Atalar deyir

yanlıq

: 

yalhalıq

. 

iştibah)

. 

587. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

n göz

ə

l dosdu durur h

ə

r k

ə

sçün k

ə

ndi özü. 

ə

n göz

ə

l güzgü dosdun gözü. 

ə

n göz

ə

li m

ə

nd

ə

 deyil, m

ə

nd

ə

kil

ə

r 

ə

n göz

ə

l. 

ə

n iyi, 

ə

n pis, dil il

ə

 ür

ə

k. 

ən kötü ana, anadilin danandır

. 

ə

n kötü durum, 

ə

n kötü seçim. - ya ölüm, ya öldürüm. 

ən kötü, ağır yaşamı gizlisi çoxlar yaşarmış

. 

(gizl

ə

tm

ə

k, k

ə

ndi içind

ə

, ikinci 

m

əni yaratmaqdır

. 

ekkiz yaşam)

. 

ə

n 

kötüsün ağır güvəndiyin yaşatır

. 

ən qaba alçaqlığı, ə

n 

yovuqdan gör

əqıl

. 

ən qatı yakıt, ''bu son yakıt'' demə

kdir

. (

yakıt

: 

(yanmışlıq)

. q

ə

l

ə

t. x

ə

ta. 

iştibah

. 

s

ə

hv). 

ən qolay güntaylıq, iç durumun, dışarla uyqunutmaqdır

. (

güntaylıq

: 

xoşbaxlıq

). 

ə

n mutlu olmaq üçün, evr

ə

nin 

ən yaxcılarına, gözə

ll

ə

rin

ə

 yiy

ə

l

ə

nm

ə

k deyil, 

evr

ə

nin 

ən yaxcıların göyçə

kl

ərin yapmaqdır

. 

ən sevişli kimsə

l

ə

r, 

ə

n iyiy

ə

 yox yiy

ə

, 

ə

n iyisin yapanlar. ( 

sevişli

: sevincli

). 

ən tez qızan ürə

kdir, 

ən tez soğuyanda

. 

588. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ən ucalar ucası, ə

n ulula

r uluğu, ə

n dibl

ə

rin d

ərini sığmaz qalmaz ölçüyə

. 

(

h

ə

r n

ə

rs

ə

nin sonu var, h

ə

r 

əğinin donu var)

. 

ən uzaq yolu adam, addım addım gedib gə

l

ə

r, 

ən ağır daşı, su damcı 

damcı damıb, də

l

ə

r. 

ə

n uzun dözüm ölüm

ə

 

bitmiş

. 

ən yaxından bə

kl

ə

yin, 

ə

n gücüz

ə

 ged

ə

ni. 

ə

n ya

xının satılar, özgə

l

ə

r

ə

 

qatılar, güman edmə

 özg

ə

y

ə

, güv

ə

n olsun 

k

ə

ndiv

ə

. 

ən yaxının satılar, özgə

l

ə

r

ə

 

qatılar, güman edmə

 özg

ə

y

ə

, güv

ə

n olsun 

k

ə

ndiv

ə

. 

ən yaxşı dos odur ki, qarşı durmaya

. 

əndi başın tutmayan, öz yağında qavrular!

. 

(tutmayan: qormayan). (ki

şi, 

özlüyün, özgürlüyün düşünmə

lidir). 

(qonşu dadına uman, 

dadlar içr

ə

, yad qalar). 

ə

n

ə

 

yaxın sə

nd

ən ıraq düşürsə

, dem

ək ona başqabiri yaklaşıb

. 

ə

ng

ə

l gül

ə

 

basılı, ə

ng

ə

l güld

ən asılı, gül olmasa, ə

ng

əl başı qazılı

. 

(

başı 

qazılı

: m

ə

hkum). (pisl

ər yaxcılrın çotuna (hesabına) yaşırlar)

. 

ə

ng

ə

l il

ə

 tikan, biri yardan, biri güld

ə

n (olur). 

ə

ng

ə

l il

ə

 tikan, biri yardan, biri güld

ə

n 

(

olur

). 

589. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

ng

ə

ll

ə

ri 

ə

ng

ə

ll

ə

m

ə

k geri saxlar ged

ə

ni, k

ə

ndi yolun, k

əndi qolun doğru 

geds

ə

n ir

ə

li. 

