Anatomiya 2014. indd

82-rasm. Orqaning chuqur mushaklari:
1–boshdagi yarim qirrali mushak; 2–ko‘krakning yon-
bosh-qovurg‘a mushagi; 3–ko‘krakning eng uzun mu-
shagi; 4–ko‘krakdagi o‘tkir qirrali mushak; 5–umurtqa 
pog‘onasini tiklaydigan mushak; 6–belning yonbosh-
qovurg‘a mushagi; 7–ko‘krakdagi yarim qirrali mushak;
8–bo‘yinning yonbosh-qovurg‘a mushagi; 9–bo‘yinning 
eng uzun mushagi; 10–boshning eng uzun mushagi.

---

151
chi yonbosh-qovurg‘a, oraliq – ko‘ndalang o‘siqchalarga biri-
kuvchi eng uzun va medial – o‘tkir qirrali o‘siqchalarga birikuv-
chi o‘tkir qirrali mushaklarga bo‘linadi.
Yonbosh-qovurg‘a mushagi
(m. iliocostalis)
 
qismlarining joyla-
shish sohasiga qarab uchga bo‘linadi. Belning yonbosh-qovurg‘a 
mu shagi pastki oltita qovurg‘aning burchagiga birikadi. Ko‘krak-
ning yonbosh-qovurg‘a mushagi pastki oltita qovurg‘aning oldingi 
mu shak birikkan joyidan ichkariroqda boshlanib, yuqoridagi olti-
ta qovurg‘aning burchagiga va VII bo‘yin umurtqasining ko‘nda-
lang o‘siq chasining orqa yuzasiga birikadi. Bo‘yinning yonbosh-
qovurg‘a mu shagi III–VI
 
qovurg‘a burchagining oldingi mushak 
birikkan joyidan ichkarida boshlanib, IV–VI bo‘yin umurtqasi-
ning ko‘ndalang o‘siqchasini orqa do‘mboqchasiga birikadi.
Faoliyati: umurtqa pog‘onasini yozadi, qovurg‘alarni pastga 
tushiradi. Bir tomonlama qisqarsa, umurtqa pog‘onasini o‘sha to-
monga bukadi.
Eng uzun mushak
(m. longissimus)
 
umurtqa pog‘onasini tiklay-
digan mushakning o‘rta qismini tashkil qilib, uch qismga bo‘lina-
di: ko‘krakning eng uzun mushagi pastki to‘qqizta qovurg‘aning 
burchagi va do‘mboqchasi oralig‘iga, barcha ko‘krak umurtqa-
larining ko‘ndalang o‘siqchasi uchiga birikadi. Bo‘yinning eng 
uzun mu shagi
 
beshta yuqorigi ko‘krak umurtqalarining ko‘nda-
lang o‘siq chasi uchidan boshlanib, VI–II bo‘yin umurt qasining 
ko‘ndalang o‘siqchasi orqa do‘mboqchasiga birikadi. Boshning 
eng uzun mushagi