Tarixiy reallikning o’ng tomonda ko’rsatilgan ifodasi tarixiy tadqiqotchini tarixiy tizimli usullarga yo’naltiradi va alohida tizimlarning ichki funksional bog’lanishlarini o’rganishga qaratadi. Undan foydalanish tarixiy hodisani o’rganishda tasviriy analiz va miqdoriy usullarni birgalikda qo’llashda yanada samaraliroq hisoblanadi. Miqdoriy usullar hodisaning o’zaro bog’liq xususiyatlari orasidagi birinchi darajalilari va ikkinchi darajalilarini ajratish imkonini beradi. Shuni esda tutish lozimki, tarixiy manbalardagi ma’lumotlarning anchagina qismi, miqdoriy ko’rsatkichlar majmuasidan iborat bo’ladi. Bunday axborot turlarini qayta ishlash faqat matematik usullar bilangina amalga oshirilishi mumkin.
Tarixiy reallikning o’ng tomonda ko’rsatilgan ifodasi tarixiy tadqiqotchini tarixiy tizimli usullarga yo’naltiradi va alohida tizimlarning ichki funksional bog’lanishlarini o’rganishga qaratadi. Undan foydalanish tarixiy hodisani o’rganishda tasviriy analiz va miqdoriy usullarni birgalikda qo’llashda yanada samaraliroq hisoblanadi. Miqdoriy usullar hodisaning o’zaro bog’liq xususiyatlari orasidagi birinchi darajalilari va ikkinchi darajalilarini ajratish imkonini beradi. Shuni esda tutish lozimki, tarixiy manbalardagi ma’lumotlarning anchagina qismi, miqdoriy ko’rsatkichlar majmuasidan iborat bo’ladi. Bunday axborot turlarini qayta ishlash faqat matematik usullar bilangina amalga oshirilishi mumkin.
Miqdoriy tahlil. Tarixiy tadqiqotlarda miqdoriy tahlil – o’rganilayotgan tarixiy hodisaning uning sonli xarakteristikalari asosidagi mohiyat-mazmunli tahlilidir. Miqdoriy tahlil usullari foydalanilayotgan tarixiy manbalardan olinayotgan axborotlar sonli yoki statistik bo’lgan holda ham hamda tasviriy-matnli bo’lgan hollarda ham samarali hisoblanadi.
Matematik modellashtirish – tarixiy tadqiqotlardagi yuqori darajadagi formallashtirish va abstraktlashtirishni ko’zda tutadi. Tarixiy hodisa va jarayonlarni o’rganishning tizimli usullariga asoslanadi. O’rganilayotgan tarixiy reakllikda aniqlangan tizim va qism tizimlarning strukturasi va funksiyalarini tahlil qilish maqsadlarini ko’zlaydi.
Yangi axborot texnologiyalarining yaratilishi va ularning jamiyat turli jabhalariga kirib borishi informatikaning yangi sohasi bo’lmish, ijtimoiy informatika fanining ajralib chiqishiga sabab bo’ldi. Jamiyatning axborotlashuvi turli mamlakatlarda jamiyatni axborotlashtirishning darajasi turlicha, u fuqarolik jamiyati asoslari yaratilgan, axborot va telekommunikatsiya sanoati rivojlangan, kompyuter texnologiyalari hayotning, turar joy, oziq ovqat, transport singari ajralmas qismlariga aylangan davlatlarda yuqori. Bu borada biz maqtana olmaymiz, ammo keyingi yillarda bu sohada ham olg’a intilishlar bo’ldi. Boshqa tarmoqlarga qaraganda Internet, O’zbekistonda keng tarqaldi va o’zining munosib o’rnini topmoqda, Internet butun jahondagi singari O’zbekistonda ham yagona kommunikatsion va axborot muhiti bo’lib o’z mavqeini mustahkamlab olmoqda.
