Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarinirivojlantirish vazirligi muso al-xorazmiy nomidagitoshkent axborottexnologiyalariuniversiteti tarmoq havfsizligi fanidan

---

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINIRIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUSO
AL-XORAZMIY NOMIDAGITOSHKENT AXBOROTTEXNOLOGIYALARIUNIVERSITETI
Keyingi avlod konveregent fanidan
Mustaqil ishi
Mavzu:Keyingi avlodning konvergent tarmoqlarida IPTV
i
Bajardi: Aloxo’jayev Umar Guruh 410-19
Tekshirdi: Normatova Dilbar

---

Reja:
1. IPTV- O'zbekistondagi yangi avlod televideniyasi
2. IPTV xizmatini taqdim etishning xususiyatlari
3. Tarmoq darajasidagi xavfsizligini ta’minlash bo’yicha choralar
4. IPTV ning foydali funksiyalari

---

IPTV-O'zbekistondagi yangi avlod televideniyasi(umumiy ma'lumot)
O'zbekistonda interaktiv televideniya(IPTV)xizmatlari NanoTelecom,UzOnline, Turon
Telecom, I-TV, Sonet, ISTV, East Telecom va boshqalar kabi bir qator kompaniyalar va
provayderlar tomonidan taqdim etiladi. Maqolamizda biz ushbu xizmatning eng
mashhur uchta provayderi.

---

 IPTV (Internet Protocol Television) - bu televizor signalini Internet
orqali samarali uzatishga imkon beruvchi zamonaviy texnologiya.
An'anaviy raqamli televidenie turlaridan farqli o'laroq, masalan, er usti,
kabel yoki sun'iy yo'ldosh, IPTV Internetda ishlaydigan to'liq interaktiv
xizmatdir.
Ushbu texnologiya sizga har xil onlayn kinoteatrlar,Time
Shift,VoD(Videoon Demand),Network Personal Video Recorder va
boshqalar kabiqo'shimcha xizmatlarni qo'shish orqali ideal tasvir va
ovoz sifatini olish, shuningdek televizor imkoniyatlarini sezilarli
darajada kengaytirish imkonini beradi.

---

 IP-telefoniya nima? IP-telefoniya yoki VoIP (Voice over IP) – bu Internet yoki ixtiyoriy
IP-tarmog’i orqali faks uzatish va telefon so’zlashuvlarini real vaqt rejimida tashkil
etish va amalga oshirish imkonini beruvchi texnologiyadir. Texnik tarafdan tovushni
raqamlashtirish yoki faksimil xabarini raqamli ma’lumotlarni uzatish kabi imkoniyati
mavjud. Shu ma’noda, IP-telefoniya Internetdan (yoki ixtiyoriy boshqa IP- tarmoqdan)
real vaqt rejimida ikki kompyuter foydalanuvchilari o’rtasida ovoz yoki faksimil
xabarlarini uzatish uchun foydalanadi. IP-telefoniya telefon serverlarining umumiy
ishlash prinsipi: bir tarafdan server telefon liniyalari bilan bog’langan va istalgan
mamlakat telefoniga ulanishi mumkin. Ikkinchi tarafdan server Internet bilan
bog’langan va istalgan mamlakat kompyuteriga ulanishi mumkin.

---

Server standart telefon signalini qabul qiladi, raqamlashtiradi (agar analog
bo’lsa), siqadi, paketlarga bo’ladi va Internet orqali kerakli joyga Internet
protokoli (TCP/IP) orqali jo’natadi. Tarmoqdan telefon serveriga keluvchi va
telefon liniyasiga yuboriluvchi paketlar uchunteskariamallarbajariladi.Ikkala
amal ham(signalning telefon tarmog’iga kirishi va undan chiqishi) amalda
bir vaqtda kechadi, bu o’z navbatida to’la dupleks (ya’ni ikki tomonlama)
gaplashuvni tashkil etish imkonini beradi.

