Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi

MATERĠAL və METODLAR 
 
Tədqiqatlarımız  respublikanın  qərb  hissəsində  –  Gəncə-Qazax  bölgəsində 
Rusiyadan  introduksiya  olunmuş  12  adda  (Babye  leto,  Joltıy  qiqant,  Yantarnoye  Sadko, 
Krasavets Sadko, Kalaşnik, Brilliantovaya, Briyanskiye divo, Qerakl, Kupçixa, Osenyaya 
krasavets,  Abrikosovaya,  Zolotoye  kupala)  remontant  moruq  sortları  üzərində  yerinə 
yetirilmişdir  (Quliyev,  2009).Tədqiqat  ərazisi  olan  Gəncə-Qazax  bölgəsi  Respublika 
ərazisinin 15%-i təşkil etməklə 40
0
 82
1
 ilə 41
0
 43
1
 şimal en dairəsində və 44
0
 95
1
 ilə 46
0 
82
1
 şərq uzunluq  dairəsində yerləşməklə öz təbii coğrafi (iqlim, torpaq, relyef) şəraitinə 
görə  zəngin  bölgədir.  Bölgədə  əsas  açıq  şabalıdı,  qonur  şabalıdı  və  çəmən  torpaqları 
yayılmışdır. Ərazidə illik  fəal temperatur cəmi 4500
0
C-yə  qədər,  rütubətlənmə  16-30%, 
mütləq minimum temperatur -16.5
0
C-yə qədər, atmosfer çöküntülərinin miqdarı 350-400 
mm-dir.  
Moruq  bitkisində  ucvurma  əməliyyatı  müxtəlif  məqsədlərlə  -  yaşıl  çiliklərlə 
çoxaltma üçün əkin materialını artırmaq üçün, adi sortlarda isə laterialların (yan zoğların) 
sayını artırmaqla növbəti ildə məhsuldarlığı artırmaq məqsədilə aparılır (
http://www.free-
time.ru/razdels/flowers/encicl/1/17.html
; 
http://websovetnik.narod.ru/cvetovodstvo/obezka-malini.html
;  
http://www.extension.iastate.edu/publications/rg501.pdf
 ). 
     
Tədqiqat  açıq  tarla  təcrübələri  metodu  ilə  aparılaraq  bitkilərin  zoğları  üzərində 
ucvurma əməliyyatı üç variantda yerinə yetirilmişdir:  
I – birillik zoğlar 15-25 sm-ə çatdıqda,  
II  – birillik zoğlar 25-50 sm-ə çatdıqda, 
III – birillik zoğlar 50 sm-dən uzun olduqda. 
Müxtəlif  uzunluqlarda  birillik  zoğlar  üzərində  aparılan  yaşıl  əməliyyatın 
(ucvurmanın)  bitkilərdə  əmələ  gətirdiyi  morfostruktur  dəyişkənlikləri  5-10  gündən  bir 
izlənilmiş,  o  cümlədən  fenoloji  müşahidələr,  biometrik  ölçmələr  aparılmış,  onun 
meyvəvermə məhsuldarlığına təsiri öyrənilmişdir.