Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

2.3. Aholi migratsiyasi

Aholi migratsiyasi ( lotincha migration “ko‘chish”)-yashash joyini doimiy yoki vaqtincha o‘zgartirish maqsadida ko‘chishdir. Bugungi kunda yer shari aholisining, uning hududlari bo‘ylab joylashuvi, zichligi aholining tabiiy o‘sishi bilan bir qatorda, migratsion harakatining ham natijasidir. Insonlar, yashash, ishlash, o‘qish, va rekreatsiya maqsadlarida doimo hududlar bo‘ylab harakat qiladilar. Ularning hududiy harakatlari maqsadlariga binoan turli muddatlarga belgilanadi. Aholining ma’lum qismi asosan o‘qish, ishlash maqsadida o‘zlariga yaqin shaharlarga yoki qishloqlarga yashash joyini o‘zgartirmagan holda, bir kunda borib qaytadilar. Aholining bunday harakatini mutaxassislar “mayatniksimon migratsiya”deb o‘rganadilar va haqiqiy migratsion harakatga qo‘shmaydilar.Aholi migratsiyasida aksariyat mutaxassislar aholi yashash joyini o‘zgartirish jarayoniga asoslanadilar. O‘zbekstonda o‘tkazilgan aholi ro‘yxatlarida respublikada ko‘chib kelib, ikki yildan kam yashagan aholi migrant hisoblangan.

Aholini bir hududdan ikkinchi hududga ko‘chib kelib, yashash muddatiga qarab doimiy (ko‘chib ketgan aholi, oldingi yashagan hududiga qaytmaydi) va vaqtincha migratsiya turlari ajratiladi. Vaqtincha migratsiyada aholi o‘qish, armiya xizmati, shartnoma asosida ishlash uchun a’lum muddatga yashash joyini o‘zgartiradi.

Migratsiyaning asosiy belgilaridan biri ma’muriy chegarani kesib o‘tish (davlat, viloyat, aholi maskanlari va h.k.). Ana shu asosda migratsiya tashqi (emigratsiya va immigratsiya) va ichki migratsiyaga ajratiladi.