Avropa İttifaqında nüvə tullantılarının utilizasiyası: həcmlərin artması və həlli yoxdur Volfqanq Neyman
Yüklə 0,78 Mb.
|
Bütün məlumatlar 2009-cu il Birgə Konvensiya hesabatından götürülmüşdür və 31.12.2007-ci il tarixinə etibarlıdır Tullantıların idarə edilməsi zamanı qarşıya çıxan əsas problemlər: Hollandiyada radioaktiv tullantıların son utilizasiyası problemi həll olunmamış qalır. Bu şəraitdə Borsel AES-in istismar müddəti xeyli uzadılmış, onun ərazisində yeni reaktor blokunun tikintisi nəzərdə tutulmuşdur. İşlənmiş yanacağın təkrar emalından və ondan yeni yanacaq elementləri alındıqdan sonra radioaktiv materialların müxtəlif emalı tələb olunur. Bunun nəticələri aşağıdakılardır: İşçilər radiasiya təhlükələrinə məruz qalırlar Radionuklidlərin intensiv şəkildə buraxılması və nəticədə əhaliyə və ətraf mühitə radiasiya məruz qalma təhlükəsinin artması, Qəza və qəza riskinin yüksək olması, Sürətli yayılma riski yüksəkdir. Hollandiya hesabatlarında uzunmüddətli saxlama sonrası qabların vəziyyəti haqqında məlumat verilmir. Digər Aİ ölkələrinin təcrübəsi göstərir ki, 20 il saxlandıqdan sonra, hətta ondan əvvəl də qablarda korroziya və digər zədələnmələr yaranır. Buna görə də, yüz illik saxlama müddəti vəziyyətində konteynerlərə texniki qulluq və müntəzəm təmirin zəruri olacağı güman edilir. Bu da işçilərin və əhalinin radiasiyaya məruz qalmasına səbəb olacaq. Bir müddət əvvəl böyük həcmdə tükənmiş uran heksaflorid yenidən zənginləşdirmə üçün Hollandiyadan Rusiyaya göndərilmişdi. Bütün UF6-nın təxminən 4/5-i Rusiyada qalacaq. Rusiya və Hollandiya arasında imzalanmış müqavilələrdə tullantıların sonrakı idarə olunması ilə bağlı qarşılıqlı öhdəliklər nəzərdə tutulmur. Yalnız aydındır ki, uzunmüddətli saxlama Rusiya üçün məqbul deyil. Bu, açıq hava konteynerlərində uzun müddət saxlanmasına səbəb ola bilər. Bu seçim təhlükəsizlik tələblərinə ümumiyyətlə cavab vermir. Tullantıların konteynerlərdən sızması ətraf mühit üçün fəlakətli dərəcədə təhlükəli ola bilər. Çox aşağı səviyyəli tullantıların ümumi sektora göndərilməsi metodunun sistemli tətbiqi fon radiasiyasının artmasına səbəb ola bilər. RUMINİYA nüvə elektrik stansiyaları və digər ilkin tullantı mənbələri: Çernavoda AES-də iki enerji reaktoru işləyir, daha bir reaktorun isə orada tikilməsi planlaşdırılır. Bir tədqiqat reaktoru işləyir, biri isə istismardan çıxarılır. Bir uran mədəni fəaliyyətdədir, digərinin işlənməsi planlaşdırılır. Bir mədən artıq bağlanıb. Tullantıların idarə edilməsi konsepsiyası: İşlənmiş yanacağın müvəqqəti saxlanması reaktor hovuzlarında 6 il müddətində həyata keçirilir. Sonra bu yanacaq təxminən 50 il quru konteynerlərdə saxlanılır. Dərin geoloji birləşmələrdə son utilizasiya 2050-ci ildən həyata keçiriləcək. Tədqiqat reaktorlarından işlənmiş yanacaq da müvəqqəti saxlandıqdan sonra son utilizasiyaya göndəriləcək və ya təchizatçı ölkəyə qaytarılacaq. Aşağı və orta səviyyəli uzunömürlü tullantılar kondisiyalaşdırılaraq təxminən 50 il müddətinə müvəqqəti saxlama üçün göndərilir. Dərin geoloji birləşmələrdə dəfn 2050-ci ilə qədər başlamayacaq. Aşağı və orta səviyyəli qısamüddətli tullantılar müvəqqəti anbara yerləşdirilir. Son utilizasiya üçün onlar yerüstü anbara göndərilir. Saxlama anbarları ilə bağlı vəziyyət Mövcud sənədlər (2009-cu il Birgə Konvensiya Hesabatı və Aİ-də Radioaktiv Tullantıların və İstifadə olunmuş Yanacağın İdarə edilməsinin Vəziyyəti üzrə Altıncı Hesabat) işlənmiş yanacaq anbarı probleminin həlli üçün əhəmiyyətli tədbirlərin görüldüyünü göstərmir. Qısamüddətli aşağı və orta səviyyəli tullantılar üçün yer səthinə yaxın anbar 2014-cü ildə istifadəyə veriləcək. Yuxarıdakı sənədlərin yeri hələ bilinmir. Tullantıların idarə edilməsi obyektləri və yaranan tullantıların həcmi:
Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||