Nonda uchraydigan kasalliklar
səhifə 12/25 tarix 07.01.2017 ölçüsü 0,9 Mb. #4740
Nonda uchraydigan kasalliklar:
kartoshka kasallig i
mog‘or bosishi
chiri sh
ko‘karish
pigment xosil kiluvchi bakteriyalar bilan zararlani sh
qo‘l bilan bosish
Harkuninonor q alita’minlanadigan ozuqa moddalari mi q dori:
oqsilla r 35 g
oqsillar 50 g
quvvatlili k - 800 - 1000 kka l
quvvatlilik 2000 kkal
uglevodla r 150 - 200 g
uglevodlar 300 g
Nonni vitaminlash uchun qo‘llaniladigan vitamin lar:
V 1
V6
V9
R R
V 2
S
Misning fiziologik ahamiyati:
eritropoezni aktivlayd i
keton tanachalarini inaktivatsiyasida qatnashadi
ichki sekretsiya bezlariga ta’sir qilad i
tayanch xarakat sistemasiga ta’sir qiladi
gemoglobin sintezida qatnashadi, neorganik bohlangan formaga o‘tkazad i
tromb xosil qilishni kuchaytiradi
Organizmda boshqariladigan quvvat sarfi ko‘rinishlari:
jismoniyharaka t
dissimilyasiya
assimilyasiya
OSDT
aqliy haraka t
ishlab chiqarish harakat i
“B” jadvaldan asosiy almashinuvni aniqlash uchun kerak bo‘ladigan ma’lumotlar:
organizmning jins i
OSDT
tana og‘irligi
organizmning yosh i
organizmning bo‘y i
asimilyasiya
Oqsil,yog‘ va uglevod parchalanganda ajralib chiqadigan quvvat miqdori:
oqsil 1.1 kkal
oqsil 4,1kka l
uglevod1.7 kkal
uglevodlar 4,1 kka l
yog‘lar 9,3kka l
yog‘lar 2.3 kkal
Mutanosib ovqatlanishda ratsionda oqsil, yog‘, uglevodni nisbati:
oqsi l –1
uglevo d- 4
uglevod- 6.6
oqsil –2
yog‘- 3.2
yo g‘- 1
Hozirgi sharoitda mutanosib ovqatlanish muammosini ko‘rsating:
minimal energetik qiymat
mutanosiblikni ta’minlash
to‘la qiymatlikni ta’minlash
mutanosib ovqatlanishni tashk il etish
minimal energetik qiymat tash kil etadi
to‘laqiymatli ovqatlanishni ta’min lash
Nitratlarni eng ko‘p kumulyasiyalanadigan muhit lar ni ko‘rsating:
barglar
mevalar
em- xash ak
sabzavot lar
poliz ekin lari
yog‘lar
Oziq - ovqatlarda nitratlarni aniqlashning asosiy usullari:
koloromet rik
fizik
xronometraj
nomograf
gazoxromot ografik
elektrokimyo viy
Nonda qaysi vitaminlar ko‘p:
D
A
D.C
B
B 6
B 2
Organizmdagi kaliyning vazifasi:
organizmdan suyuqlikni chiqa rish
yog‘lar parchalanishi
aminokislotalar sintezini tezlash tiradi
aminokislota sint ezi
Na ni organizmdan chiqarish
Fe ni organizmdan chiqarish
V guruhga kiruvchi vitaminlar:
filoxinon
retinol
tiam in
sian okobalamin
piridok sin
retinal
Non ishlab chiqarish korxonalarida qo‘llaniladigan ovqat qo‘shimchalarini ayting:
kalsiy xlorid
tiosulfat magniy
kaliy br omat
ortofosfat ka lsiy
tiosulfat ka lsiy
kaliy xlorid
Non sifatini kamaytiruvchi k o‘ rsatkichlar :
kislotalikning or tishi
kislotalikning kamayishi
namlikni kamayishi
namlikni or tishi
g‘ovaklikning ka mayishi
og‘irligining kamayishi
Nonni kartoshka kasalligini oldini olishning usullari:
issiqnon sotishni man et ish
nonga shakar qo‘shish
nonni o‘rab qo‘yish
nonga kalsiy xlor qo‘shish
nonni darrov sovu tish
har bir 1 kg unga 3000 mg miqdorda kalsiy atse tat qo‘shish
Oziq- ovqat korxonalari loyixalarini ekspertiza qilishda qo‘llaniladigan asosiy me’yoriy hujjat lar ni ko‘rsating:
SNIP PL 8- 71
SNIPPL 7- 81
SNIP 125- 75
SNIP PL 7- 70
SNI P 124- 72
SNIPPL 8- 72
Loyixa turlarini ko‘rsating:
xususiy loyixa
individual loyi xa
tipovoy loyi xa
ma’muriy loyixa
qayta qurish uchun loyi xa
qayta ishlangan loyixa
Umumiy ovkatlanish korxonalari xonalarining reja va kesmalarining o‘rganishda hisobga olinadingan punktlarni ko‘rsating:
xonalar tarkibi, ularning orientatsiyasi va o‘lcho vlari
xom ashyo va tayyor mahsulotlarga ishlov berishning ketma- ketli gini
ta’minlashda xonalar joylashishining maqsadga muvofiqligi
issiqva sovuq suv bilan ta’minlash imkoniyatining borligi
xonalarning baland ligi
xonalarning o‘lchami
Qurilish loyixasining xulosasi qanday qism lar dan iboratligini ko‘rsating:
xususiy xulosa, bunda 3 tadan 1 ta variant ko‘rs atiladi
tushuntirish xati
grafik qism
pasport ma’lumotla ri
konstitutsionq ism
yakuniy xulosa
