1.Quruqlik (tuproq, yer osti)ning holati o‘zgarishi bilan bog‘lik vaziyatlar: • halokatli ko‘chkilar – foydali qazilma konlarni qazib chiqarish chog‘ida yer ostiga ishlov berish va insonning boshqa faoliyati natijasida paydo bo‘luvchi yer yuzasining o‘pirilishi, siljishi; • tuproq va yer ostining sanoat tufayli kelib chiqqan toksikantlar bilan ifloslanishi, og‘ir metallar, neft mahsulotlari, shuningdek iqtisodiyot tarmoqlaridagi ishlab chiqarishda odamlarning sog‘ligi uchun xavf soluvchi kontsentratsiyalarda qo‘llanilgan pestitsidlar va boshqa zaharli ximikatlar mavjudligi. 2.Atmosfera (havo muhiti) tarkibi va xossalari o‘zgarishi bilan bog‘lik bo‘lgan vaziyatlar: • havo muhitining quyidagi ingredientlar bilan ekstremal yuqori ifloslanishi: • oltingugurt dioksid, dioksid va azotli oksid, uglerodli oksid, qurum, chang va odamlar sog‘ligiga xavf soluvchi kontsentratsiyalarda antropogen tusdagi boshqa zaharli moddalar; • katta ko‘lamda kislotali zonalar hosil bo‘lishi va ko‘p miqdorda kislota Chiqindilari yog‘ilishi; • radiatsiyaning yuqori darajada bo‘lishi. 3. Gidrosfera holatining o‘zgarishi bilan bog‘lik vaziyatlar: • yer yuzasi va yer osti suvlarining sanoat qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi oqavalari: neft mahsulotlari, odamlarning zaharlanishiga olib kelgan yoki olib kelishi mumkin bo‘lgan tarkibida og‘ir metallar, har xil zaharli ximikatlar bor bo‘lgan chiqindilar va boshqa zaharli moddalar bilan ekstremal yuqori darajada ifloslanishi; • binolar, muhandislik kommunikatsiyalari va uy-joylarning yemirilishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan yoki olib kelgan sizot suvlar darajasining oshishi; • suv manbalari va suv olish joylarining zaharli moddalar bilan ifloslanishi oqibatida ichimlik suvining keskin yetishmasligi.
Favqulodda Vaziyat Davlat Tizimining asosiy vazifalari
XX asrning 90-yillarga kеlib yadro urishi xavfi kamaydi, biologik qurollardan foydalanish chеklab qo’yildi, yangi-yangi zamonaviy qurol turlari kashf qilindiki, ular odamlar uchun xavfli bo’lmay, balki iqtisodiyot ob’еktlarini ishdan chiqarishga qaratilgan edi. Shu sababdan fuqaro mudofasi tizimi o’rniga fuqaro muhofazasi tizimi tashkil etildi Bu tizim aholini favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish va qutqaruv ishlarini o’tkazibgina qolmay, boshqa muhim tadbirlarni, tabiiy ofatlardan xavfli hududlar xaritalarini tuzish , sеysmik mustahkam bino va inshootlarni qurish favqulodda vaziyatlarni basharotlash ishlarini tashkil qilish va aholi tayyorligini amalga oshirishi bilan shug’ullanadi. Aholi va hududlarni FV (favqulodda vaziyat)lardan muhofaza qilish sohasida O’zbеkiston Respublikasi Prezidenti farmoni bilan FVV tashkil etildi. (1996-yil 4-mart PF-1378) O’zbеkiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997-yil 23-dekabrda qabul qilingan 558-sonli qarori “O’zbеkiston Respublikasi favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimi to‘g’risida” dеb nomlanadi.
