zarracha – bu massasi 4,003ga tеng bo’gan gеliy
atomning yadrosidir. Ba'zi bir (
m A z ) radionuklidlarning
- yemirilishi natijasida,
zaryadi
Z , massasi
m ga tеng yadrodan, zaryadi
Z – 2 , massasi
m – 4 ga tеng
yangi yadro hosil bo’ladi (chapga siljish qoidasi), ya'ni, masalan:
m A z
m-4 A z-2 + 4
2. Mazkur jarayonga radiy elеmеnti yadrosining yemirilishini misol qilish
mumkin:
26 Ra 88
222 Rn 86 + 4
2. Radioaktiv
-yemirilishlar natijasida hosil bo’ladigan
-zarrachalar 4-9
MeVgacha enеrgiya bilan xarakatlanadi.
-zarrachalar 20 000 km/s tezlik bilan
xarakatlanadi, bu zamonaviy avialaynerlar uchish tezligidan 35 000 marta tezdir.
-zarrachalar kuchli ionlanish xususiyatiga ega bo’lib, yuqori zichlikni hosil
qiladi, yani havoda 1 smda 40 000 tagacha ion juftini hosil qiladi. Havoda chopish
uzoqligi 5-11 sm tashkil qilib, biologik to’qimalarda 0,1 mm gacha kirib boradi,
oddiy qog’oz bilan tutiladi.
-zarrachalar Yer sayyorasi atrofidagi kosmik nurlar
tarkibiga kirib, unda 6%ni tashkil etadi
8
.
11-rasm . Alfa zarracha
Radiobiologik tadqiqotlar uchun
-zarrachalar yaroqsiz, chunki ular
nisbatan katta massa va zaryadga ega bo’lganligi uchun, to’qimalarga chuqur kirib
bora olmaydi. Ammo, ichki manbalardan hosil bo’ladigan
-zarrachalar organizm