Umumdavlat q onuniy materiallari:
umumiy ovqatlanish korxonalari uchun sanitariya norma va qoid alar
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi
magazinlar uchun normalar
ishlab- chiqarish sanoati korxonalari uchun sanitariya norma va qoid alari
savdo korxonalar uchun sanitariya norma va qoid alar
bozorlar uchun normalar
Qandolat sanoatida ishlatiladigan xom ashyoni tayyorlash va qayta ishlashga b o‘ lgan talablarni sanab bering:
eritmasi bilan dezinfeksiyalash va yuvish
sexidishlariga ishlov berish qoidalariga rioya qilish
idishva jixozlarni yuvish qoidalariga rioya qi lish
apparatva jixozlarni 0,5% xlorli oxagi bilan yoki 0,2% xloramin xon alar
sexdagi idishlarni toza saq lash
ozodaligiga rioya qilish
Gazlashtirilgan tabiiy yaxna ichimliklarning asosini tashkil etuvchi komponentlar:
sharbat lar
vitaminlar
konservantlar
mineral moddalar
mors lar
ekstrak tlar
Tashishda foydalanilgan idishlarni yuvishdagi qoidani ko‘rsating:
0,5% li kalsiylangan sodada yu vish
2% sodali suvda yuvish
issiqsuvda chay ish
sovutish
quritish
bug‘ bilan ishlov berish
Gazlashtirilgan sun’iy ichimliklarning as o s i ni tashkil etuvchi komponentlar:
sun’iyessensiya lar
organik kislota lar
oqsillar
yog‘lar
uglevodlar
sun’iybuyoq lar
Diabetlar uchun tayyorlanadigan ichimliklarda q anday sun’iy shirin moddalar qo‘ llaniladi:
saxar in
laktoza
saxaroza
maltoza
ksil it
sorb it
Mineral ichimlik suvlariga qo‘yiladigan organoleptik k o‘ rsatkichlar:
oqish
cho‘kmali
tin iq
rang siz
begona xid va maza bo‘lmas ligi
shirinroq
Gazlangan yaxna ichimliklarni buzilishini ko‘rsatuvchi ko‘rsatkichlar ayting:
loyqala nish
pag‘a-pag‘a cho‘kmalar xosil bo‘l ishi
achchiq ta’m kelishi
sarg‘imtir rang
bijg‘igan ta’m kel ishi
shirinta’m
Ishlab chiqarish korxonalarida oyda 2 marta o‘tkaziladigan chora-tadbirlar:
xo‘llash
joriy ta’mirlash
toza lash
yuvi sh
dezinfek siya
xlorlash
Dezinfeksiyadan keyin trubalar va si g‘ imlarni tozalashning usullari:
80 xaroratli issiq suv bilan yuv ish
50 xaroratli suv bilan yuvish
shetka bilan tozalash
bug‘ bilan ishlov ber ish
sovuqsuv bilan yu vish
qaynoq suv bilan yuvish
Tabiiy mineral suvlar q anday mikroelementlarni tutadi:
tem ir
kalsiy
kaliy
magniy
xl or
br om
Mineral suvlar q anday k o‘ rsatgichga ega b o‘ lishi kerak:
xidsiz
rangli
tin iq
rang siz
yot qo‘shim chalarsiz
cho‘kmali
Q anday komponentlar choyga maxsus xususiyat beradi:
efir moy lari
vitaminlar
organik kislotalar
kof ein
tani nlar
uglevodlar
Q anday ozi qa moddalari choyda bor:
oqsillar
yog‘lar
uglevodlar
V- gruppa vitam inlar
mineral va mikroeleme ntlar
organik kislo talar
Loyixa turlarini ko‘rsating:
individual loy ixa
xususiy loyixa
ma’muriy loyixa
qayta ishlangan loyixa
tipovoy loy ixa
qaytaqurish uchun loy ixa
Gippokrat kitobida “Parhez” haqidagi fikrlarni ko‘rsating:
odamlariste’molqiladiganoziq - ovqat mahsulotlari va ichimliklar tarkibining xilma – xilli gi
ovqatorganizmga va uning fizikholatigata’siri qil adi
ovqatnifizik holatiga ta’siri
oziq- ovqat mahsulotlari hajmini ko‘paytirish
oziq - ovqat mahsulotlari va ichimliklar tarkibini kuchaytirish yoki kamaytirish mum kin
mahsulotlartarkibini xilma – xilligi
Empirik davridagi ensiklopedist olimlarni ko‘rsating:
M. Maxkamov
S. Xudayberganov
N.L.Romanchenko
Ibn Si no
Gippokr at
Sokr at
Energiya almashinuvi va sarfini o‘rgangan olimlar:
Lib ix
M. Maxkamov
Romanchenko N.L
Fo yt
Rubn er
F.S. Xudayberganov
Kaliyli o‘g‘itning xususiyalari:
lipidlar x/q
mahsulot kraxmalligini oshira di
oqsilmiqdorini oshira di
yog‘liligini oshiradi
uglevodlar to‘planishi va transportirovkasida ishtirok eta di
quvvatni oshiradi
Pestitsidlar qo‘llashdan maqsad:
zararkunandalargaqarshi kurash da
ozuqaviylikni oshiradi
o‘simliklarkasalligiga qarshi kurash da
o‘sishni tezlashtirishda
o‘simliklarnio‘sishini stimulyasiyasi da
vitaminlarni oshiradi
Bug‘doy murtagining kimiyoviy tarkibi:
monosaxaridlar
