Aniqlash. Transformatorlarni ichki izolyatsiyasini holatini aniqlash. Elektr jihozlarni sinash usullari

3. Profilaktika sinovlarini hajmi. 
 
Sinov ishlari tashkiliy va texnik tadbirlar bajarilgan xolda ximoya 
vositalaridan foydalanib bajariladi. 
Dielektrikning xolatining yomonlashishini uning dielektrik isrof burchagini 
(tgδ) ni oʻlchash orqali aniqlanadi, chunki bu isrof dielektrikning sifatini 
belgilaydi. Toza dielektriklarda bu isrof juda kichik, lekin dielektriklarda 
ifloslanish va xoʻllanish xisobiga bu anchagina oshadi. Dielektrikning eskirishi esa
uning kimyoviy yemirilishiga va dielektrik isrofning oshishiga olib keladi. 
Dielektrik isrof burchagini xisoblash profilaktik sinashning asosiy usullaridan 

---

xisoblanadi, lekin u takomilashgan usul xisoblanmaydi. CHunki dielektrikning 
kichik xajdagi tarqalgan defektni aniqlashda katta xotolikga yoʻl quyishi mumkin. 
SHuning uchun maxaliy defektlarni aniqlashda maxsus usullarni qoʻllash tavsiya 
etiladi. Lekin shuni takidlash lozimki ba’zi xollarda dielektrikdagi maxaliy 
defektlarni bu usullar bilan xam topib boʻlmaydi, misol uchun dielektrikda xususiy 
teshilishi natijasida teshilgan joyda oʻtkazuvchan qatlam xosil boʻldi. Bunday 
defekt teshilish kuchlanishining juda katta qiymatga pasayishiga olib keladi va u 
ancha oshirilgan kuchlanishni qoʻyish orqali sinaladi. 
Demak izolyatsiyani profilaktik sinashning bir qancha usullari mavjud. 
SHuning uchun xar bir izolyatsiga munosib boʻlgan defektlarni profilaktik 
tekshirish uchun bir qancha usullar gruxini qoʻllash tavsiya etiladi. 
Bundan tashqari profilaktik sinashning quyidagi usullari xam mavjud: 
1. 
Singish tokiga boʻlgan qarshiliqni oʻlchash; 
2. 
Dielektrikni rengen nuri bilan yoritish; 
3. 
Dielektrik boʻylab kuchlanishning taqsimlanishini oʻlchash; 
4. 
Oshirigan kuchlanish usuli. 
Yuqori kuchlanish bilan sinov ishlarini oʻtkazish uchun ish joyi tayyorlashda 
oʻlchov asboblari va sinov oʻtkazilayotgan qurilmani shunday joylashtirish keraki 
xizmat koʻrsatayotgan xodimlarga mos va xavfsizligi ta’minlansin. 
Yuqori kuchlanish bilan sinov ishlarini oʻtkazishda asosiy e’tiborni sinov 
ishlari tugalangandan soʻng sinov oʻtkazilayotgan qurilmadagi qoldiq zaryadni 
razryadlashga qaratilishi kerak.