Қarshi muҳandislik-iқtisodiyot instituti “Axborot texnologiyalari va matematik modellashtirish” kafedrasi assistenti J

f(x)=ln(x²+3x+1)
ko’rinishida yozib olib, bu funktsiyadan blok–sxema va dastur tuzishda foydalanamiz. Foydalanuvchining funktsiyasini algoritm va dasturda f harfi bilan, funktsiyani a nuqtadagi kiymatini f(a) va b nuqtadagi kiymatini f(b) bilan, bo’linish kadamlarini i harfi bilan, bo’laqlar sonini n harfi bilan, oralikchalar uzinligini h harfi bilan, integral osti yigindisini s harfi bilan, integralning kiymatini esa J harfi bilan bilgilab olamiz.
Endi integral kiymatini taqribiy hisoblash uchun barcha ma‘lumotlar tayyor bo’lgandan keyin integral kiymatini taqribiy hisoblash trapetsiya va Simpson usullari uchun hisoblashning algortmi blok-sxemalari va Pascal dasturlashtirish tilida dasturlarini tuzamiz.
1)

{Integralni trapetsiya usulida taqribiy hisoblash dasturi} Program integral1(input,output); Uses crt; var a,b,h,s,J:real; i,n:integer; {nostandart funktsiyani tavsiflaymiz} function f(x:real):real; begin f:=ln(x*x+3*x+1); end; begin clrscr; write(‘quyi chegara a=’); readln(a); write(‘yuqori chegara b=’); readln(b); write(‘bo’laqlar soni n=’); readln(n); s:=(f(a)+f(b))/2; h:=(b-a)/n; for i:=2 to n do s:=s+f(a+(i-1)*h); J:=h*s; textcolor(13); writeln(‘integral kiymati J=’,J:3:4); end.

{Simpson usuli}