essensial yog‘ kislota lari
xolesterin
oqsil, uglev od
laktoza
vitamin lar
Don mahsulotlarning kimyoviy tarkibini ayting:
yog‘lar 35 – 20%
oqsillar 50 – 60%
oqsil lar 10 – 12%
uglevod lar 60 – 70%
yog‘ lar 2 – 4%
uglevodlar 15 – 20%
Dukkakli mahsulotlarning kimyoviy tarkibini ko‘rsating:
yo g‘2%
uglevo dlar52%
uglevodlar 55%
yog‘ 10%
oqs il 23%
oqsil 35%
Arpani kimyoviy tarkibi:
oqsil lar 34,9%
oqsillar 50%
yog‘ lar 17,3%
yoglar 10%
uglevod lar 26,5%
uglevodlar 40%
Go‘shtdagi azotsiz ekstraktiv moddalar:
gliko gen
pirouzum k- ta
glikoproteid
sut kislota si
glyuko za
oqsil
Qand miqdoriga boy bo‘lgan sabzavotlar:
lav lagi
sabzi
qovoq
qo vun
tar vuz
sholg‘om
Mahsulotlardagi enterokokklarning chidamliligi:
600 S xaroratda 30mi nut
700 S xaroratda 5mi nut
850 Sxaroratda 10mi nut
25 0 S xaroratda 15 minut
45 0 S xaroratda 15 minut
20 0 S xaroratda 5 minut
Mineral o‘g‘itlar zanjiri manfiy bo‘lgan elementlar:
ionosfera
yog‘ochlar
ko‘mir
tup roq
atmos fer
hayvon lar
Qishloq xo‘jaligi oziq – ovqat mahsulotlari sifatida azot o‘g‘itlarining almashinuviga manfiy ta’sir qiluvchi omillar:
o‘simliklarning vegetatsion bosqichini qisqar ishi
yomg‘ir ko‘p yog‘ishi
shamol ko‘payishi
qishni kech kirishi
etilishning kechik ishi
mahsulotlar sifatini pasay ishi
Mexanik himoyalanishning prinsiplari:
klechatkaga boy bo‘lgan va qiyin xazm bo‘ladigan mahsulotlarni chek lash
ovqatni uglevodlarga boyitish
o‘simlik mahsulotlariga maxsus ishlov berish
hayvon yog‘larini iste’mol qilish
ovqatni sovuq iste’mol qi lish
ovqattayyorlashjarayonidaishlovberish (maydalash, artish. usullaridan foydalani ladi
Savdo korxonalari omborxonasiga qo‘yiladigan gigienik talablar:
muzlatkichlar ikkitadan kam bo‘lmasligi ke rak
poli betondan, devori 1.8m balandlikda moyli bo‘yoq bilan bo‘yal gan
SXM 50- 60m
isitgichlar bo‘lishi lozim
transport qaytishi uchun joy bo‘lishi kerak
xonalar qorong‘i, 5m kv dan kam bo‘lmasligi lo zim
Kolbasa mahsulotlarini tayyorlanishi bo‘yicha guruhlari:
qaynatilgan
tuzlangan
filtrlangan
yarim dudlangan
dudlangan
tozalangan
Kolbasa namligi bo‘yicha ularning turlari:
qaynatilgan 50- 75%
qaynatilgan 70- 80%
dudlangan 27- 30%
yarim dudlangan 35- 50%
yarim dudlangan 40- 50%
toza dudlangan 30- 70%
Ratsion II ga qanday mahsulotlar kiradi:
no‘xat
non
olma
go‘sht
baliq
sut, pishloq
Profilaktik ovqatlanishning vazifalari:
vitamin preparatlari
zararlimoddalarni organizmdan chiqib ketishini ta’minlash
zararlimoddalarni to‘planishini oldini olish
davolovchi profilaktik ovqatlanish ratsionlari
organizmreaktivligini kuchaytirish
umumiy toksik
Kimyoviy moddalar yordamida konservalashning turlari:
antioksidantlar
Pb birikmalari
oqsillar
antiseptik moddalar
antibiotiklar
Ng birikmalari
Prezervlardagi konservalash samarasi qaysi omillar ta’sirida ro‘y beradi:
tuzlash
qaynatish
bug‘latish
marinirovka qilish
fitonsidlar ta’sirida
konservalash
Oziq-ovqat mahsulotlari sabab bo‘lishi mumkin bo‘lgan bakteriyali kasalliklar:
infeksiyalar
botulizm
ORVI
ovqat toksikozlari
toksikoinfeksiyalar
gripp
5- ratsionda oqsil, yog‘, karbon suvlarga ehtiyoj qancha:
oqsil58 gr
karbonsuvlar 172 gr
yog‘ 8 gr
oqsil 12 gr
yog‘53 gr
karbon suvlar 17 gr
3 maxsus ratsionda tavsiya qilingan protektorlar:
pektin
fenilalonin
sistin
sistein
getatsin
metionin
Profilaktik ovqatlanishda pektin moddasini ratsionga qo‘shishning sabablari:
ta’mini yaxshilash
rangini yaxshilash
kalloidxususiyati
yuqoriadsorbsiya xususiyati
parchalangandametall ionlarini xosil qilish
xidini yaxshilash
4- ratsionda oqsil, yog‘, karbon suvlar extiyoji qancha
oqsil 60 gr
oqsil65 gr
yog‘ 30 gr
yog‘45gr
karbon suvlar 40 gr
karbonsuvlar 181 gr
Savdo zaliga qo‘yiladigan talablar:
balandligizal kengligiga bog‘liq 300 m kv da 3,3 m
yorug‘lik 165
balandligi 2 m
prilovkalar eni 30 sm
prilavkalareni 90 sm
yorug‘lik1:8
UOKga bo‘lgan talab lar :
politez va oson yuviladigan material bilan qoplangan bo‘lishi kerak.
