2019-Yeni Coronavirüs (2019-nCoV, COVID-19) pandemisi
&
Anestezistler için öneriler
Dr. Levent Özdemir
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi
Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı
En sık semptomlar
•
Ateş
•
Kas ağrısı, halsizlik
•
Kuru öksürük
•
Solunum sıkıntısı
Bulaş yolu
•
Damlacık
•
Ağız
•
Burun
•
Kornea
•
Enfekte cisimler aracılığı ile
İnkübasyon süresi
Yaş grupları & Mortalite
Cinsiyet & Mortalite
Eşlik eden hastalıklar & Mortalite
Olası vaka:
Kim izole edilecek, kimden numune alınacak?
• Ateş
• Solunum yolu belirtilerinden en az biri
• Semptomların başlamasından önceki
14 gün içerisinde yurtdışında bulunma
• Klinik tablonun başka bir etyoloji ile
açıklanamaması
• Solunum yolu belirtilerinden en az biri
• Semptomların başlamasından önceki 14 gün
içinde doğrulanmış COVID-19 ile temas
• Ateş
• Solunum yolu belirtilerinden en az biri
• Hastanede yatış gerekliliği
• Klinik tablonun başka bir etyoloji ile
açıklanamaması
VEYA
VEYA
Olası vaka ise:
•
Temas eden personel sayısı sınırlandırılmalı
•
Hastaya maske takılmalı
•
Temas eden personel elini yıkamalı, maske ve koruyucu kıyafetler giymeli
•
Hasta tek kişilik izole bir odaya alınmalı ve damlacık temas izolasyonu uygulanmalı
•
İl sağlık müdürlüğü bulaşıcı hastalıklar birimine vaka bildirilmeli
•
Hastadan numune alınmalı ve sonuçlar çıkıncaya kadar temas izolasyonu sağlanmalı
•
COVID-19 olası vaka formu doldurulmalı
•
Vaka formu ve numune ivedilikle il sağlık müdürlüğüne gönderilmeli
Numune alınması
•
Alt solunum yollarından trakeal aspirat veya bronkoskopik örnekler tercih
edilmelidir.
•
Alt solunum yollarından alınamadığı durumlarda veya alt solunum yolu semptomları
olmayan vakalardan
•
Nazofaringeal yıkama örneği ya da nazofaringeal ve orofaringeal sürüntü
birlikte
gönderilmelidir.
Orofaringeal
sürüntü alınması
Nazofaringeal
sürüntü alınması
Numune alınması
•
Numuneyi alan kişiler,
•
Tek kullanımlık önlük,
•
N95/FFP2 veya N99/FFP3 maske,
•
Gözlük/göz koruyucu veya tüm yüz siperi,
•
Eldiven kullanmalıdır.
•
Eldiven öncesi ve sonrası el hijyeni sağlanmalıdır.
Numunenin saklama koşulu
•
Solunum yolu sürüntüsü Viral
Transport Besiyeri (VTM) ile,
•
Trakeal aspirat, bronkoskopik
örnek, balgam alınacak ise VTM
veya steril, vida kapaklı ve
sızdırmaz kaplara
2-3 ml,
•
Tüm örnekler alındıktan hemen
sonra buzdolabında (2-8°C)
muhafaza edilmeli ve ivedilikle
laboratuvara ulaştırılmalı
Anestezistler için öneriler
Poliklinik önlemleri
•
Tüm personel maske kullanmalı
•
En az 1 metre mesafe
•
El yıkama: en az 30 sn süresince, sabun veya antiseptik ile
•
Yüksek alkol bazlı el dezenfektanı ortak alan ve poliklinikte bulunmalı ve kullanılmalı
•
Olası vaka değerlendirildikten sonra maske, göz koruyucu ve koruyucu önlükler enfekte
kabul edilip değiştirilmeli ve enfekte atık torbasına atılmalı
•
Hasta olası vaka ise temas ettiği tüm yüzeyler dezenfekte edilmeden, yeni hasta muayene
odasına alınmamalı
•
Olası vaka ise, hasta tek kişilik odaya alınıp temas izolasyonu uygulanmalı ve bildirim
yapılmalı
•
Poliklinik sahası ve odası sık havalandırılmalı
•
Öğle arası ve gün sonunda poliklinik odaları ve ortak alanlar, koruyucu kıyafet giyilerek
personel tarafından temizlenmeli
Operasyon odası önlemleri
•
Odada laminer akım yada negatif basınçlı hava temizleme sistemi olmalı
•
Odadaki personel sayısı mümkün olan en az kişiye indirgenmeli
•
Tüm personel kişisel koruyucu ekipmanları (göz koruma, N95/N99
maske, eldiven, önlük dahil) eksiksiz kullanmalı (tüm ekipman sıvı
geçirmez özellikte olmalı)
•
Vaka bitiminde tüm ekip koruyucu kıyafetleri enfekte tıbbi malzeme
atık kutusuna atmalı ve tüm oda temizlendikten sonra yeni vaka
alınmalı
•
Eğer COVID-19 vaka sayısı çok ise, bu vakalar mümkün ise hep aynı
operasyon odasında alınmalı
Endotrakeal entübasyon
•
Malzeme hazırlığı önceden yapılmalı, kontrol listesi uygulanmalı
•
Odanın kapısı devamlı kapalı olmalı, giriş-çıkış minimalize
edilmeli
•
Tüm yüz vizörü, uzun çift kat eldiven, N99/FFP3 maske
•
Uyanık fiberoptik entübasyondan ve LMA dan kaçınılmalı
•
Yüksek akım nazal oksijen ve CPAP/BİPAP gibi non-invaziv
ventilasyon teknikleri uygulanmamalı
•
Videolaringoskopi/Glidescope gibi cihazlar, anesteziste damlacık
bulaşı ihtimalini azaltabilir
•
Yüz maskesi ile solunum devresi arasına yüksek etkinlikli
hidrofobik filtre yerleştirilmeli
•
Maske ventilasyonu esnasında, kaçak olmamalı ve düşük tidal
uygulanmalı
Endotrakeal entübasyon
•
Entübasyon ekipteki en deneyimli anestezist tarafından uygulanmalı
•
Hızlı seri indüksiyon ile entübasyon planlanmalı (mümkünse süksinilkolin ile)
•
Entübasyonda kafın yerine dikkat edilmeli, kaçak olmamalı
•
Entübasyonu uygulayan kişi, tüpü yerleştirdikten sonra hiçbir yere
dokunmadan eldiveni değiştirmeli ve el hijyenini sağlamalı
•
Tekrar kullanılacak olan tüm ekipmanlar etiketlenmiş şekilde kapalı
taşınmalı, taşıyacak ve dezenfeksiyonu sağlayacak kişi bilgilendirilmeli ve
koruyucu giymeli
•
Odadaki tüm personel ekipmanları odadan çıkmadan çıkartmalı ve el hijyeni
sağlanmadan yüze veya saça dokunulmamalıdır
Sağlık çalışanı: En riskli gruptur.
Kendini her aşamada kontrol etmelidir.
•
Tüm personel, hastalık belirtilerine karşı kendini değerlendirmeli ve takip
etmeli
•
Her aşamada planlı ve kontrollü davranması gereklidir.
•
Şüpheli temas var ise, personele gerekirse erken izolasyon uygulanmalıdır
•
Tüm personele eğitim verilmesi
Olası bir salgında, bu tedbirleri uygulayabilmek için
yeterli sayıda kişisel koruyucu ekipman temin edilmiş
ve depolanmış olmalıdır.
Teşekkürler…
Dostları ilə paylaş: |