ə

ng

ə

ll

ə

rl

ə

 

boğuşma, dik tut başın doğru y

ola ir

ə

li. 

ə

ng

ə

ll

ə

rl

ə

 

uruşa, ilgəri yür utuşa

. 

(mane'l

ə

rl

ə

 

vuruşub, ilə

ri yeri z

ə

f

ə

r

ə

r

ə

 

sarı)

. 

ənginardan soruşdular, yuvan hardadır, demiş

: kül

ə

k bil

ə

r. 

ər ağacı gül ağacı, taqsırım var, vur ağacı

. 

ər altında at olur, qeyrət altında ə

r olur. 

ə

r altun il

ə

 ölçülm

ə

z, 

ə

rd

əmli baş, dil gə

r

ə

k. 

(dil: söz. 

düşüncə

). 

ər arvad arası ipə

kdir, araya gir

ə

n köp

ə

kdir. 

ər arvad savaşı, batı küləyi, axşam düşüncə

 yatar. 

ər arvad savaşı, batığay yeli, gün düşə

r yatar. 

(

batığay yeli

: 

axşam qalxan 

batsı yeli)

. (

gün düşə

r: gün in

ə

r. gün batar). 

ər arvad şamı danğa də

k yana

?!. (ist

ək dolular, bıraxıb getdi, edmə

z

ə

m dedi, 

edm

ə

zin etdi). (dosd, yar sözün

ə

 baxan, yolda qalar. k

ə

ndiv

ə

 

güv

ə

n). 

ər arvadın arası, yaz günlərin havası

. 

ər arvadın savaşı, yaz gününün yağışı

. 

ər arvadın savışı, yay gününün yağışı

. 

(heç biri çox sürm

ə

z). 

ər arvadlıq qarıdar, yaman olsa ə

rarvad. 

590. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ər arvadlıq, dillə

 

qıla (

tel

ə

) bağlıdır

. 

ər arvatlıq andağı, uymur bu çağ yaşama

. 

(

andağı

: sözl

əşmə

si. muqavil

ə

si). 

(olsunki: b

ə

'z

ə

n). 

ər aytmaz, aytdı qayıtmaz

. (

ayı

tmaq: dem

ə

k

). 

ər aytmaz, aytdı qaytmaz

. (

aytmaq: dem

ə

k. 

söz vermək

). 

ə

r bildiyini, d

əyirman döndüyün düşünür

. 

ə

r bildiyini, d

əyirman döndüyün düşünür

. 

ə

r bilimd

ə

n qut bulur. 

(insan elimd

ən xoşbə

xlik, dinclik tapar). 

ə

r çöld

ə

 olar, çör

ə

yi evd

ə

. 

ə

r çör

ə

yi, 

ər qursağında qalmaz

. 

ər doğan yerini küysə

r (

ist

ə

r

), it doyan yerini. 

ər dosdunun tanışı, qadın boydaşının

. 

(

boydaşının

: 

yaşam yoldaşının)

. 

(kişi 

dosduna, qadın yoldaşına çə

k

ə

r). 

ər ev yapır, xanım oda

. 

ə

r 

ə

km

ə

yi, alan (meydan) 

ə

km

ə

yi. 

(

ərin qazancı, arvadı üçün tapılan maldır, 

qolayca işlə

nir, yeyilir). 

ə

r 

ə

rd

əmi dosdunan, boydaşı seçən xanımdan

. 

ə

r 

ə

r

ə

 qonaq, tin t

ə

n

ə

. 

ə

r 

əri yoldaşlıqda, ev evi qonşuluqda tanır

. 

591. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ər qarır ə

rkd

ən, xatun qarır görkdə

n. 

(

ə

rkd

ə

n: gücd

ə

n. ixtiyardan). (xatun: 

qadın

. z

ə

n

ə

n). (görkd

ə

n: göz

ə

llikd

ə

n). 

ə

r qocalar, könülki yox. 

ə

r qocalsa 

ə

rki ged

ər, diş qocalsa, görki gedə

r. 

(

ə

rk: güc. quvv

ə

t. (

diş

: 

dişi

. 

arvad). (görki: göz

ə

lliyi). 