devori 1,5 m moyli bo‘yoq bilan bo‘yalgan bo‘lishi kerak
poli betondan
yorug‘lik1:8
devori1,8 m balandlikda moyli bo‘yoq bilan bo‘yalgan bo‘lishi kerak
yorug‘lik 1:5
Ovqatlanish bilan bog‘liq bo‘lgan xozirgi kundagi kasalliklar:
botulizm
ORVI
ochlik
semirish
allergikkasalliklar
gripp
Monosaxaridlar tutmaydigan mahsulot lar :
kartoshka
grechka
sabzi
sholg‘om
suli
makkajo‘xori uni
Ionli radiatsiya ta’sirida konservalashni usul lari :
radapperizatsiya
radilizatsiya
radurizatsiya
dudlash
tuzlash
qaynatish
Nonning namligini toping:
bug‘doynoni 1va2 nav uchun 42- 45%
javdar noni30%
javdar noni 48- 50%
bug‘doynoni 45%
bug‘doy noni 1 va2 nav uchun 28%
bug‘doy noni 35- 40%
Baliqni yog‘ligiga qarab turlari:
yog‘li – 28% gacha
yog‘li – 8% dan ko‘p
yog‘siz4% gacha
yog‘siz1 % gacha
o‘rtacha yog‘li – 4- 8 %
o‘rtacha yog‘li – 2 %
YOg‘larni asosiy biologik ahamiyati:
yog‘lar deposi
vitaminlar deposi
quvvatmanbai
xujayrava membrana asosi
plastikvazifa
uglevodlar deposi
Qaysi vitamin lar yog‘da yaxshi eriydi:
A
E
D
RR
V1
D
YOg‘lar tarkibida bo‘lgan biologik faol moddalar:
steroidlar
fasfinlar
fosfotidlar
sterinlar
takoferollar
linolen
O‘ta to‘yinmagan yog‘ kislatalarini nomi:
olein,linol
ksenin
sistin
sterinlar
linolen
araxidon
Kolbasadagi namlikning ko‘rsatkichlari:
qaynatilganda72- 75%
dudlanganda 45- 50%
dudlanganda27- 35%
yarim dudlanganda 25- 40%
yarim dudlanganda 35- 50%
qaynatilganda 70- 72%
Nonda uchraydigan kasalliklar:
kartoshka kasalligi
semizlik
oqsil kasalligi
suvsizlanish
bakteriyalar bilan zararlanish
mog‘or bosish
Har kuni non orqali ta’minlanadigan ko‘rsatkich lar ni ayting:
uglevodlar150- 200g
quvvatlilik800- 1000 kkal
yog‘lar- 10g
oqsillar- 50g
quvvati 500- 600 kkal
oqsillar- 35g
Loyixa turlarini ko‘rsating:
grafik usuldagi loyixa
matematik loyixa
individualloyixa
qaytaqurush uchun loyixa
tipovoyloyixa
xammasi to‘g‘ri
Gazlangan yaxna ichimliklarni ko‘rsating:
sirop
sharbat
qaynatma
gazlangan suv
mors
mineral suv
Har oyda korxonada o‘tkaziladigan tadbirlar:
xonalarni dezinfeksiyalash
yakuniy tozalash
bir martalik tozalash
tibbiy ko‘rik
deratizatsiya
saralash
Tayyor bo‘lgan ovqatni tarqatishga bo‘lgan talablarni ayting:
birinchi 75 0 Sdan kam bo‘lmasligi kerak
yaxna ichimliklar 100 S
birinchi 850 S dan kambo‘lmasligi kerak
yaxna ichimliklar 140 S
ikkinchi ovqat va garnir 650 S
ikkinchi ovqat va garnir 500 S
500 m 2 maydonga ega bo‘lgan savdo korxonasiga xulosa bering:
1 ta tushirish maydoniga ega bo‘lishi kerak
2 ta tushirish maydoniga ega bo‘lishi kerak
rastalar kengligi 0,6 m
rastalar kengligi 0,8 m
devorlar 1,8 m moyli bo‘yoq bilan qoplanganbo‘lishi kerak
devorlar 1,3 m moyli bo‘yoq bilan qoplanganbo‘lishi kerak
Kolbasalarni gigienik tekshirishdagi asosiy organoleptik ko‘rsatkich lari :
baton qobig‘ining xolati
qiymaning zichligi
qobiq rangi
baton rangi
qobiqrangi va butunligi
ta’mi
Kolbasalarda epidemiologik bexatarlikni ko‘rsatkichlari:
E.soli
potogen bakteriyalar
obdaminalis
UMS
25 gr mahsulotdagi salmonellalar
UVS
Gazlashtirilmagan yaxna ichimliklar:
sharbatlar
mineral suv
gazli suv
mors
qaynatmalar
siroplar
Gazlashtirilgan yaxna ichimliklar:
gazli suv
sirop
sharbatlar
qaynatma
mors
mineral suv
I chimliklar tayyorlash uchun ishlatiladigan suv qanday ko‘rsatkichga ega bo‘lishi kerak:
rangli
tiniq
yot xidsiz
mazali
rangsiz
xira
Ovqatlanish korxonalarida har oyda bir marta o‘tkaziladigan proflaktik chora- tadbirlarni ko‘rsting:
tozalash
sterizatsiya
dizenfeksiya
yuvish
dezinseksiya
deratizatsiya
Diabetlar uchun tayyorlanadigan ichimliklarda qanday shirin moddalar qo‘llaniladi:
saxarin
glyukoza
saxaroza
fruktoza
sorbit
ksilit
G azlashtirilgan yaxna ichimliklarning ayniganlaklarini ko‘rsatuvchi belg lar :
loyqalanish
shirin maza
tiniq.
