Ashtarxoniylar davri Buxoro memorchiligi

Abdulazizxon hukmronligi davrida metibor qaratilib, Buxoroda orta osiyo memoyat ulkan meOcherki iskusstva Sredney Aziilumot berilgan. Shuningdek, hukmdor olyozmalar kutubxonasini tashkil etadi. Abdulazizxon tomonidan barpo etilgan Mirakon, Bozori Gorta Osiyo meta nozik did bilan ishlanganligi bilan alohida ajralib turadi. Unda bir-biriga yaqin bounligi muqarnas qismida ajoyib manzara kasb etib turadi. Madrasada ishlatilgan hamma bezaklar unligi qojalik binolari qurilishiga alohida elib, ularning aksariyati shahar markazlarida, bozor va savdo rastalari yaqinida qurilgan. Birgina Registon maydonining olgan. Afsuski ushbu inshoot bizning kungacha etib kelmagan.
Olingan. Umumshahar yoki guzar hammomlari bir-biridan farq qilgan1. Op hollarda masjidlar yonida barpo etilgan.
Buxoro metibor qaratilgan botiradigan joylar) qurilgan.
Buxoro meanalar keyingi davrlar uchun ham xarakterli bonggi podsholari davrida Buxoro Registonida Bolo-Hovuz masjidi barpo etilgan. Ubaydullaxonning hukmronlik yillari oUbaydullanomay bergan voqealar bayon etilgan3. Ammo kitob uning vafotidan keyin yozilgani matibor qaratgan. U madrasa va Buxoroning gi(1709)ni barpo qilgan1.
XVIII asr shaharsozligida Buxoro Registoni gasining torisidi 1712-yilda Bolo-Hovuz masjidi barpo etildi2. Joniylar davri meplab inshootlari bizning kunimizgacha etib kelmagan va tadqiqotchilar nigohini orta asr uylari andazasi saqlangan bochalar suv va daraxtlari kam holatda uchrab turgan3. Buxoro shahridagi boy zodagon va savdogarlarning uylari 3 qismdan iboart bojalik, erkaklar va ayollar hovlilariga bojaev uyi sanaladi. Ushbu hovlidagi mehmonxonalar, xonalarning soni, katta-yu kichikligi xonadon sohibining jamiyatdagi mavqeini belgilagan4.
Ushbu davrlarda hukmdorlar saroylari ikki xil vazifani bajarganligi manbalarda yozilgan. Birinchisi muriy-siyosiy vazifalarni bajarishga molib, qallib, boglar bagtgan. Buxoro Arkida yashagan Nosirxon ToTahqiqottadi5.
Ashtarxoniylar davriga kelib shaharsozlikda asosan ansambl shakldagi tarixiy-metarishni boshladi va bu hozirgi kunda Buxoro shahrining eski shahar qismida saqlanib qolgan tarixiy inshootlarda oz davri mersatadi. Eng qiziqarli jihati shaharni obodonlashtirish va yangi inshootlarning qurilishiga saroy amaldorlari ham oshib, oyishdi. Memorlar inshootlarning qurilishiga alohida epincha terrakota asosida geometrik mozaikani ham ishlatishgan1. Ammo siyosiy va iqtisodiy tanazzul oqibatida ularda ishlatilgan bezaklarning sifati tobora pasayib boravergan. Hozirga qadar saqlanib qolgan joniylar davri masjid va madrasalardagi devoriy bezaklar bunga misol.
http://fayllar.org