Axborot texnologiyalari va jarayonlarni matematik modellashtirish

Axborot texnologiyalari - ma’lumotlarni to’plash, ularga ishlov berish, saqlash, uzatish va ulardan foydalanish jarayonida hisoblash texnikasidan foydalanish yo’llari, usullari va uslublaridir.
Axborot texnologiyalari - hujjatlashtirilgan axborot, jumladan dasturli vositalarga ishlov berishning jami uslublari, yo’llari, usullari va vositalari hamda ulardan foydalanishning belgilangan tartibidir.




¹ O’zbekiston Respublikasining “Aхborotlashtirish to’g’risida” gi Qonuni. Toshkent shahri, 1993 yil, may
AXBOROTLASHGAN JAMIYAT HAQIDA TUSHUNCHA.
Axborot texnologiyalari - inson faoliyatining turli sohalarida axborot mahsulotini ishlab chiqarishda axborot jarayonlarini amalga oshirishning jami usullaridir.
Axborot texnologiyalari - insonlar tomonidan axborotni yig’ish, saqlash, ishlov berish va tarqatish uchun foydalaniladigan jami uslublari, qurilmalar va ishlab chiqarish jarayonlaridir.
Axborot texnologiyalari - ob’ekt, jarayon yoki hodisa (axborot mahsulot) holati haqida yangi sifatdagi ma’lumotlarni olish uchun foydalanadigan ma’lumotlarni (birlamchi) yig’ish, ishlov berish va o’zatish vositalari, hamda usullari majmuasidir.
Axborot texnologiyalari - axborot oqimini yig’ish, saqlab turish, ishlov berish va uzatishni kompyuterlar yordamida amalga oshiradigan usullar majmuasidir.
Axborot texnologiyalari o’z-o’zicha mavjud bo’lmay, balki boshqa sohalardagi muammolarini hal etish uchun yangi axboriy texnika va texnologiyalarini yaratishga qaratilgan kompleks ilmiy – texnik sohadir. U boshqa sohalar, hatto jarayonlar va hodisalar noformallashuvi tufayli miqdoriy uslublarni qo’llash mumkin emas deb hisoblanadigan sohalarga ham tadqiqot uslub va vositalarini taqdim etadi. Axborot texnologiyalarida kompyuter texnikasi sharofati tufayli amaliy ro’yobga chiqish mumkin bo’lgan matematik modellash uslublarining hal qilinishini alohida ajratib ko’rsatish lozim.
Axborot texnologiyalari amaliy fan sohasi sifatida quyidagilar bilan shug’ullanadi:

• 
  axborot jarayonlaridagi qonuniyatlarni o’rganish (axborotlarni yig’ish, qayta ishlash, tarqatish);
  
• 
  inson faoliyatining turli sohalarida kommunikatsion – axborot modellarini yaratish;
  
• 
  aniq bir sohalarda axborot tizimi va texnologiyalarini ishlab chiqish va ularning hayotiy bosqichini, ularni ishlab chiqarish, ishlashni va hokazolarni loyihalash, ishlab chiqish bosqichlari uchun tavsiyalar tayyorlash.
  

va vazifalari.
Matematik ta’minot esa - bu axborot tizimi ishlab turishi uchun zarur bo’lgan matematik usullar, modellardan iborat. Matematik ta’minotga quyidagilar kiradi:

• 
  Boshqaruv jarayonlarini modellashtirish vositalari;
  
• 
  Tipik masalalarni tayyor yechish usul va vositalari (jumladan, matematik analiz, algebra, hisoblash usullari, differensial va integral tenglamalarga oid tayyor algoritm va usullar);
  
• 
  Matematik dasturlash, matematik statistika, ommaviy xizmat ko’rsatish va boshqa usullar.
  

“Axborot texnologiyalari va jarayonlarni matematik modellashtirish” fanini o’qitishdan maqsad talabalarni axborotni to’plash, saqlash, qayta ishlash va uzatishning asosiy qonuniyatlarini nazariy va amaliy masalalarda qo’llash uchun zarur bo’lgan asosiy tushunchalar bilan tanishtirishdan, yangiliklarni mustaqil o’rganib, uning tadbiqlarini o’zlashtirishga o’rgatishdan, talabalarning mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini o’stirishdan, ijodiy izlanishlarga va muhandislik masalalar yechimini axborot texnologiya tushunchalari yordamida bayon qilishga o’rgatishdan iborat.
Bu fan talabalarda ilmiy tafakkur va dunyoqarashni rivojlantirish asosida matematik modellar va ilmiy farazlarning qo’llanish chegaralari to’g’risida aniq tushunchalar hosil qilgan holda, uning qonuniyatlarini ongli ravishda o’zlashtirish hamda olingan bilimlarni mustaqil ravishda texnologik jarayonlarni boshqarishda va apparatlaridan foydalanishga qo’llashga qaratilgan.
Fanning maqsadi - bo’lajak muhandis-texnologlar kompyuterning yangi dasturiy ta’minotlarini, axborot tizimlarini, zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalarini yaxshi bilishi va kelajakda ushbu bilimlardan samarali foydalangan holda turli shakldagi axborotlarni qayta ishlash bo’yicha bilimlar darajasi bilan ta’minlash, hamda bo’lajak mutaxassislarda zamonaviy informatsion fikrlash va ilmiy dunyoqarashni shakllantirish, turli texnik bilimlarga oid
AXBOROTLASHGAN JAMIYAT HAQIDA TUSHUNCHA.
masalalarni kompyuter yordamida hal etish va informatsion modellashtirish ko’nikmalarini shakllantirishdan iborat.
Fanning vazifasi – “Axborot texnologiyalari va jarayonlarni matematik modellashtirish” fanining mohiyati, uning asosiy tamoyillari, vazifalari, yangi dasturiy ta’minotlar, axborot tizimlari va axborot kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirishning maqsad va vazifalari haqida tushuncha berish. Fanning dasturlash asoslari qismida dasturlash tilining tuzilmasi (C++ algoritmik tili), funksiyalari va asosiy parametrini o’rganish, shuningdek bu algoritmik tilning barcha imkoniyatlarini talabalarga o’rgatish. MathCAD tizimida matematik modellashtirishga doir bilimlarni zamonaviy pedagogik texnologiyalarga asoslangan holda o’qitish, talabani ushbu fan bo’yicha olgan bilimlarini real sharoitlarga qo’llash bo’yicha ko’nikmalar hosil qilishdir.