron Xəlilin başçılığı ilə üsyan baş verdi. 
1735-1739-cu illər
 
Osmanlı dövləti ilə Avstriya və Rusiya arasında müharibə baş verdi. 
1739-cu il
 
Osmanlı dövləti ilə Avstriya və Rusiya arasında Belqrad sülhü imazlandı. 
1740-cı il
 
Osmanlı imperiyası ilə Fransa arasında kapitulyasiyaya müqaviləsi bağlandı. 

 
249 
 
1768-1774-cü illər
 
Rusiya ilə Osmanlı  dövləti arasında müharibə baş verdi. 
1770-ci il
 
Osmanlı ilə Rusiya arasında Larqa, Kaqul və Çeşmə dəniz döyüşü baş verdi. 
1774-cü il, 10  iyul
 
Osmanlı dövləti ilə Rusiya arasında Kiçik Qaynarca  sülhü imzalandı. 
XVIII əsrin sonları
 
«Şərq məsələsi» Rusiya xarici siyasətinin ana xəttinə çevrildi. 
1783-cü il
 
   
Krım xanlığı Rusiyanın tərkibinə qatıldı. 
1787-1791-ci illər
 
Rusiya-Osmanlı müharibəsi baş verdi. 
1791-ci il, dekabr
 
Rusiya ilə Osmanlı  dövləti arasında Yassı sülhü imzalandı. 
1792-1793-cü illər
 
Osmanlı  dövlətində  Sultan  III  Səlim  tərəfindən  «Nizami-cədid»  (yeni  qayda) 
adlanan islahatlar həyata keçirildi. 
*** 
XV əsr
   
 
  
Qazax xanlığı meydana gəldi. 
XVI əsr
 
Qazax xanlığı iki orduya, daha sonra üç müstəqil orduya (juza) bölündü. 
XVI əsrin əvvəlləri
 
 
Xivə xanlığı yarandı. 
XVI-XVII əsrlər
 
 
Sibir türkləri Rusiyanın müstəmləkə əsarətinə düşdülər. 
XVII əsrin ikinci yarısı 
 
Xakaslarda feodal münasibətləri yarandı. 
XVIII əsrin əvvəlləri
 
 
Kokand xanlığı yarandı. 
XVIII əsrin əvvəlləri
 
Seyid  Batırın  baçşılığı  ilə    Rusiyanın    müstəmləkə  siyasətinə  qarşı  üsyan  baş 
verdi. 
1723-cü il
 
Qazax  tarixində  «böyük  fəlakət»  dövrü.  Qazax  orduları  Qərbi  Monqolustanda 
yaranan  Cunqar  xanlığının  qarətçi  hücumlarına  məruz  qaldı.  Orta  Ordunun 
mərkəzi Türküstan şəhəri ələ keçirilərək dağıdıldı, Böyük Ordu (juz) cunqarların 
hakimiyyəti altına keçdi, üç ordu arasında ittifaq dağıldı.   
1731-ci il
 
 
 
Sibir türkləri Rusiyanın müstəmləkə zülmünə qarşı  üsyan qaldırdılar. 
1731-ci il
 
Kiçik Ordunun başçısı Əbülxeyir xan Rusiyanın tərkibinə daxil olmaq haqqında 
akt imzaladı. Orenburq şəhər-qalası salındı.  
1740-cı il
 
Orta  Ordu  və  Böyük  Ordunun  şimal  hissəsi  Rusiya    birləşdirildi.  Qazaxıstanın 
cənubu  Kokand və Buxara xanlıqları arasında bölüşdürüldü.  
1740-cı il
 
Nadir şah Əfşar Xivə xanlığına hücum etdi. 
1747-ci il
 
Məhəmməd Əmin xan Xivə xanlığını yenidən bərpa etdi. 
XVIII əsrin ortaları
 
Tatar  və  başqırdlar  Abdulla  Qaliyanın  (Batirşahın)  başçılığı  ilə  Rusiyanın 
müstəmləkə zülmünə qarşı  üsyan qaldırdı. 
XVIII əsr
 
 
 
Rusiyanın Avropa hissəsindən ruslar Sibirə köçürüldü. 
XVIII əsr
 
Sibirdə  ilk  sənaye  müəssisələri  işə  salındı.  Sibir  kəndləri  təhkimli  işçilərə 
çevrildi. 
1783-cü il
 
Kiçik  Orduda  Batır  Srımın  başçılığı  ilə  rus  müstəmləkəçiliyinə  və  yerli 
hakimiyyətə qarşı üsyan baş verdi. 
*** 
XVII-XVIII əsrlər
 
Şimali Qafqaz müstəqil və yarımmüstəqil siyasi qurumlara parçalandı. 
XVIII əsrin 60-cı illəri
 
Rusiya Qızlyardan Azov dənizi sahillərinə kimi uzanan Qafqaz xəttini yaratdı.  
1774-cü il
 
 
Rusiya Azov dənizi sahillərini ələ keçirdi. 
1783-cü il
 
 
Krım xanlığı, Taman yarımadası və Kubanboyu ərazilər Rusiyaya birləşdirildi. 
XVIII əsrin sonları
 
Kabarda knyazları, Çeçen-İnquş hakimləri, Tarku şamxalı Rusiya çarına sədaqət 
andı içdilər. 