achigan maza
cho‘kma
rangli
Tabiiy mineral suvlar qanday mikroelement tutadi:
kislorod
azot
magniy
temir
yod
brom
Sutning gigienik ko‘rsatkich lar ini belgilang:
tiniqligi
minerallar tarkibi
rangsizligi
yog‘liligi
zichligi
bo‘yoqlarning mavjudligi
Nonning gigienik ko‘rsatkichlarini ayting:
azot
yog‘li
kislotaligi
g‘ovakligi
namligi
oqsilli
Non qayyorlash uchun ishlatiladigan unning fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlari:
namligi 50%
kislataligi 5
kislotaligi1,5- 3 gacha
yopishqoqligi 30%dan kam emas
namligi 14%
kleykovinasi 10%
Nonda uchraydigan kasallik lar :
piyoz kasalligi
kartoshka kasalligi
gripp
mog‘or bosishi
pigment xosil qiluvchi bakteriyalar bilan zararlangan
viruslar bilan kasallangan
Sut tarkibida qanday vitaminlar ko‘proq uchraydi:
A, B2, D
vitamin V6
vitamin S
tiamin, askorbinat kislota
keratin, xolin, tokoferol
vitamin RR
Tarkibidagi oqsillarga ko‘ra sutning turlari:
laktoalbuminli
laktoglobulinli
araxidonli
leysitinli
kazeinli
keratin
To‘yinmagan yog‘ kislotalarini ko‘rsating:
ksenin
sistin
olein, linol
linolen
araxidon
azot
Kolbasalarning namligi:
qaynatilgan 70- 72%
qaynatilgan 72- 75%
dudlangan 45- 50%
dudlangan 27- 35%
yarim dudlangan 35- 50%
yarim dudlangan70- 75%
Ishlab chiqarish korxonalari ishchilarini ovqatlanish tartibi:
nonushta 30%
nonushta 40%
tushlik 45%
tushlik 60%
kechki ovqat 25%
kechki ovqat 15%
Sutdagi vaminlarning turlari:
A
D
V2
E
F
S,F
Tarkibidagi aminokislotalarga ko‘ra sut turlari:
sistin
lizen
kazeinli
laktoglobulinli
laktoalbuminli
sistein
Sutni pasterizatsiya qilish turlari:
uzoq muddatli 63- 65 0 S, 30 daq
bir zumda 85- 95 0 S, 2- 3 sek
qisqa muddatli 72- 75 0 S, 20- 30 sek
bir zumda 2000 S
uzoq 63- 65 0 S, 1 soat
qisqa 72- 75 0 S, 2 soat
Sut orqali yu q adigan kasalliklar:
sil
gepatit
paragripp
oqsim
ichak infksiyalari
gripp
S metanani yog‘liligi bo‘yicha tur lar i:
1nav 36%
oliy nav 40%
oliy nav 36%
2 nav 25%
1 nav 30%
2 nav 30%
S metanani kislotaligi bo‘yicha tur lar i:
oliy nav 40- 90gr T
oliy nav 65- 90grT
2 nav 30- 80gr T
2 nav 65- 125 grT
1nav 36- 78gr T
1 nav 65- 110gr T
Tv o rogning tur lar i:
20% yog‘li 200- 225grT
yog‘siz 220- 270 grT
9% yog‘li 210- 240 grT
60% yog‘li
50% yog‘li
70% yog‘li
Sutni fizik-kimeviy ko‘rsatkichlari:
zichligi- 1,027- 1,034
zichligi 2,027
yog‘liligi 3,2- 4,5%
yog‘liligi 5%
kislotaligi 16- 18 gr T
kislotaligi 15 gr T
Sut tarkibidagi oqsil turlari:
kazein
globulin
albumin
sistein
lizin
lizotsum
Sigir suti tarkibida suv, oqsil, uglevod miqdori:
suv – 87,3%
suv – 90%
uglevod – 4,8%
uglevod – 5,6%
oqsil – 3,2%
oqsil – 4,2%
Tuzlangan baliqni tuz miqdoriga qarab turlari:
o‘tkir tuzlangan – 38% gacha
o‘tkir tuzlangan – 14% dan ko‘p
kam tuzlanagan 5 % gacha
kam tuzlangan 10% gacha
o‘rta tuzlangan – 10- 14 %
o‘rta tuzlangan – 27 %
Ovqatni laboratoriyada tekshirish usullari:
immunologik
mikroskopik
bakteriologik
radiologik
bakterioskopik
virusologik
Aminokislotalar tarkibi bo‘yicha quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
monogen
dioksigen
geterotsiklik
aromatik
alifatik
gomogen
Pestitsidlarni qo‘llashdan maqsad:
yovvoyi o‘simliklarni o‘sishdan to‘xtatadi
o‘simlik kasalliklariga qarshi
suv kelishini yaxshilaydi
qushlarga qarshi
tuproqni yumshatadi
zararkunandalarga qarshi
Zaharlanishi turi bo‘yicha pestitsidlarning tasnifi:
pereoraltushishi bo‘yicha
jigarni qo‘ritishi bo‘yicha
soch to‘qilishi bo‘yicha
teriorqali o‘tishi bo‘yicha
ingalyasiontushishi bo‘yicha
tirnoqlar sinishi bo‘yicha
N.Polchenko bo‘yicha pestitsidlardan o‘tkir zaxarlanish guruxlari 86% - kuchli ta’sirli pestitsidlar:
12– yuqori zaharli
10– kam zaxarli
6 – yuqori zaxarli
6 – kam zaxarli
2 – o‘rta zaxarli
11 – o‘rta zaxarli
Berilish maqsadiga ko‘ra pestitsidlarning turli ko‘rinishi:
geterotsidlar
gerbitsidlar
defoliantlar
akrotsidlar
insektitsidlar
nemototsidlar
Kimyoviy tuzilishiga ko‘ra pestitsidlarni tur lar i:
GOS
mishyakli
