Axborot tizimlari
Yüklə 2,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
asosiy xususiyatlari
quyidagilardan iborat: - vazifaviy majmuaning etarlicha kengligi; - tizimning integratsiyalashuvi; - konfiguratsiyalashishi; - ochiqligi va moslanuvchanligi. Bank tizimi tomonidan amalga oshiriladigan vazifalarning ro’yxatini ikki qismga: majburiy va qo’shimcha vazifalarga bo’lish mumkin. Birinchilariga, qoidaga ko’ra har qanday tijorat bankida bo’ladigan va tizimda u yoki bu ko’rinishda mavjud bo’lishi kerak bo’lgan faoliyat yo’nalishlari kiritiladi va ikkinchilarini tanlash esa bankning ixtisoslashuviga bog’liq. Bank tizimlarining funktsional masalalari . Banklararo hisob-kitoblarni avtomatlashtirish. Avtomatlashtirilgan bank tizimlarining (ABT) iste’mol (vazifaviy) xususiyatlarini kengaytirish mamlakatimiz bank ishini rivojlanishining xususiyalari bilan bog’liq. Agar bank xizmatlarining u yoki bu turlariga o’sib boruvchi so’rovlari ommaviy harakterga ega bo’lsa, unda ABT bozorida bank texnologiyalarining yangi sifatlari paydo bo’ladi. 193 ABTlari o’z xizmatlarining keng, turli-tumanligi bo’yicha mijozlarga tez va sifatli xizmat ko’rsatuvchiga imkon beradi. Tizimning asosiy xizmat modullari quyidagilarni amalga oshiradi: - yuridik shaxslarga hisoblash-kassa xizmatini ko’rsatish; - bank-korrespondentlari schyotlari bo’yicha xizmat ko’rsatish; - kredit, depozit, valyuta operatsiyalari; - xususiy shaxslar kiritmalarining har qanday turlari va ular bo’yicha operatsiyalar; - fond operatsiyalari; - plastik kartochkalar yordamida hisob-kitoblar; - buxgalteriya vazifalari; - tahlil, qarorlar qabul qilish, menejment, marketing va boshqalar. Oxirgi avlod ABT «Mijoz-server» arxitekturasidagi tarmoqli texnologiyalarga suyanadi. Keyingi vaqtda moliyaviy tahlilning vazifalari va biznesni boshqarishning maqsadlariga katta ahamiyat berilmoqda. Moliyaviy xavf-xatarni nazorat qilishda, resurslarni boshqarishda, operatsiyalarning foydaliligini, yangi bank xizmati (mahsulot)ning mijoz va bo’linmalar daromadliligini tahlil qilishga imkon beruvchi tizimlar ishlab chiqarilgan va ishlab chiqarilmoqda. Majmua shaxsiy sabablar bo’yicha (hujjatlarni rasmiylashtirilgan buxgalteriya yozuvlari bo’yicha) mablag’larning haqiqiy va rejalashtirilgan harakatini amalga oshiriradi. Hujjatlar bundan keyingi nazorat operatsiyasidan o’tadi, barcha parametrlar mos kelganda hujjatlarning ro’yxati tuziladi va hisoblash-kassa markaziga jo’natish uchun fayl shakllantiriladi. Korrespondentlik schyoti orqali o’tgan hujjatlar schyotlari bo’yicha tarqatiladi. Bankning operatsiya kuni dasturi-texnologik majmua sifatida bank hisobining ko’p mehnat talab qiluvchi operatsiyalarini avtomatlashtiradi. (14.2-rasm). Mijozlarning shaxsiy schyotlari bo’yicha operatsiyalar to’lov hujjatlari bo’yicha amalga oshiriladi. SHaxsiy schyotdan ko’chirma esa har bir buxgalteriya yozuvlarini aks ettiradi. Bank biznesining rivojlanishi bunday qurollardan kundalik faoliyatda foydalanish zarurligiga olib keladi. «Imkomservis» firmasi misolida ABT ning asosiy vazifaviy tizimlarining qisqacha ta’rifi ustida to’xtaymiz. Filiallar faoliyatining hisobi bo’yicha majmua filialning hisobxonasi va boshqa bo’limlardagi ish joylarini avtomatlashtirishga mo’ljallangan. «Bank filiallar» darajasida filiallardan olingan axborotlarni bilish, ishlab chiqish va tahlil qilish, barcha filiallar o’rtasidagi hisob-kitoblar avtomatlashtiriladi. Filiallar orasidagi o’zaro hamkorlik to’g’ridan-to’g’ri yoki bankning markaziy bo’limi orqali tashkil qilinishi mumkin. Filial doiralaridagi majmua o’z ichiga valyutali va so’mni kassa operatsiyalarini oladi, filial bo’yicha balansni ichki buxgalteriya yozuvlarini hisobga olish bilan hisoblab chiqadi. Korrespondentlik munosabatlari bo’yicha hisob- kitoblarni bajaradi. Mijozlarga xizmat ko’rsatish bo’yicha ABT ning eng keng tarqalgan tizimchalari quyidagilardir: mijozbank, plastik kartochkalar bilan ishlash operatsiyalari. 194 14.2-rasm. Operatsion kun modelining tarkibi «Yuridik shaxslarga xizmat ko’rsatish» tizimi «Xususiy shaxslarga xizmat ko’rsatish» tizimi «Ma’muriy xujjat aylanishi va xodim hisobini olib borish» tizimi «Filiallarni boshqarish» tizimi « Xo’jalik operatsiyalarini rejalashtirish va taxlili» tizimi «Xorijiy valyuta bilan operatsiyalar» tizimi «Taxlil va rejalashtirish» tizimi «Korrespondent schetini olib borish» tizimi «Bankning operatsiya kuni » kirishning telekommunikatsion muhiti Filial Bank- korrespondent Uzoq masofadagi mijoz |