 
250 
 
1722-1723-cü illər
 
 
I Pyotr Xəzərsahili bölgələri ələ keçirdi. 
1783-cü il
 
Georgiyevsk müqaviləsi ilə Şərqi Gürcüstan Rusiyanın himayəsinə keçdi. 
1785-ci il
 
Şeyx  Mənsurun  başçılığı  ilə  Qafqaz  xalqları  Rusiyanın  müstəmləkəçilik 
siyasətinə qarşı üsyan qaldırdı.  
1795-ci il
 
Ağa Məhəmməd xan Qacar  Şərqi Gürcüstana yürüş etdi. 
1796-cı il
 
Rus ordusu Valerian Zubovun başçılığı ilə Cənubi Qafqaza yürüş etdi. 
1796-cı il, noyabr
 
Rus qoşunları Cənubi Qafqazdan geri çağırıldı. 
*** 
XVII əsr
 
Çin  memarlığında  monumental  binaların  inşasına  başlanıldı.  Pekin  sarayı, 
Mukdendəki (indi Şenyan) imperator mavzoleyi inşa edildi. 
XVII  əsr
 
   
Yaponiyada «şəkilli hekayələr» janrı meydana gəldi. 
1609-1616-cı illər
 
   
Memar Mehmet Ağa tərəfindən Sultan Əhməd məscidi inşa edildi. 
XVII-XVIII əsrlər
  
   
Dellidə Cümə məscidi inşa edildi. 
XVII-XVIII əsrlər
 
   
Ağn şəhərində İshak Paşa sarayı inşa edildi. 
1709-cu il
 
   
Gürcüstanda mətbəənin əsası qoyuldu. 
1712-ci il
 
Şota Rustavelinin «Pələng dərisi geymiş pəhləvan» əsəri daşbasma üsulu ilə çap 
edildi. 
1727-ci il
 
   
Osmanlı dövlətində ilk mətbəə yaradıldı. 
1784-cü il
 
   
Uilyam Consun tərəfindən «Benqal-Asiya cəmiyyəti» (Kral cəmiyyəti) yaradıldı. 
XVIII əsr
 
Mirzə Mehdi xan tərəfindən «Dünyanı fəth edən Nadirin tarixi»,   Məhəmməd 
Kazım tərəfindən  «Dünyanı bəzəyən Nadirin tarixi» əsərləri yazıldı. 
XVIII əsr
 
Dövrün tanınmış rəssamları olan Məhəmməd Zaman Təbrizinin, Mülkünün və 
dövrün məşhur şairləri olan Məcmər, Cəndəqinin  həyat və fəaliyyəti dövrü. 
XVIII əsr
 
   
Avar və çuvaş əlifbaları tərtib olundu. 
*** 
XVI əsr 
 
 
 
İngiltərədə ilk manufakturalar meydana gəldi. 
XVI əsr 
 
 
 
İngiltərədə Puritan təriqəti geniş yayıldı. 
1603-cü il
 
İngiltərədə Stüartlar sülaləsi hakimiyyətə gəldi. 
1603-1714-cü illər
 
 
İngiltərədə Stüartlar sülaləsinin hakimiyyəti dövrü. 
1629-cu il
 
 
İngiltərə kralı I Karl tərəfindən parlament buraxıldı. 
1640-cı il
 
İngiltərə  kralı  I  Karl  tərəfindən  uzunmüddətli  parlament  çağırıldı.  İngiltərə 
burjua inqilabı başladı. 
1640-1653-cü illər
 
İngiltərə burjua inqilabı  və Uzunmüddətli parlamentin fəaliyyəti dövrü. 
1642-1646-cı illər
 
İngiltərədə vətəndaş müharibəsi baş verdi. 
1645-ci il
 
 
İcmalar palatası   Oliver Kromvelə yeni tipli ordu  təşkil etməyi tapşırdı. 
1945-ci il
 
 
Neyzbi döyüşü. Vətəndaş müharibəsinin taleyi həll olundu. 
1646-cı il, iyun
 
İngiltərədə vətəndaş müharibəsi  parlamentin qələbəsi ilə başa çatdı. İngiltərədə 
bütün  hakimiyyət yeni  zadəganların və  burjuaziyanın əlinə keçdi. 
1648-ci il
 
İngiltərə kralı «Prayd təmizləməsi» hadisəsi baş verdi. 
1649-cu il
 
İngiltərədə Diggerlər - «həqiqi levellerlər» hərəkatı baş verdi. 
1649-cu il
 
İngiltərə kralı I Karl edam olundu.  İngiltərədə kral hakimiyyəti (monarxiya) və 
Lordlar  palatası  ləğv  edildi.  Hakimiyyət  Oliver  Kromvel  başda  olmaqla 
parlamentin əlinə keçdi. İngiltərə Respublika elan edildi. 

 
251 
 
1649-1653