---

 IP-telefoniya nima uchun kerak? Chiqimlarni kamaytirish uchun deyish
mumkin.Mamlakatlararo va shaharlararo qo’ng’iroqlar narxining pastligi
qurilmalarga ketadigan sarmoyalarning kam bo’lishi ovozli tarmoqlarni
ma’lumot uzatish tarmoqlari bilan integratsiyasi 283
universalligi nutqni tarmoq infrastrukturasining istalgan nuqtasida IP-
paketlarga aylantirishi mumkin: operator tarmog’ining magistralida,
korporativ tarmoqda yoki
bevositafoydalanuvchitarmog’idaochiqarxitekturaumumiystandartlariqo’lla
niladi: H.323,MGCP,SIP.Keskin raqobat tufayli xizmatlarning narxi doim
tushib bormoqda.

---

---

---

 IP-telefoniya uchun bir qator protokollar ishlab chiqilgan, ularning
tarkibida IP- tarmoqlari bo’ylab nutq uzatish va IP-telefoniya
signalizatsiyasi uchun tegishli qo’llanmalar mavjud. Bugunga kunda eng
keng tarqalganlari quyidagilar: H.323, SIP, MGSP.
IPTV xizmatini taqdim etishning xususiyatlari. IPTV xizmatlari klassik
telekommunikatsion xizmatlari kafolatlarini ta’minlash soxasini
kengaytiradi. IP televidenie abonentlari monitor/televizor ekranida
masofali pult yordamida baza- teledasturni ko’rishlari mumkin.

---

Raqamli IP televideniesi belgilangan vaqtda teleefir dasturlarini yozib
olishni dasturlashtirishi mumkin. Yozib olingan videoni ma’qul vaqtda
qayta-qayta ko’rish mumkin. IP-televideniyasida film va dasturlarni HDTV
(yuqori aniqlik televideniesi) formatida 1920x1080 kenglikdagi tasvir va
Dolby 5.1 ko’p kanalli xajmli ovoz bilan ko’rsatishga katta e’tibor
qaratilgan. Xozirgi vaqtda bu formatni ko’plab telekanallar qo’llaydi.

---

---

Основной текст
IPTVni tashkil etish sxemasi
PTVning foydali funksiyalari. Raqamli IP televideniening xar bir abonenti
Buyurtmaga video olish xizmatidan foydalanishi mumkin, unda qator
foydali funksiyalar ko’zda tutilgan:
- katalogdan film va teledasturlarni tanlash(shu qatorda HD TV formatida).
- Kalit so’z, aktyor, rejissyorlar bo’yicha katalogda kengaytirilgan
qidiruv, treylerlarni ko’rish;
- Tanlangan filmni kun davomida ko’rish soni chegaralanmagan, 
kontent kategoriyasiga bog’liq xolda
- Video magnitofon funksiyalari (to’xtash,o’tkazish)

---

IPTV baza majmuasi kabelli va efir televideniyasining tarmoqlarida
taqdim etiladigan xizmatlarning standart to’plamini o’z ichiga
oladi.
IP tarmoqlarida ma’lumotlarni yuborish xizmatlari baza majmuasi
bilan birgalikda radio va teledasturlarni translyasiya qilish imkoni
bor. Bunda baza majmuaning xizmatlari bir biriga bog’liq emas
deb xisoblanib aloxida taqdim etilishi mumkin.

---

---

IPTVga ulanish sxemasi
IPTV operator tarmoqlariga talablar.
Texnik tomondanI PTV tarmog’ining quyidagi asosiy foydalanuvchi funksiyalarni
ajratish mumkin [2]:
-Oqimli audio va video xizmatlarini taqdimq ilish;
-so’rov bo’yicha video;
-Internetga chiqishni ta’minlash;
-Elektron pochtani ishlashi;
-Axborot resurslarini to’plash va ularga chiqishni ta’minlash.
Ovoz va videoni sifatli uzatishni tashkil etish uchun yechimlar quyidagi asosiy
talablarni qondirishi kerak:
-Real vaqtning transport protokollarini qo’llab-quvvatlash;Xizmat sifatini kerakli
mexanizmlarini ta’minlash.

---

---

IPTVning qo’shimcha xizmatlari
Tarmoq xizmatlari uchun axborot manbalari sifatida quyidagilar
ko’riladi:
- yo’ldosh teleporti,Yerning sun’iy yo’ldoshlari tomonidan
translyasiy aqilinuvchi TV- dasturlarni yetkazib beradi.