fosfororganik
xlororganik
qo‘rg‘oshinorganik
akrotsid
Turg‘unligi bo‘yicha pestitsidlarning tasnifi:
emiriluvchi
kam turg‘un
turg‘un
o‘rta turg‘un
tez emiriluvchi
so‘riluvchi
Donning tarkibiy qismi:
urug‘ligi
oziq
qobiq
endosperm
o‘zak
gul changi
Ovqat adekvatligini turlari:
ishtaxantng yo‘qligi
ovqat yoqmaslik
etarli ovqatlanmaslik
ortiqcha ovqatlanish
balanslashmagan ratsion
ratsionning mutanosibligi
Ov q atlanish bilan bo g‘ li q kasallik lar :
travmatik
nospetsifik
lor kasalliklar
alimentar- spetsifik
infeksion
xirurgik kasalliklar
Sut va sut mahsulotlarini saqlanish muddatlari:
sut - 3 soat
sut - 2 soat
smetana - 48 soat
smetana - 72 soat
tvorog - 48 soat
tvorog - 36 soat
Sut tashish sisternalarni tozalashning bosqich lar i:
dezinfeksiyalash
quritish
yuvish
tozalash
plombalash
markirovkalash
Tayyor oziq- ovqat mahsulotlarini savdoga chiqarishga javobgar shaxslar:
apparatchi
omborchi
laborant
ekspeditor
direktor
sex boshlig‘i
Ishlab chiqarish sexida ish bo sh lanishidan oldin xodimlar tomonidan o‘ tkaziladigan asosiy chora- tadbir lar :
dushqabul qilish
qo‘llarni dezinfeksiya qilish
qo‘lni yuvish
qo‘llar tozaligini tekshirtirish
sanitarkiyim kiyish
ovqatlanish
Harakatdagi savdo korxonalarining tur lar i:
avtofurgonlar
magazinlar
telejkalar
latoklar
minimarketlar
universamlar
Savdo shakli b o‘ yicha magazin tur lari :
sotuvchisi bor magazinlar
sotuvchi yo‘q magazinlar
o‘z- o‘ziga xizmat qiluvchi magazinlar
supermarketlar
magazin avtomatlar
minimarketlar
Stakanlar yuvish uchun vodoprovod bilan ta’minlanishi kerak bo‘lgan kioskalarning tur lar i:
kvas sotuvchi
choy sotuvchi
sharbatlar sotuvchi kioskalar
ayron sotuvchi
gazli suv sotuvchi
qimiz sotuvchi
YAxna ichimliklarning saqlanish muddati:
limonadlar - 7 kun
limonadlar 15 kun
diabetlar uchun ichimliklar - 15 kun
fanta, koka- kola - 6 oy
morslar - 7 kun
kvaslar - 15 kun
Vegetariancha ovqatlanishning qoidasi:
hayvonmahsulotlari organizmda chidaydigan bakteriya va zararli moddalar hosil qiladi
o‘simlik mahsulotlari o‘zida quyidagilarni saqlaydi (biologik aktiv birikmalar, vitaminlar, mineral moddalar fitonsidlar, fermentlar, organik kislotalar ovqat tolalari)
o‘simlik mahsulotlari o‘zida mineral modda saqlaydi
o‘simlik mahsulotlari odam organizmida aterioskleroz chaqirmaydi
hayvon mahsulotlari organizmda zararli moddalar hosil qiladi
o‘simlik mahsulotlari o‘zida vitaminlar saqlaydi
Pestitsidlarni tasnifi:
radiologik
biologik
qo‘llanilishiga ko‘ra
kimiyoviy tuzilishiga ko‘ra
toksikligiga ko‘ra
fizik
Don mahsulotlariningkimyoviy tarkibini ayting:
oqsillar 50 – 60%
oqsillar 10 – 12%
uglevodlar 15 – 20%
uglevodlar 60 – 70%
yog‘lar 2 – 4%
yog‘lar 35 – 20%
CHoy olish texnologiyasi ketma- ketligini ko‘rsating:
ekstragenlash
yumshatish
quritish
barglarini o‘rash
fermentlash
filtrlash
Q anday komponent lar choyga maxsus xususiyat beradi:
vitaminlar
kofein
efir moylari
organik kislotalar
taninlar
uglevodlar
Q anday ozi q - moddalar choyda bor:
mineral va mikroelementlar
oqsillar
yog‘lar
uglevodlar
V- gruppa vitaminlar
organik kislotalar
Parranda go‘shtini kimyoviy tuzilishi bo‘yicha turlari:
kaptar, bedana
tovuq va kurka go‘shti
qirg‘ovul
suv qushlari
tuyaqush
uy qushlari
Asosiy polimer va sintetik materiallarni ko‘rsating
polietilen va polipropilen
polisaxarid
polistirol
formaldegid
polivinilxlorid
polixloranilid
Asosiy polimer va sintetik materiallarni ko‘rsating
polisaxarid
ftoroplast
formaldegid
poliamid
polivodorod
polietilentereftalat
Tash qi ko‘rinishi va organoleptikani optimallashtiruchi moddalarni ko‘rsating :
rang fiksatorlari(bo‘yoqlar kiradi)
konservantlar
aromatizatorlar va ta’m beruvchi moddalar
stabilizatorlar
shirin qiluvchi ovqat qo‘shimchalari
akrilamid
Konservantlarga kiruvchi ovqat qo‘shimchalarini ko‘rsating:
mikrobga qarshi moddalar ximiyaviy preparatlar
bifinillar
mikrobga qarshi antibiotiklar
poliakrilamid
oksidlanishga qarshi preparatlar