ə

r n

ə

yin var n

ə

d

ə

ni bir ucubu, n

ə

mli yer görm

ə

s

ə

 hardan atacaq pas 

d

ə

mirin. 

ə

r od olar, arvad su. 

(

- 

s

ə

n ölmüy

ə

s

ə

n

). 

ər oğlu bunğazmaz, it oğlu qolazmaz

. (b

ə

niad

ə

m, ad

ə

m n

ə

v

ə

si uzun sür

ə

 

sıxıntıda qalmaz, it balası büdrə

m

ə

z). . 

ər olursa karvanında yol alır, aldışı böylə

 ged

ərmiş dünyanın

. (

aldışı

: 

ad

ə

ti). 

ər yalağı min, otur yalağı üç

. (

yalağı

: 

qayışı

. t

ə

sm

ə

si

). (

otur: y

ə

h

ə

r

). 

(kişini 

min yolla dil

ə

 tutmaq olar). 

ər yaşar, ə

rki ged

ər, qadın yaşar görki gedə

r. 

(

yaşar

: 

yaşad olar

. 

yaşlanar

. - 

yaşarmaq

: qocalmaq). 

ər yaşar, ə

rki ged

ər, qadın yaşar görki gedə

r. 

(

yaşar

: 

yaşd olar

. 

yaşlanar

. ( 

ə

rki: gücü). ( görki: göz

ə

lliyi

). 

ər, axar çaydır

. arvadis

ə

 ona ovsar. 

592. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ər, doğan yerin isdə

r, it doyan yerin. (

ər doğan yerini küysə

r, it doyan 

yerini). 

ər, doğan yerin isdə

r, it doyan yerin. 

(

ər doğan yerini küysə

r, it doyan yerini

). 

ə

r, 

əri yoldaşlıqda tanır, ev, evi qonşuluqda tanır

. 

ə

r, 

əri yoldaşlıqda, ev, evi qonşuluqda tanır

. 

ə

rarvad var birbirini qocaldar, 

ə

rarvad var birbiriyl

ə

 qocalar. 

ərarvadın gizli sözü, çatınca çağ, çalar üzü

. (

çalar üzü: 

açılar üzü

). 

ə

r-

arvadın savaşı, yaz gününün yağışı

. 

ə

rd

əm aldı, altun di

l. 

(

aldı

: 

alnı

. yüks

ə

yin. 

ə

n yüks

ə

yi. 

başı) (ə

rd

əm başı, til)

. 

ə

rd

əm başı dil, yardam başı il

. 

(dil: söz). (il: el). (d

əğə

rl

ə

rin 

ə

n yüks

ə

yi sözdür, 

köm

ə

k dil

ə

s

ə

n eldir). 

ə

rd

əm başı, dildir

. 

ə

rd

əm istir qorumaq toprağını, bu bacarma hər elin buyruğu də

l. 

(b

uyruğu

 

d

ə

l: qism

ə

ti deyil). 

ə

rd

əmin qolayı yox

. (

başarılıq, bir işi iyi bilmək heç çağım qolay ə

l

ə

 g

ə

lm

ə

z). 

ə

rd

əmin var bir qapını açıq tutut, yoxsa navar qapatmağa min qapı

. 

ə

rd

əmli ol sözün yoxa çıxmasın, yaxşılıqdan yalqu başa çıxmasın, bə

rk 

oturub boş 

yer

ə

 

söz danışma, qulaq duydu ağzını yum 

çıxmasın

. 

(yalqu: qanmaz, annamaz) (Araz T

ə

brizli). 

593. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

rd

əmli ol sözün yoxa çıxmasın

. (

ə

rd

ə

mli: 

ə

r d

ə

mli: 

kişi nə

f

ə

sli. 

kişi sözlü)

. 

(yoxa: 

boşa

. puça. puka). 

ə

rd

ə

msizd

ə

n qut ç

ə

rtilir

. (qut: 

şans)

. (ç

ə

rtilir: 

cayır

. q

açır)

. 

ə

rd

ən aş, eldə

n yok. (

aş

: keç). 

ə

rd

ə

ni dil bilg

ə

 

sözü yaştuq yola yaxtuq sə

p

ə

r

. (

ə

rd

ə

ni: 

ə

rd

ə

nli: 

tutarlı

. 

qiym

ə

tli

). 

