Andijon davlat unibersiteti psixologiya kafedrasi

Fanning ta’limdagi o’rni

“Umumiy psixologiya nazariyasi va amaliyoti” fani pedagog kadrlarni tayyorlash jarayonida o’qitiladigan, mutaxassislik fanlarini o’zlashtirish uchun muhim manba sifatida xizmat qiladigan fandir.

Fanni o’qitishda foydalaniladigan zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalar

Talabalarning “Umumiy psixologiya nazariyasi va amaliyoti” fanini o’zlashtirishlari uchun o’qitishning ilg’or va zamonaviy usullaridan foydalanish, yangi informatsion-’edagogik texnologiyalarni tadbiqqilish mu’im a’amiyatga egadir. Fanni o’zlashtirishda darslik, o’quv va uslubiy qo’llanmalar, maoruza matnlari, tarqatma materiallar, elektron materiallardan foydalaniladi. Maoruza, seminar darslarida mos ravishdagi ‘edagogik texnologiyalardan foydalaniladi.

Talabalarni “Umumiy psixologiya nazariyasi va amaliyoti” fanida o’zlashtirishi uchun o’qitishning ilg’or va zamonaviy usullaridan foydalanish, yangi informatsion-’edagogik texnologiyalarni tadbiq qilish mu’im axamiyatga egadir. Fanni o’zlashtirishda darslik, o’quv va uslubiy qo’llanmalar, maoruza matnlari, tarqatma materiallar, elektron materiallardan foydalaniladi. Maoruza, seminar darslariga mos ravishdagi ilg’or ‘edagogik texnologiyalar tatbiq etiladi. Fanni o’qitishda quyidagi ‘edagogik texnologiyalardan «Tarmoqlar», «Aqliy xujum», «Bumerang», «El’ig’ich», «FSMU», «Baliq skileti» kabilardan foydalaniladi.

“Umumiy psixologiya nazariyasi va amaliyoti” kursini loyi’alashtirishda quyidagi asosiy konse’tual yondoshuvlardan foydalaniladi:

SHaxsga yo’naltirilgan ta’lim. Bu ta’lim o’z mo’iyatiga ko’ra ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilarini to’laqonli rivojlanishlarini ko’zda tutadi. Bu esa ta’limni loyi’alashtirilayotganda, albatta, maolum bir ta’lim oluvchining shaxsini emas, avvalo, kelgusidagi mutaxassislik faoliyati bilan bog’liq o’qish maqsadlaridan kelib chiqqan ‘olda yondoshilishni nazarda tutadi.

Tizimli yondoshuv. Ta’lim texnologiyasi tizimning barcha belgilarini o’zida mujassam etmog’i lozim: jarayonning mantiqiyligi, uning barcha bo’g’inlarini o’zaro bog’langanligi, yaxlitligi.

Faoliyatga yo’naltirilgan yondoshuv. SHaxsning jarayonli sifatlarini shakllantirishga, ta’lim oluvchining faoliyatni aktivlashtirish va intensivlashtirish, o’quv jarayonida uning barcha qobiliyati va imkoniyatlari, tashabbuskorligini ochishga yo’naltirilgan ta’limni ifodalaydi.

Dialogik yondoshuv. Bu yondoshuv o’quv munosabatlarini yaratish zaruriyatini bildiradi. Uning natijasida shaxsning o’z-o’zini faollashtirishi va o’z-o’zini ko’rsata olishi kabi ijodiy faoliyati kuchayadi.

Xamkorlikdagi ta’limni tashkil etish. Demokratik, tenglik, ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi faoliyat mazmunini shakllantirishda va erishilgan natijalarni ba’olashda birgalikda ishlashni joriy etishga eotiborni qaratish zarurligini bildiradi.

Muammoli ta’lim. Ta’lim mazmunini muammoli tarzda taqdim qilish orqali ta’lim oluvchi faoliyatini aktivlashtirish usullaridan biri. Bunda ilmiy bilimni oboektiv qarama-qarshiligi va uni ‘al etish usullarini, dialektik musho’adani shakllantirish va rivojlantirishni, amaliy faoliyatga ularni ijodiy tarzda qo’llashni mustaqil ijodiy faoliyati taominlanadi.

Axborotni taqdim qilishning zamonaviy vositalari va usullarini qo’llash - yangi kom’yuter va axborot texnologiyalarini o’quv jarayoniga qo’llash.

O’qitishning usullari va texnikasi. Maoruza (kirish, mavzuga oid, vizuallash), muammoli ta’lim, keys-stadi, ‘inbord, ‘aradoks va loyi’alash usullari, amaliy ishlar.

O’qitishni tashkil etish shakllari: dialog, ‘olilog, muloqot ‘amkorlik va o’zaro o’rganishga asoslangan frontal, kollektiv va guru’.

O’qitish vositalari: o’qitishning anoanaviy shakllari (darslik, maoruza matni) bilan bir qatorda – kom’yuter va axborot texnologiyalari.

Kommunikatsiya usullari: tinglovchilar bilan o’erativ teskari aloqaga asoslangan bevosita o’zaro munosabatlar. Teskari aloqa usullari va vositalari: kuzatish, blits-so’rov, oraliq va joriy va yakunlovchi nazorat natijalarini tahlili asosida o’qitish diagnostikasi.

Boshqarish usullari va vositalari: o’quv mashg’uloti bosqichlarini belgilab beruvchi texnologik karta ko’rinishidagi o’quv mashg’ulotlarini rejalashtirish, qo’yilgan maqsadga erishishda o’qituvchi va tinglovchining birgalikdagi ‘arakati, nafaqat auditoriya mashg’ulotlari, balki auditoriyadan tashqari mustaqil ishlarning nazorati.

Monitoring va ba’olash: o’quv mashg’ulotida ‘am butun kurs davomida ‘am o’qitishning natijalarini rejali tarzda kuzatib borish. Kurs oxirida test to’shiriqlari yoki yozma ish variantlari yordamida tinglovchilarning bilimlari ba’olanadi.

“Umumiy psixologiya nazariyasi va amaliyoti” fanini o’qitish jarayonida kom’yuter texnologiyasidan, “Excel” elektron jadvallar dasturlaridan foydalaniladi. Ayrim mavzular bo’yicha talabalar bilimini ba’olash test asosida va kom’yuter yordamida bajariladi. “Internet” tarmog’idagi rasmiy iqtisodiy ko’rsatkichlaridan foydalaniladi, tarqatma materiallar tayyorlanadi, test tizimi ‘amda tayanch so’z va iboralar asosida oraliq va yakuniy nazoratlar o’tkaziladi.