Axborot tizimlari va texnologiyalari

2-mavzu: C++ dasturlash tilida ma’lumotlar turlari, ularni e’lon qilish va tasvirlash tushunchalari
C++ da ma’lumot turlari ikki kategoriyaga bo’linadi: fundamental va murakkab ma’lumot turlari.
Quyidagi ma’lumot turlari fundamental turlar hisoblanadi:
void. Bu tur tugallanmaydigan (ya’ni, bu tur bilan obyekt, massiv va adres (reference, ссылка) lar e’lon qilinmaydi va aniqlanmaydi) ma’lumot turi hisoblanib hech qanday qiymat qabul qilmaydi. Lekin bu tur bilan ko’rsatgichlar e’lon qilinishi va aniqlanishi mumkin. Bundan tashqari bu tur qiymat hosil qilmaydigan funksiyalarni e’lon qilish va aniqlashda foydalanilishi mumkin.

std::nullptr_t (C++ 11 dan boshlab). Bu tur nol ko’rsatgich nullptr ning turi hisoblanadi, ya’ni nullptr std::nullptr_t ma’lumot turiga ega. 0 yoki nullptr qiymatlarini qabul qiladi. Hajmi sizeof(void*) ga teng. Misol:

Source code

int *IntPtr = nullptr; // IntPtr ning qiymati 0
bool. Mantiqiy ma’lumotlar, o’zgaruvchilar turi. Faqat true va false qiymatlarini qabul qiladi. Hajmi kompillyatorga bo’g’liq, lekin kamida 1 bayt. Misol:

Source code

bool Boolning Hajmi Birga Teng = sizeof(bool) == 1;
char, signed char, unsigned char. Bular belgilar turlari bo’lib, uchchalasi alohida turlar hisoblanadi. Uchchalasi bir xil hajmga ega va 1 baytga teng. char asosan belgilar to’plami, satrlar hosil qilishda foydalaniladi. U kompillyatorga bog’liq ravishda signed char yoki unsigned char bilan aynan bir xil bo’ladi. Shuning uchun -128 dan 127 gacha yoki 0 dan 255 gacha bo’lgan qiymatlarni qabul qiladi. signed char kichik hajmli, ishorali butun sonlar talab qilinganda foydalanilishi mumkin va -128 dan 127 gacha bo’lgan qiymatlarni qabul qiladi. unsigned char kichik hajmli, ishorasiz butun sonlar talab qilinganda foydalanilishi mumkin va 0 dan 255 gacha bo’lgan qiymatlarni qabul qiladi. Misol:

Source code

char Harf = ‘A’;
char DT[] = “C++”;
const signed char N = -90;
unsigned char IP[4] = {192, 168, 1, 1};
wchar_t Harf = L‘A’;
wchar_t DT[] = L“C++”;
int. Butun sonlarning asosiy (базовый) turi hisoblanadi. Uning hajmi kamida 2 baytga teng. Lekin 32/64 bit arxitekturali tizimlarda uning hajmi kamida 4 bayt. Bu tur o’zgartirgich (модификатор) lar bilan birga ishlatilishi mumkin. Quyidagi o’zgartirgichlar mavjud: signed, unsigned (ishorasini belgilaydi) va short, long, long long (hajmini belgilaydi). Demak,

• 
  short, short int, signed short, signed short int lar aynan bir xil bo’lib, ishorali butun sonlar turi hisoblanadi. Hajmi kamida 2 bayt va -32768 dan 32767 gacha bo’lgan sonlarni qabul qiladi.
  
• 
  unsigned short, unsigned short int lar aynan bir xil bo’lib, ishorasiz butun sonlar turi hisoblanadi. Hajmi kamida 2 bayt va 0 dan 65535 gacha bo’lgan sonlarni qabul qiladi.
  
• 
  signed, signed int, int lar aynan bir xil bo’lib, ishorali butun sonlar turi hisoblanadi. Hajmi kamida 4 bayt va -2147483648 dan 2147483647 gacha bo’lgan sonlarni qabul qiladi. Ba’zi 16 bitli tizimlarda uning hajmi 2 bayt (short variantidek).
  
• 
  unsigned, unsigned int lar aynan bir xil bo’lib, ishorasiz butun sonlar turi hisoblanadi. Hajmi kamida 4 bayt va 0 dan 4294967295 gacha bo’lgan sonlarni qabul qiladi. Ba’zi 16 bitli tizimlarda uning hajmi 2 bayt (short variantidek).