(

yaştuq yola

 

yaşam, hə

yat yoluna). (yaxtuq: 

ışıq)

. 

ə

rdi üz

ə

 

ə

r

ə

n

ə

r, 

ə

rd

ə

m b

əyi, bilik dağ

. 

(üz

ə

: 

ə

rsiy

ə

) (

ə

rd

ə

m b

ə

yi: l

ə

yaq

ə

t 

kanı)

. 

(çıxdı ə

rsiy

ə

 

kişilə

r, l

ə

yaq

ət kanı, elm dağı)

. 

ə

rdi ver

ə

r d

ərmanını gizlə

d

ər, ov bıraxar ovçuya iz izlə

d

ə

r, yaman dünya, 

yalan dünya. 

ə

r

ə

 getm

ək hasatdır, ə

r donu tikm

ə

k ç

ə

tin. 

ə

r

ə

 

qadaş gə

r

ək düşman dağıda, ki demişlər yavuz qardaş yağıda

. 

(

yavuz: 

pis. yaramaz) (

yağıda

: 

düşman içində

. 

düşmana yaxcıdı

). 

ə

r

ə

 

qılqan yaxşılıq, yerə

 batmaz. 

(kişiyə

 

yapılan iyilik, boşuna getmə

z). 

ə

r

ə

 

ver atın, elə

 

ver aşın

. 

ə

r

ə

n 

ə

r

ə

kl

ə

 

yaşır, ə

r

ə

n irk

əsiz çaşır

. 

(

ə

r

ə

kl

ə

: amacla). (irk

ə

siz: 

amacsız

. 

m

ə

nzilsiz. m

ə

qs

ə

dsiz). 

ə

r

ən olan savaş günü kə

ndi özün itirm

əz, min munğ çək, bir işini bitirmə

z. 

(

munğ

: 

qayğı)

. 

594. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

r

ə

nl

əri ayrılmış, ıssız yerində

 

qalmış

. 

(

ə

r

ə

nl

ə

ri: 

adamları) (

ıssız

: ür

ək sıxıcı

. 

t

ə

ki t

ə

nha) (yerind

ə

: yurdunda). 

ə

r

ə

nl

ə

rin n

ə

rs

əsi yox itirsin, itirmişsə

 ümidin. 

(

ə

r

ə

nl

ə

rin n

ə

rs

ə

si yox: 

ə

r

ə

nl

ə

r

ə

 n

ə

rs

ə

 qalmaz). (ümidin: 

umacağın

. 

amacın

). 

{amac 

h

ə

r yolun 

dalqacıdır) (

dalqacı

: 

çaxmıqı

. müh

ə

rriki)}. 

(kişi üçün 

durmuş, yaşam seçdiyi dilə

kl

ə

 sürür) ). (

ə

r

ə

nl

ə

rin n

ə

rs

ə

si 

yox: 

ə

r

ə

nl

ə

r

ə

 n

ə

rs

ə

 qalmaz). 

ə

r

ə

nl

ərin sağı solu olmaz

. (

b

ə

yl

ə

r ist

ə

kl

ə

ri kimi yaparlar). 

ə

rgin olan bir im il

ə

 söz qanar. (

ə

rgin: bilgin

). 

ərgin olan qaşdan anlar (bilər) işini (arif olan işarə

d

ə

n söz qanar). 

ə

rginliyin d

əğə

ri 

ə

ld

ə

 ik

ən, ağçanın dəğə

ri cibd

ə

 ik

ə

n b

ə

ll

ə

nsin

. 

(

ə

rginliyin: 

azadlığın)

. 

ə

ri qoy o

lan qadın, günü gündən yaşınar

. 

(qoy: qoyun. tabe') (

yaşınar

: 

g

ə

ncl

əşə

r. 

cavanlaşar)

. 

ə

rigidi 

ər tanır, qayər yaxşı pisi nə

 bilsin. 

(

tanır

: d

əğə

r verir). (qay

ə

r: 

çaşqın

. 

kor eşşə

k. nak

ə

s). 

ərik irni yağlı, ə

rm

əğu başı qanlı

. 

(

ə

rik: ç

ə

rik. çevik. 

çalağ)

. (irni: 

dodağı)

. 

(

ə

rm

əğu

: g

əvşə

k. t

ə

mb

ə

l).