Қarshi muҳandislik-iқtisodiyot instituti “Axborot texnologiyalari va matematik modellashtirish” kafedrasi assistenti J

outtextxy(getmaxx, div 2+2, getmaxy div 2+2, ‘kompyuter olami’);
setcolor(4);
outtextxy(getmaxx, div 2+4, getmaxy div 2+4, ‘kompyuter olami’);
readln;
closegraph;
end.


Nazorat savollari

1. 
   Pascal dasturlashtirish tilidagi modul deganda nimani tushinasiz?
   
2. 
   Pascal dasturlashtirish tilidagi qaysi modullarni bilasiz?
   
3. 
   Pascal DTda modullar qaysi kalitli suz orqali e‘lon kilinadi?
   
4. 
   Pascal DTda grafikli rejimga o’tish va yopish uchun qaysi operatorlardan foydalaniladi?
   
5. 
   Pascal tilida necha xil ranglardan foydalaniladi va ranglar qaysi operator orqali beriladi?
   
6. 
   Aylana chizish operatorining umumiy ko’rinishini yozing va tushintiring
   
7. 
   SHaqllarni buyash usullari qaysi operatorlar orqali bajariladi?
   
8. 
   SHaqllarni buyashning necha xil usullari mavjud?
   
9. 
   SHaqllarni buyashda rangning nomeri urniga rangning inglizcha atamasini yozish mumkinmi?
   
10. 
    Grafik rejimda matnlar qaysi operatorlar orqali chiziladi?
    

Mavzu: Aniq integrallarni taqribiy hisoblash usullari, algoritmlari
va dasturlari

Reja:

1. 
   Aniq integralni hisoblashning asosiy formulasi
   
2. 
   Aniq integralni taqribiy hisoblash usullari
   
3. 
   Aniq integralni taqribiy hisoblashning trapetsiya usuli
   
4. 
   Aniq integralni taqribiy hisoblashning Simpson usuli
   

Tayanch iboralar: Integral, aniq integral, integralni hisoblashning asosiy formulasi, integralni taqribiy hisoblash usullari, to’g’ri turtburchak formulasi, trapetsiya formulasi, parabola usuli, Simpson formulasi, taqribiy hisoblash usullarining aniqligi
Aniq integralni hisoblashning asosiy formulasi
Oliy matematika kursidan malumki aniq integrallar asosan N‘yuton-Leybnits formulasi bilan hisoblanadi. Yani quyidagi formula bilan hisoblanadi:

Bu yerda F(x) funktsiya f(x) funktsiyaning boshlangich funktsiyasi. а-integralning quyi b-esa yuqori chegarsi. Nyuton–Leybnits formulasi bizga ma‘lumki elementar funktsiyalar uchun foydalanish qulayrok.
Lekin har qanday f(x) funktsiyaning boshlangich funktsiyasi elementar funktsiya bulavermaydi, yani integrallash murakkab bo’ladi. Bunday aniq integrallarni N‘yuton-Leybnits formulasi bilan hisoblab bulmaydi. Bunday hollarda integrallarni taqribiy hisoblash usularidan foydalanib integrallarning taqribiy kiymatlari topiladi.