Azərbaycan Respublikası Prezidenti İnsan Hüquqları üzrə Təlim və Tədqiqat
ÖLKƏNİN PENİTENSİAR SİSTEMİNDƏ ƏMƏYİN TƏŞKİLİNİN VƏZİYYƏTİ
Yüklə 481,29 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
ÖLKƏNİN PENİTENSİAR SİSTEMİNDƏ ƏMƏYİN TƏŞKİLİNİN VƏZİYYƏTİ
Məhkumların əməyi Cəzaların İcrası və Əmək Məcəllələri ilə tənzim olunur. Cəzaların İcrası məcəlləsinin 12-ci fəsli “Müəyyən müddətə azadlıqdan məhrum etmə və ömürlük azadlıqdan məhrum etmə növündə cəzalara məhkum olunmuş şəxslərin əməyi, ilk peşə-ixtisas təhsili və peşə hazırlığı” adlanır. Məcəllənin 95.1. maddəsində göstərilir ki, “Hər bir məhkum cəzaçəkmə müəssisəsinin müdiriyyəti tərəfindən müəyyən edilmiş yerdə və işlərdə əmək fəaliyyəti ilə məşğul olmalıdır. Cəzaçəkmə müəssisəsinin müdiriyyəti məhkumların cinsini, yaşını, əmək qabiliyyətini, sağlamlığını, imkan daxilində ixtisaslarını nəzərə alaraq, onları faydalı əməyə cəlb etməlidirlər. Məhkumlar bir qayda olaraq cəzaçəkmə müəssisələrinin istehsalat sahələrində, bu müəssisələrin normal fəaliyyətinin təmin olunması üçün nəzərdə tutulmuş təsərrüfat və məişət işlərində, habelə cəzaçəkmə müəssisələrindən kənar digər istehsalat obyektlərində müəyyən olunmuş qaydada mühafizə və təcrid olunmaqla əməyə cəlb olunurlar. Məhkumlar cəzaçəkmə müəssisəsində müdiriyyətin icazəsi ilə fərdi əməklə məşğul ola bilərlər. Cəzaçəkmə müəssisələrində təsərrüfat və məişət işlərinə cəlb edilmiş məhkumların sayı müəssisədə cəza çəkməsi nəzərdə tutulan məhkumların sayının on faizindən çox ola bilməz. Məhkumların əməyindən istifadə edilməsinə icazə verilməyən işlərin siyahısı cəzaçəkmə müəssisələrinin Daxili İntizam Qaydaları ilə müəyyən edilir”. 1
Məhkumlar üçün nəzərdə tutulan əmək normaları və qaydaları ayrı-ayrı istisnaları çıxmaqla Əmək Məcəlləsinin tələblərinə uyğun həyata keçirilir. Məcəllənin 96.1. maddəsinə görə
“
qanunvericiliyinə uyğun olaraq müəyyən edilir” 2 Bununla belə Penitensiar sistemin xüsusiyyətləri bəzi məhdudiyyətlər mövcuddur. Məsələn, Cəzaların İcrası məcəlləsinin 95.6. maddəsinə görə “ Məhkumlara əmək mübahisələrinin həlli üçün əmək fəaliyyətini dayandırmaq və tətil etmək qadağan edilir. Üzrsüz səbəbdən əməkdən imtina edilməsi və ya əmək fəaliyyətinin dayandırılması cəzanın icrası qaydalarının pozulması sayılır və məhkuma tənbeh tədbirlərinin tətbiq edilməsinə və ya onların maddi məsuliyyətə cəlb olunmasına səbəb olur ” 3 . Cəzaların İcrası Məcəlləsinin 97.1. maddəsinə görə “Məhkumlar əmək qanunvericiliyinə uyğun olaraq əməyin ödənilməsi hüququna malikdirlər” 4 . Yuxarıda qeyd olunduğu kimi Cəza çəkmə Müəssisələrində əmək münasibətlərinin tənzimlənməsi Cəzaların İcrası Məcəlləsinnin tələblərinə əməl edilməklə Əmək Məcəlləsinə uyğun tətbiq edilir. Məhkumlar əmək fəaliyyəti zamanı istehsalat zədələnməsi və ya peşə xəstəliyinə tutulduqda sağlamlıqlarına dəymiş zərərə görə qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada kompensasiya alırlar. Bununla belə Əmək Məcəlləsinin 17-ci maddəsinin 2-ci hissəsinə görə “Hərbi və ya fövqəladə
. Bu müddəanın Əmək Məcəlləsinə daxil edilməsi bir sıra mübahisələr doğurur. Bu barədə aşağıda daha geniş bəhs olunacaqdır. Ölkənin müvafiq qanunvericiliyi məhkumların əməyə cəlb edilməsinin hüquqi əsasları yaradılmışdır. Bu əsaslar ayrı-ayrı istisnalarla ölkənin tərəfdar çıxdığı müvafiq beynəlxalq normalara uyğundur.
1 Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsi.Mənbə: http://e- qanun.gov.az/print.php?internal=view&target=1&docid=15&doctype=1 2 Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsi. Mənbə: http://e- qanun.gov.az/print.php?internal=view&target=1&docid=15&doctype=1 3 Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsi. Mənbə: http://e- qanun.gov.az/print.php?internal=view&target=1&docid=15&doctype=1
4
http://e- qanun.gov.az/print.php?internal=view&target=1&docid=15&doctype=1 5 Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi. Maddə 17. |