konservantlar
Tabiiy bo‘yoq turlari:
ko‘mir
benzoy kislota
ultramarin
sorbin kislota
oltin
nitrolak
Kamed turlarini ko‘rsating:
konjakli
guanil
ribonukleotid
dekstrin
ksantanli
sulili
Pestitsidlarni xavfliligini aniqlashni mezon lar i:
turg‘unligi
tolerantligi
zichligi
sanitariya ximoyachegarasi
«kutishmuddati»
formulasi
Xlororganik pestitsidlarni ko‘rsating:
DDT
GXSG
rogor
tiodan
xlorofos
karbofos
Keng ishlatilayotgan konservant lar ni ko‘rsating:
guanil
ribonukleotid
benzoy kislota
oltingugurt dioksid
tiodan
sorbin kislota
Modda va energiya almashinuvini ko‘rinish lar i:
aerob oksidlanish
katabolizm
energet fond
fosforillanish
anaerob oksidlanish
anabolizm
Organizmda boshqariladigan quvvat sarfining ko‘rinish lar i:
jismoniy harakat
dissimilyasiya
assimilyasiya
aqliy harakat
ishlab chiqarish harakati
anaboliz
Tuxum tozalash bosqichlarini ayting:
1 seksiyaga - 0,5% li kalsiy sodasiga suv harorati 40 xaroratdan kam bo‘lmagansharoitda yuvish
1 seksiyada - issiq suvda 5- 10 minut ivitish
11 seksiya - 2% li xlorli oxak eritmasida dizinfeksiyaqilish bunda suvharorati 40 xarorat kam bo‘lmasligi
11 seksiya - 0,5% kalsiy sodasidasuv harorati 40- 50 xarorat bo‘lganida 5- 10davomida tozalash
111 seksiyada - 2% xlorli oxak eritmasida yoki 0,3 xlorli eritmasida5 minut davomidadizinfeksiya qilish
10 minut davomida yuvish kerak
Savdo korxonasi xovlisi (maydoni)ning asosiy ko‘rsatkich lar i:
asfaltlangan bo‘lishi
asfalt bo‘lishi shart emas
ko‘kalamzorlashtirishi, qulay yo‘laklarning borligi
botqoq bo‘lishi
botqoq bo‘lmasligi
changbo‘lishi
Savdo korxonasining tushirish maydonchasining soni:
650 m2 gacha bo‘lsa- 3 ta
1500 m2 gacha bo‘lsa - 10ta
900 m2 gacha bo‘lsa - 4 ta
500m2 gacha bo‘lsa - 8 ta
360 m2 gacha bo‘lsa - 2 ta
800m2 gacha bo‘lsa - 6ta
Non ishlab chiqarish korxonalarida qo‘llaniladigan ovqat qo‘shimchalarini ko‘rsating:
kaliy bromat
kaliy bixromat
ortofasfat kislota
kaliy permanganat
tiosulfat kalsiy
perofosfat kislotasi
Xamir qorishda qatnashadigan komponent lar ni ko‘rsating.
un
shakar
tuz, suv
glyukoza
xamirturish
laktoza
Tabiiy yaxna ichimliklar tarkibiga kiruvchi mineral elementlarni ko‘rsating:
temir
oltin
yod
qo‘rg‘oshin
brom
choy
Kola ichimligining tarkibiga kiruvchi komponent lar :
kola yong‘og‘i
vitaminlar
kuydirilgan qand, suv
neorganik kislotalar
bo‘yoqlar
essensiyalar, organik kislotalar
Kvas tur lar i:
nonli
go‘shtli
okroshkali
suli uni kvasi
Moskva kvasi, rus kvasi
guruch uni kvasi
Ovqatlanish gigienasifanining vazifasi :
mahsulotni ximiyaviy tarkibinio‘rganadi, ratsional va mutanosibovqatlanishni o‘rgatadi
aholinixaqiqiyovqatlanishholatiga baho beradi
epidemiologik
mahsulotlarnigigienikekspertizasi, ogohlantiruvchiva joriy - sanitariya nazorati
fiziologik
anatomik
Ovqatlanishgigiena fani asosiy metodlari:
fiziologik
matematik
epidemiologik
eksprimental
bioximik, fizik- ximiyaviy
anatomik
Ovqatlanish gigenasi sohasida amaliy faoliyat davridagi taniqli olimlar:
Buqrot
Alisher Navoiy
Sokrat, Galen
Amir Temur
Ibn- Sino
Beruniy
Quvvat almashinuvini o‘rgangandastlabki olimlar:
YU.Libix
Buqrot
Suqrot
Rubner
Foyt
Beruniy
Ovqatlanishning yangi nazariyalarini ko‘rsating:
xomeyish
isitib eyish
vegetariancha,tirik energiya
nomutanosiblik
ziddiyotlar, mutanosib
pishirib eyish
Ratsional ovqatlanishni qoidalari:
fiziologik ehtiyojini qondirish
nutrientlar tasiri
"Gomeostaz" muvozanatini saqlash, ishchanlikni taminlash
nomutanosiblik
quvvat ehtiyojini qondirish, plastik vazifani bajarish
mutanosiblik
2-ratsionda qanday mahsulot lar bor:
go‘sht
dukkakli mahsulotlar
baliq
qaliyga boy mahsulotlar
o‘simlik moyi,pishloq
vitamin RR ga boy mahsulotlar
Parhez profilaktik ovqatlanishda qanday mahsulotlar chegaralanadi:
yog‘lar
tuxum, shakar
yog‘li mahsulotlar
osh tuzi,
yashil no‘xat
tuzlangan mahsulotlar
Podagrada parhez buyurishdan maqsad:
purin almashinuvini yaxshilash
oshqozon osti bezi faoliyatini himoyalash
oshkozonni sekretor faoliyatini himoyalash
siydik kislotasini kamaytirish
asab tizimini himoyalash
jigarsekretor faoliyatini himoyalash
Ovqatdan zahaplanishning uchta gupuhi:
mikpobsiz
virusli
zamburug‘li
mikpobli
kam o‘pganilgan
gazli
Oziq- ovqat mahsulotlapida nitpatlapni aniqlashning asosiy usullapi:
polyarografik
kalopimetpik
elektpokimyoviy (ionli)
spektral
gazoxpomatogpafik
klinik
Go‘sht mahsulotlarining turlarini ko‘rsating:
sort
sifatsiz sort
sifatli sort
sort
sort
past sort
Go‘shtning organoleptik ko‘rsatkichlari:
kislotaliligi
yopishqoqligi
rangi
xidi
ta’mi
namligi
Unning fizik- kimyoviy ko‘rsatkichlari:
kislotaliligi
rangi
yopishqoqligi
xidi
namligi
ta’mi
Unning xavfli zararlanganligini ko‘rsatuvchi gigienik me’yoriy ko‘rsatkichlari:
sporalar 0,5% dan ko‘p
metall qorishmasi 6 mg/kg
sporalar 50,0% dan kam
uzuntumshuk talxagi 0,04% dan ko‘p
randak qoldig‘i – 0,01%
uzuntumshuk talxagi 40,0% dan kam
Nonning asosiy organoleptik ko‘rsatkichlari:
nonning tashqi xolati
kislotaliligi
yopishqoqligi
rangi
nonning shakli
namligi
Bombajning ko‘rinishlari:
analitik
katalitik
fizik
kimyoviy
biologik
infeksion
Konservalarda nazorat qilinuvchi tarkibiy qismlarni ko‘rsating:
choy
sok
yog‘
shakar
tuz
non
Normallashtirilgan sutning yog‘lilik ko‘rsatkichlari:
4,8%
12,2%
24,8%
6%
3,2%
21,9%
Sanitar- bakteriologik tekshiruv turlari:
epidemiologik
klinik
rejali
rejasiz
shoshilinch
bakteriologik
Ovqatlanish korxonalarida ishlovchi qaysi xodimlarning qo‘llaridan surtma olinadi:
vrachlardan
sotuvchilardan
oshxona ishchilaridan
pishiriq sexlari ishchilaridan
ofitsiantlardan
shofyorlardan
Baliq mahsulotlarini ko‘rsating:
tuzlangan baliq
mol go‘shti
cho‘chqa go‘shti
seld
baliq konservasi
qo‘y go‘shti
Baliq tarkibiga kiruvchi komponentlar:
oqsil 12- 18%
oqsil 15- 22%
uglevod 0,5%
uglevod 1,5%
yog‘ 0,2- 28%
yog‘ 0,3- 34%
Baliqning yog‘ tarkibi bo‘yicha turlari:
yog‘siz baliq 4%gacha
o‘rtacha yog‘li baliq 7- 12%
o‘rtacha yog‘li baliq 4- 8%
yog‘li baliq 8% dan ko‘p
yog‘siz baliq 9%gacha
yog‘li baliq 10% dan ko‘p
YAngi baliqning organoleptik ko‘rsatkichlarini ko‘rsating:
baliq tashqi tomondan toza tiniq shilliq bilan qoplangan
shilliq tiniqligini yo‘qotib xiralashgan
teridan tangasining ajralishi qiyin
jabra jigarrang tusda
jabrasi qizil rangda
noxush xid
Sifati buzilgan baliqning organoleptik ko‘rsatkichini ko‘rsating:
noxush hid
baliq tashki tomondan toza tiniq shilliq bilan qoplangan
shilliq tiniqligini yo‘qotib xiralashgan
jabrasi yorqin qizil rangda
jabra jigarrang tusda
teridan tangasining ajralishi qiyin
Tuzlangan baliq turlari:
yuqori tuzlangan
shirin tuzlangan
ajoyib tuzlangan
kam tuzlangan
o‘rta tuzlangan
qaynoq tuzlangan
Seld turlarini ko‘rsating:
bo‘linmagan
quruq
jabrasiz
nam
boshi olingan
issiq
Ikra tarkibini ko‘rsating:
letsitin 2%gacha
xolesterin 6.9- 18%
ixtulin 17- 18%
ixtulin 19- 25%
albumin 2- 2.5%
letsitin 2%dan ortiq
Baliqni qayta ishlovchi muassasalarni ko‘rsating:
qirg‘oqdagi korxonalar
baliqchilik korxonalari
baliq tozalash sexlari
baliq dudlash sexlari
baliq tutuvchi kemalar
ikra tayyorlash sexlari
Baliqni qayta ishlovchi muassasalarning tarkibiy qismlari:
baliqni tozalash va konservalash sexlari
konservalash sexlari va qirg‘oqdagi korxonalar
kulinar ishlovdan o‘tkazish sexlari va baliq tutuvchi kemalar
baliqni dudlash va kulinar ishlovdan o‘tkazish sexlari
ikra tayyorlash sexlari va sovutish kameralari
sovutish kameralari va baliqchilik korxonalari
Unnin g ruxsat etil g an namli gi :
20% dan kam emas
60% dan kam emas
14% dan ko‘p emas
14% gacha
14%
10% gacha
Nonning gigienik ko‘rsatkichlari:
kislotaliligi, namligi, g‘ovakliligi
azot, ammiak
serovodorodlar
oqsillar, yog‘lar, uglevodlar saqlashi
kislotaliligi, zichligi
barcha javoblar to‘g‘ri
Kazein li sutlar:
qush suti
sigir suti
echki suti
cho‘chqa suti
tuya suti
barcha javoblar to‘g‘ri
Sutnin g yo g‘ lili g i:
23,5%
Dostları ilə paylaş: